Nehir

Başlığın diğer anlamları için Nehir (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Başlığın diğer anlamları için Irmak (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Gambia Nehri

Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir.[1] Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

Irmak, su döngüsünün önemli bir öğesidir. Irmaklardaki suyun temel kaynağı yağışlardır. Yağmur ya da kar yağışı ile yeryüzüne inen su yüzey akıntıları, yer altı suları biçiminde nehirleri beslerken buzullar gibi doğal kaynakların erimesiyle oluşan suları da bu kaynaklara ekleyebiliriz.[2] Nehirlerin doğduğu yere kaynak, denize döküldüğü yere ağız denir. Büyük ırmaklara katılan görece küçük ırmaklar genellikle kol diye adlandırılır.

Bir çay ile ırmak arasındaki fark açık ve net olarak tanımlanamamıştır. Çay dereden büyük ancak ırmaktan küçük akarsu olarak[3] tanımlansa da bu büyüklük kavramı görecelik göstermektedir. Bu ayrım akarsunun üzerinde yapılan etkinliklere (taşımacılık, suyun iktisadi değeri, çevrelik faktörler) göre belirlenebilir.

Irmaklardaki su kayıpları nehir yatağından veya derindeki akiferden meydana gelen su sızıntıları ve kısmen de buharlaşma neticesinde olur.[2] Irmaklardaki toplam su miktarı dünyadaki toplam su miktarının sadece küçük bir parçasını oluşturmaktadır.

Uydudan Amazon Nehri'nin görünümü

Irmaklar, kaynaklarından başlamak üzere yer çekiminin etkisiyle yokuş aşağı yönde akarak bu akışlarını bir deniz ya da göle ulaşıncaya kadar sürdürürler. Ancak kurak alanlarda nehirlerin sularının tamamını buharlaşma yoluyla kaybettiği durumlar da mevcuttur. Kimi durumlarda ise bir nehrin belli yerde yer altına girerek bazı kayaç türlerinin içinden yer altı suyu oluşturacak biçimde yoluna devam ettiği de olmaktadır. Yine kimi nehirler insan eliyle yaratılmış sanayi bölgelerinde aşırı yoğunlukta kullanılmakta ve bu da nehrin sularının doğal akıntısına devam edemeden tükenmesine neden olabilmektedir. Dünya üzerindeki suyun %97'si okyanuslarda bulunurken içilebilir su miktarının üçte biri ise kara buzullarında bulunmaktadır; geri kalanının neredeyse tamamı yer altı kaynaklarındadır. Göller içilebilir suyun sadece %0,5'lik bir kısmını içerirken nehir kanallarında bulunan suyun oranı ise bunun yarısı olan %0,25'tir ve bu da dünyadaki toplam su rezervinin dört binde birine denk gelmektedir.[2]

Topoğrafyası

Bir nehrin suları genellikle yatak dediğimiz doğal bir kanal içinde akar. Kimi büyük nehirler, özellikle ovalar gibi düz alanlarda akarken belli zamanlarda ya da sürekli olarak nehrin her iki kıyısından taşarak sel benzeri biçimde de akarlar. Nehrin başladığı yani kaynağının olduğu kısım yukarı nehir olarak adlandırılırken nehrin akış yönü doğrultusu ise aşağı nehir olarak adlandırılır.

Kaynakça

  1. ^ "TDK ırmak tanımı". 26 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. 
  2. ^ a b c ""river." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 17 Nov. 2008". 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2008. 
  3. ^ TDK'ya göre çay tanımı[ölü/kırık bağlantı]

Ayrıca bakınız

Read other articles:

Punggungan tengah samudra

Punggung tengah samudra. Sistem punggungan tengah laut di seluruh dunia. Punggungan tengah samudra (bahasa Inggris: mid-ocean ridge) atau biasa disingkat MOR, adalah rangkaian gunung berapi bawah laut di mana kerak bumi baru terbentuk dari leleran magma dan aktivitas gunung berapi, dapat membentang hampir 60.000 km dan dengan lebih 90 persen pegunungan terletak di laut dalam yang terbentuk oleh lempeng tektonik. Sebagian besar berada di bawah air, dengan ketinggian rata-rata punggung 2.500 me...

 

قائمة ملاعب كرة القدم في العراق

هذه قائمة ملاعب كرة القدم العراق التي تتضمن أكثر من 60 ملعب.[1] ملاعب العراق الصورة الملعب المحافظة السعة الأندية الافتتاح معلومات ملعب جذع النخلة البصرة 65,000 منتخب العراق 2013 أكبر ملعب في العراق ملعب التاجيات الدولي بغداد 60,000 قيد الإنشاء ملعب الشعب الدولي بغداد 34,200 الشرط...

 

Северное полушарие

Северное полушарие выделено жёлтым цветом Северное полушарие Се́верное полуша́рие — часть Земли, расположенная к северу от экватора[1]. Поверхность на 60,7 % состоит из воды. На ней расположено 67,3 % суши и живёт около 90%[2] населения Земли. Содержание 1 Особен�...

