Polis

Başlığın diğer anlamları için Polis (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Özel Harekat Türk Polisi
Hamburg'da görevli bir Alman eyalet polisi.
Tayland Polisi

Polis, halkın emniyetini sağlamak, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzenine ve genel güvenliğine dair önleyici ve koruyucu tedbirler almak üzere görev yapan kamusal hizmet birimi. Polis birimleri amaç ve sorumluluklarını gerçekleştirmek üzere bilgi toplar, değerlendirir, yetkili mercilere veya kullanma alanlarına ulaştırır ve devletin istihbarat kuruluşlarıyla işbirliği yapar.[1] İç güvenlik, dış güvenlik, millî güvenlik ve kamu güvenliğinde önemli rol oynamaktadırlar.

Tüm ülkelerde polis kuvvetlerine veya polise benzer yetkiler ile donatılmış başka güvenlik birimlerine rastlanır. Birimine bağlı olarak polisler üniformalı veya sivil kıyafetli olabilir. Görevin türüne göre tabanca gibi hafif silahları veya ağır askeri silahları kullanma yetkisine sahip olabilir.

Köken bilimi

Türkçeye Fransızcadan geçen[2] polis kavramının kökeni Latince politia (vatandaşlık, hükûmet)[3] ve daha öncesinde de Yunanca polis (şehir)[4] sözcüklerine dayanır. Günümüzdeki anlamıyla 19. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır.[3] Yunanca polis sözcüğü başlangıçta site ve şehirleri, şehirdeki devlet ve hükûmet faaliyetlerini ve yönetimini ifade etmekteydi. Bu anlamda polis deyimi, sitenin tüm kamu hizmetlerinin karşılığı olarak kullanılmaktaydı. Türkçede polis anlamında sakçı ve kınçal sözcükleri bulunmaktadır.[5][6] Argoda polis anlamında aynasız, dev, karabacak, keş, kopçacı, vs. sözcükler bulunmaktadır.[6][7]

Tarihçe

Tarih boyunca pek çok medeniyette günümüzdeki polis teşkilatına benzer oluşumlar görülür. Roma İmparatorluğu döneminde İrenark olarak isimlendirilen, törelerin uygulanmasını gözeten, toplumsal disiplini ve haydutların takibatını yapan görevliler bulunmaktaydı. Ancak Polis tabiri modern devlet anlayışının ortaya çıkmasıyla kullanılmaya başlanmıştır. Modern anlamda polis teşkilatının ilk örnekleri 1800'lü yıllara doğru ortaya çıkan Londra deniz polisi, Glasgow, İskoçya ve Paris Polis Teşkilatları sayılabilir. 1829 yılında kurulan Londra Metropolitan Polis Teşkilatı, suçla mücadele yanında, önleyici polislik anlayışının ortaya konulduğu ilk polis örgütüdür.

Türkiye'de modern anlamda ilk polis teşkilatı 10 Nisan 1845'te İstanbul'da kurulmuştur. İlerleyen dönemlerde Tanzimat ve Islahat hareketleri çerçevesinde, birinci meşrutiyetin ilanından sonra Avrupa'daki örneklere uygun bir polis teşkilatı kurulması çalışmalarına başlanmış ve 1879 yılında Zaptiye Nezareti kurulmuştur.

Daha sonraları Zaptiye Nezareti kaldırılarak, yerine Dahiliye Nezaretine bağlı olarak polislik işlerinin yürütülmesiyle görevli "Emniyet Umumiye Müdürlüğü" ve İstanbul Vilayetine bağlı bir polis müdüriyeti kurulmuştur.[8]

Yetkileri

Türkiye'de polis teşkilatı mensuplarının yetkileri Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu ile düzenlenmiştir.

Silah kullanma yetkisi

Polis, kendisine veya başkalarına, iş yerlerine, konutlara, araçlara ve kamusal bina ve alanlara, her türlü silah veya tehditkar cisimle saldıran veya saldırmaya teşebbüs edenlere karşı, saldırıyı etkisiz kılmak amacıyla silah kullanabilmektedir.[9]

Gözaltına alma yetkisi

Polisin Türkiye'de kamu düzenini tehdit eden toplumsal olaylar hariç olmak üzere tek başına gözaltı veya tutuklama kararı verme yetkisi bulunmamaktadır. Gözaltı kararı, ancak Cumhuriyet savcısı tarafından gerekli görüldüğü takdirde verilebilir.

Durdurma ve kimlik sorma yetkisi

Polis resmi kimliğini ve durdurma sebebini bildirerek kimlik sorma ve araç durdurma yetkisine sahiptir. Lakin polisin bu yetkisini kullanabilmek için mutlaka makul ve görevine uygun bir neden sunması zorunludur. Polis durdurma işlemini "süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde" kullanması halinde suç işlemiş sayılır.[10]

Dünyada polis

Kanada

Kanada Kraliyet Atlı Polisi (RCMP), Kanada Federal Hükûmetinin yetki alanı içerisinde görev yapmaktadır. Québec ve Ontario eyaletleri kendi polis teşkilatlarına sahiptir. Bunların dışındaki diğer eyaletlerde Kraliyet Atlı Polisi görev yapmaktadır. Bunun yanında, her il, yerleşim yeri ve belediye Kanada Ceza Kanunu'nu, eyalet ceza kanunlarını uygulamak ve kamu düzenini sağlamak amacıyla kendi polis teşkilatını kurma yetkisine sahiptir. Eğer sayılan bölgelerde bu tipte bir teşkilatı kurulmadıysa, RCMP bu bölgelerde görev ifa etmektedir. İstisnai olarak, Québec polis teşkilatı (SQ) ve Ontario polis teşkilatı (PPO) bu iki eyaletin tamamından sorumludur. Öte yandan, Québec yasalarına göre, ancak nüfusu 50.000 ve üzeri olan belediyeler kendi polis teşkilatlarını kurabilirler. Bunun yanında, Montreal'de, Montreal Şehri Polis Hizmetleri (SPVM) ismiyle bir teşkilat bulunmaktadır.

Tüm bu teşkilatlar arasında, bir teşkilat mensubunun suça karışması durumunda veya orantısız güç kullanımı ile ilgili açılan soruşturmaları diğer bir polis teşkilatı yürütmektedir. Kriminal Laboratuvar gibi bir takım teknik uzmanlık gerektiren konularda tüm teşkilatlar müşterek çalışabilmektedir.

ABD

Bir USMS Polisi

ABD'de her eyaletin kendine ait polis birimleri vardır. Her eyaletin kendi trafik polisi olduğu gibi bu eyaletlerin büyük kentlerinde, yetki çevresi sadece bu yerleşim birimlerini kapsayan, polis teşkilatı, daha küçük yerleşim birimlerinde ise şerif denilen yerel polis organizasyonları vardır. Yerel polis teşkilatlarının şefleri seçimle göreve gelirler. Bunun yanında ulusal temelde suçlara bakan adli polis görevi yanında iç istihbarat hizmeterini yürüten, Adalet Bakanlığına bağlı Federal Soruşturma Bürosu (FBI), 2003 yılına kadar Hazine Bakanlığı'na bağlı iken daha sonra İç Güvenlik Bakanlığı'na bağlanan, kalpazanlıkla mücadele ve devlet başkanı ve yardımcısını korumak ile görevli Birleşik Devletler Gizli Servisi (USSS), Adalet Bakanlığına bağlı olarak görev yapan USMS (US Marshals Service), Başkent Washington'da Savunma Bakanlığına bağlı olarak görev yapan USPPD (US Pentagon Police) gibi ulusal polis teşkilatları vardır.

Fransa

Fransız Polisi bir devriye sırasında

Fransa'da polis, Fransız Devrimi ile birlikte tanımını bulmuştur. 1789 tarihli Vatandaşlık ve İnsan Hakları Bildirgesi'nin 12. maddesinde 'İnsanlık ve vatandaşlık haklarının korunması amacıyla bir kamu gücüne ihtiyaç vardır. Ancak bu güç, kamu menfaatleri için kullanılabilir, kişisel çıkarlar için kullanılamaz' ifadesi yer almıştır. Fransız hukukunda polis teşkilatı hizmet sınıflandırmasında temelde ikiye ayrılır. Bunlar İdari Polis ve Adli Polistir. İdari Polis genel kamu düzeninin sağlanması amacıyla koruyucu tedbirler almakla yükümlü olmasına rağmen Adli polis bir suçun işlenmesi durumunda, delillerin toplanması, faillerinin ortaya çıkarılması konusunda görev yapmaktadır. Türkiye örneğinde de olduğu gibi bu iki görev ayrımı net olmamakla birlikte daha çok emri veren makamın adli ve idari olmasına bağlıdır. Türkiye'de de polis teşkilatında yapılan görevin niteliğine göre bazen adli, bazen de idari olabilmektedir. Mesela, bir il veya ilçenin mülki amiri, o ilde gerçekleştirilen bir etkinlik sırasında polis merkezinde çalışan bir polisi bu etkinliğin güvenliği için görevlendirdiğinde bu polisin yaptığı hizmet idari sayılırken, aynı polisin bir suç soruşturmasında, Cumhuriyet Savcısı veya mahkemelerin vermiş olduğu bir talimatı yerine getirirken yapmış olduğu hizmet adli polislik hizmeti sayılmaktadır. Aynı durum Fransa için de geçerlidir.

İsviçre

İsviçre'de üç ayrı polis organizasyonundan bahsedilebilir. Bunlar, Federal Polis, Kanton polisleri ve büyük şehirlerde görev yapan polislerdir. Esasen Federal Polis daha çok idari bir göreve sahip olmakla birlikte kanton polisleri arasında koordinasyon sağlamaktadır. İşin büyük kısmını kanton polisleri ve Police Municipale olarak adlandırılan şehir polisleri yerine getirir.

Birleşik Krallık

Ana madde: Metropolitan Polis Teşkilatı
MPS mensupları bir etkinlik sırasında

1829 yılında kurulmuş olan dünyanın modern anlamda ilk polis teşkilatlarından birisidir. Scotland Yard'a bağlı olarak, Londra şehri hariç (Londra'nın kendi polis teşkilatı vardır) Greater London bölgesinde yaklaşık 1578 km2 alanda görev yapar ve 7.4 milyonluk bir nüfusa hizmet sunar. MPS, aynı zamanda Terörizmle Mücadele alanında birimler arasında koordinasyon, Birleşik Krallık Kraliyet Ailesi ve hükûmetini koruma görevlerini de üstlenmiştir. 2011 Ekim ayı itibarıyla aktif hizmet yapan polis sayısı 48,661 memurdur.

Türkiye

Ana madde: Emniyet Genel Müdürlüğü

Türk Polis Teşkilatı, modern anlamda 10 Nisan 1845 tarihinde İstanbul'da kurulmuştur. Hâlen 1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'na dayanarak örgütlenmiş ve 1934 tarihli 2559 sayılı Polis Vazife ve Sâlahiyet Kanunu ile yetkilendirilmiş bir teşkilattır. İçişleri Bakanlığı'na bağlı bir genel müdürlük tarafından idare edilir. Merkezde Daire başkanlıkları, taşrada İl ve İlçe Emniyet Müdürlükleri olarak örgütlenmiştir. Daha çok suç olmadan önce önleme işi ön plandadır. Yaklaşık olarak 250.000 personeli ile görev yapmaktadır. Sahil Güvenlik Teşkilatı (Sahil ve Denizlerde) ve Jandarma teşkilatı (köy ve kırsal alanlarda) ile bölge paylaşımı yapılmış ve sadece il ve ilçe merkezlerinde (polis) görev yapmaktadır.

Polis türleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu Ek Madde 7 – (Ek: 16/6/1985 - 3233/7 md.)
  2. ^ "polis." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 27 Mayıs 2012
  3. ^ a b "police." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  4. ^ "policy." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  5. ^ Pamukkale Sözlük
  6. ^ a b Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü
  7. ^ M. Cengiz Yıldız (2003), Türk Argosunda Polis, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.
  8. ^ "EGM Tarihçe". 19 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "İç Güvenlik Paketi'nde polise geniş yetkiler". 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ 2559 sayılı Polis Vazife ve Sâlahiyet Kanunu

Dış bağlantılar

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Polis
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisözlük'te ara Vikisözlük'te tanımlar
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar

Read other articles:

Leyla Rouhi

Iranian literary scholar Leyla Rouhiلیلا روحیAwardsMassachusetts Professor of the Year (2010)Academic backgroundEducationHarvard University (PhD)Oxford University (BA)ThesisA Comparative Typology of the Medieval Go-between in Light of Western-European, Near-Eastern, and Spanish Cases (1995)Doctoral advisorFrancisco Márquez VillanuevaAcademic workDisciplineliterary scholarSub-disciplineromance literaturecomparative literatureInstitutionsWilliams College Leyla Rouhi is an Iranian-...

 

Firdaus (politikus)

FirdausFirdaus Wali Kota Pekanbaru ke-13Masa jabatan22 Mei 2017 – 22 Mei 2022PresidenJoko WidodoGubernurArsyadjuliandi RachmanWan Thamrin HasyimSyamsuarWakilAyat Cahyadi PendahuluEdwar Sanger (Plt.)PenggantiMuflihun (Pj.)Masa jabatan25 Januari 2012 – 25 Januari 2017PresidenSusilo Bambang YudhoyonoJoko WidodoGubernurRusli ZainalAnnas MaamunArsyadjuliandi RachmanWakilAyat Cahyadi PendahuluHerman AbdullahPenggantiEdwar Sanger (Plt.) Informasi pribadiLahir2 Mei 1960 (umu...

 

Pramuka Penegak Laksana

Penegak Laksana adalah tingkatan Syarat-syarat Kecakapan Umum kedua dalam satuan Pramuka Penegak setelah Penegak Bantara. Golongan Pramuka Penegak yang telah menyelesaikan Syarat-syarat Kecakapan Umum (SKU) Penegak Laksana dapat mengikuti SKU Pramuka Garuda. Syarat-syarat yang harus dipenuhi Untuk mencapai tingkat Penegak Laksana, seorang Pramuka Penegak Bantara harus memenuhi syarat-syarat sebagai berikut: Dapat menerima kritik dari orang lain, serta berani mengeluarkan pendapatnya dengan t...

Divisi Roket Strategis

Divisi Roket StrategisРакетные войска стратегического назначения Raketnye voyska strategicheskogo naznacheniyaLambang dari Divisi Roket Strategis RusiaAktif17 Desember 1959 – saat iniNegara RusiaTipe unitPasukan misil strategisJumlah personel50.000 personel (2020)[1]Bagian dariAngkatan Bersenjata RusiaMarkasVlasikha, Oblast Moskwa, MoskwaJulukanРВСН (RVSN)PelindungSanta Barbara sang Martir[2]MotoПосле нас - тишина...

 

Canton de Capobianco

Pour les articles homonymes, voir Capobianco. Cet article est une ébauche concernant un canton français. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Canton de Capo Bianco Administration Pays France Région Corse Département Haute-Corse Arrondissement(s) Bastia Chef-lieu Rogliano Conseiller général Mandat François Orlandi 2011-2015 Code canton 2B 42 Démographie Population 2 575 hab. (2012) De...

 

All Saints' Episcopal Church (Atlanta)

Church in Atlanta, GeorgiaAll Saints' Episcopal ChurchAll Saints Episcopal ChurchAll Saints' Episcopal Church (2019).All Saints' Episcopal ChurchShow map of Atlanta MidtownAll Saints' Episcopal ChurchShow map of AtlantaAll Saints' Episcopal ChurchShow map of GeorgiaAll Saints' Episcopal ChurchShow map of the United States33°46′17″N 84°23′16″W / 33.77139°N 84.38778°W / 33.77139; -84.38778Location634 West Peachtree Street NWAtlanta, Georgia 30308Denomination...

Indigenous decolonization

The neutrality of this article is disputed. Relevant discussion may be found on the talk page. Please do not remove this message until conditions to do so are met. (July 2023) (Learn how and when to remove this template message) Political process of reframing Indigenous histories Indigenous decolonization describes ongoing theoretical and political processes whose goal is to contest and reframe narratives about indigenous community histories and the effects of colonial expansion, cultural ass...

 

Carlo Albini

Carlo Albini Nazionalità  Italia  Italia (dal 1946) Calcio Ruolo Difensore Termine carriera 1949 Carriera Squadre di club1 1935-1949 Brescia327 (20) 1 I due numeri indicano le presenze e le reti segnate, per le sole partite di campionato.Il simbolo → indica un trasferimento in prestito.   Modifica dati su Wikidata · Manuale Carlo Albini (Brescia, 22 marzo 1914 – Rho, 18 novembre 1976) è stato un calciatore italiano, di ruolo terzino. Indice 1 Carriera 2 Statis...

 

Pokémon (anime)

Pokémonポケットモンスター(Poketto Monsutā)GenrePetualangan[1]Komedi fantasi[1] AnimeSutradaraKunihiko Yuyama[a]Masamitsu Hidaka[b]Norihiko Sudō[c]Yūji Asada[d]Tetsuo Yajima[e]Daiki Tomiyasu[f]Maki Kodaira[g]Jun Owada[h]SkenarioTakeshi Shudo[i]Junki Takegami[j]Atsuhiro Tomioka[k]Aya Matsui[l]Shoji Yonemura[m]Shinzo FujitaAkemi OmodeYukioshi OhashiHideki SonadaMas...

Pesantren Impian

Pesantren ImpianSutradaraIfa IsfansyahProduserHanung BramantyoKaran MahtaniDitulis olehAlim SudioSalim BachmidBerdasarkanPesantren Impian oleh Asma NadiaPemeranPrisia NasutionFachri AlbarDinda KanyadewiIndah PermatasariPenata musikKrisna PurnaSinematograferFaozan RizalPerusahaanproduksiMD PicturesTanggal rilis3 Maret 2016Durasi89 menitNegaraIndonesiaBahasaIndonesia Pesantren Impian adalah film drama-psikologis horor seru Indonesia yang dirilis pada 3 Maret 2016. Film ini dibintangi anta...

 

Пыловка

ПосёлокПыловка 51°48′08″ с. ш. 104°34′14″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект Федерации Иркутская область Муниципальный район Слюдянский Сельское поселение Маритуйское История и география Основан 1902 Высота центра 480 м Часовой пояс UTC+8:00 Население Население ↗3[1]&#...

 

世界政區索引

此條目可能包含不适用或被曲解的引用资料，部分内容的准确性无法被证實。 (2023年1月5日)请协助校核其中的错误以改善这篇条目。详情请参见条目的讨论页。 各国相关 主題列表 索引 国内生产总值 石油储量 国防预算 武装部队（军事） 官方语言 人口統計 人口密度 生育率 出生率 死亡率 自杀率 谋杀率 失业率 储蓄率 识字率 出口额 进口额 煤产量 发电量 监禁率 死刑 国债 ...

豪栄道豪太郎

豪栄道 豪太郎 場所入りする豪栄道基礎情報四股名 澤井 豪太郎→豪栄道 豪太郎本名 澤井 豪太郎愛称 ゴウタロウ、豪ちゃん、GAD[1][2]生年月日 (1986-04-06) 1986年4月6日（38歳）出身 大阪府寝屋川市身長 183cm体重 160kgBMI 47.26所属部屋 境川部屋得意技 右四つ・出し投げ・切り返し・外掛け・首投げ・右下手投げ成績現在の番付 引退最高位 東大関生涯戦歴 696勝493敗...

 

Arda E. Lee's Hidden Hollow

Recreational park in Tennessee Arda E. Lee's Hidden Hollow is an 86-acre (350,000 m2) recreational park in Cookeville, Tennessee created by Arda E. Lee in the 1970s. Originally the property was a tobacco, corn, and cattle farm owned by Arda's father, Eldridge, and uncle, Everett. In 1952 he purchased the property. When Arda's employer, Lockheed Martin, transferred the tool designer to Marietta, Georgia a few years later, the family began making weekend trips to Cookeville, Tennessee.[...

 

M. N. Venkatachaliah

25th Chief Justice of India This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: M. N. Venkatachaliah – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2022) (Learn how and when to remove this ...

بترومين (شركة)

بترومينالشعارمعلومات عامةالبلد  السعودية التأسيس 22 نوفمبر 1962؛ منذ 61 سنة (1962-11-22)النوع عمل تجاري — شركة نفطية — سلسلة محطات الغاز الشكل القانوني مؤسسات مملوكة للدولة المقر الرئيسي جدة،  السعوديةموقع الويب petromin.com المنظومة الاقتصاديةالصناعة زيت المحرك، وقو...

 

Daniel Majstorović

Swedish footballer (born 1977) Daniel Majstorović Majstorović playing for CelticPersonal informationFull name Daniel MajstorovićDate of birth (1977-04-05) 5 April 1977 (age 47)Place of birth Stockholm, SwedenHeight 1.90 m (6 ft 3 in)Position(s) Centre backYouth career Övergrans IFSenior career*Years Team Apps (Gls)1996–1997 IF Brommapojkarna 34 (1)1997–1998 Fortuna Köln 24 (2)1998–2000 Västerås SK 44 (9)2001–2004 Malmö FF 86 (9)2004–2006 Twente 49 (4)2006...

 

Luigi Ferdinando Marsili

Comte Ferdinando de Marsigli Comte Luigi Ferdinando Marsili (atau Marsigli, Lat. Marsilius; 10 Juli 1658 – 1 November 1730) merupakan seorang sarjana Italia dan ilmuwan alam terkemuka, yang juga menjabat sebagai utusan dan tentara.[1] Lahir di Bologna, ia adalah anggota keluarga bangsawan kuno dan dididik sesuai dengan peringkat sosialnya. Ia melengkapi bacaannya dengan mempelajari matematika, anatomi, dan sejarah alam yang dibantu oleh guru-guru Bologna terbaik dan ditingkatkan den...

Bandar Udara London Luton

London Luton AirportIATA: LTNICAO: EGGWInformasiJenisPublicPemilikLuton Borough CouncilPengelolaLondon Luton Airport Operations LtdMelayaniLondonLokasiLuton, BedfordshireKetinggian dpl160 mdplSitus webwww.london-luton.co.ukPetaLua error in package.lua at line 80: module 'Modul:Location map/data/United Kingdom Bedfordshire' not found.Landasan pacu Arah Panjang Permukaan m kaki 08/26 2,160 7,087 Aspal Statistik (2011)Passengers9,513,704Passenger change 10-118.9%Aircraft Movements97,57...

 

Schönhausen

For Schönhausen in Mecklenburg-Vorpommern, see Schönhausen, Mecklenburg-Vorpommern. Municipality in Saxony-Anhalt, GermanySchönhausen MunicipalityParish church Coat of armsLocation of Schönhausen within Stendal district Schönhausen Show map of GermanySchönhausen Show map of Saxony-AnhaltCoordinates: 52°34′43″N 12°2′23″E / 52.57861°N 12.03972°E / 52.57861; 12.03972CountryGermanyStateSaxony-AnhaltDistrictStendal Municipal assoc.Elbe-Havel-Land Governmen...