Pengawal Kekaisaran (Jepang)

Imperial Guard近衛師団Panji dari Tentara Kekaisaran JepangAktif1891–1945Negara Empire of JapanAliansi Kaisar JepangTipe unitInfanteriInfanteri bermotor (1940-)Jumlah personel3 (divisi)MarkasTokyoPertempuranPerang Tiongkok-JepangPerang Rusia-JepangInsiden 26 FebruariPeristiwa KyūjōPertempuran MalayaPertempuran SingapuraDibubarkan1945 Pengawal Kekaisaran (近衛師団code: ja is deprecated , Konoe Shidan) adalah salah satu divisi dari Angkatan Darat Kekaisaran Jepang. Berbeda denga...

 

A Bunch of Munsch

TV series or program A Bunch of MunschBased onRobert Munsch's booksTheme music composerJeff ZahnComposersJeff FisherJeffrey ZahnCountry of origin Canada United States No. of episodes7 (13 segments)ProductionExecutive producerMicheline CharestProducerRonald A. WeinbergRunning time23 minutesProduction companiesCINAR FilmsTelefilm CanadaMaclean-Hunter Television FundOriginal releaseNetworkCTV (Canada)Showtime (U.S.)ReleaseDecember 7, 1991 (1991-12-07) –December 2, 1992 (1992-12...

 

Orbcomm

American wireless networking and telecommunications company This article is about the company. For the satellites, see Orbcomm (satellite). This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (January 2018) (Learn how and when to remove this template message) ORBCOMM, Inc.Company typeWireless data networkingIndustryT...

Ben Revere

American baseball player (born 1988) Baseball player Ben RevereRevere with the Washington Nationals in 2016OutfielderBorn: (1988-05-03) May 3, 1988 (age 35)Atlanta, Georgia, U.S.Batted: LeftThrew: RightMLB debutSeptember 7, 2010, for the Minnesota TwinsLast MLB appearanceOctober 1, 2017, for the Los Angeles AngelsMLB statisticsBatting average.284Home runs7Runs batted in198Stolen bases211 Teams Minnesota Twins (2010–2012) Philadelphia Phillies (2013–2015)...

 

Simeon I dari Bulgaria

Simeon ITsar Bulgaria dan BizantiumSimeon IBerkuasa893–27 Mei 927PendahuluVladimirPenerusPeter IAyahBoris IIbuMaria Simeon (juga dijuluki Symeon) I yang Agung (bahasa Bulgaria: Симеон I Велики, ditransliterasikan menjadi Simeon I Veliki; diucapkan [simɛˈɔn ˈpɤrvi vɛˈliki]) berkuasa atas Bulgaria dari tahun 893 hingga 927,[1] selama era Kekaisaran Bulgaria Pertama. Kampanye Simeon yang berhasil terhadap Kekaisaran Bizantium, Magyar dan Serb menyebabkan Bulgaria...

 

أوراق العشب

أوراق العشب (بالإنجليزية: Leaves of Grass)‏  والت ويتمان في 35 من عمره واجهة لكتاب أوراق العشب. حفر الفولاذ لصموئيل هولير من داجيرية مفقودة لجبريل هاريسون معلومات الكتاب المؤلف والت ويتمان  البلد الولايات المتحدة الأميركية اللغة الإنجليزية الناشر الذات تاريخ النشر 4 يوليو 185...

Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kabupaten Pasaman

Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kabupaten PasamanDewan Perwakilan Rakyat Kabupaten Pasaman2019-2024JenisJenisUnikameral SejarahSesi baru dimulai12 Agustus 2019PimpinanKetuaBustomi, S.E. (Gerindra) sejak 25 September 2019 Wakil Ketua IDanny Ismaya, S.P (PKS) sejak 25 September 2019 Wakil Ketua IIYasri (Golkar) sejak 18 Oktober 2019 KomposisiAnggota35Partai & kursi  PDI-P (1)   NasDem (3)   PKB (4)   Hanura (1)   Demokrat (4) ...

 

Mathias Vacek

Czech cyclist Mathias VacekMathias Vacek at the Tour of Norway, 2023Personal informationBorn (2002-06-12) 12 June 2002 (age 21)Beroun, Czech RepublicTeam informationCurrent teamLidl–TrekDisciplineRoadRoleRiderRider typeTime trialistAmateur teams2018–2020F.lli Giorgi2022CK Příbram Fany Gastro.[1] Professional teams2021–2022Gazprom–RusVelo[2][3]2022Trek–Segafredo (stagiaire)2023–Trek–Segafredo Major winsOne-day races and Classics National R...

 

Horizon (geology)

In geology, a horizon is either a bedding surface where there is marked change in the lithology within a sequence of sedimentary or volcanic rocks, or a distinctive layer or thin bed with a characteristic lithology or fossil content within a sequence.[1] Examples of the former can include things such as volcanic eruptions as well as things such as meteorite impacts and tsunamis. Examples of the latter include things such as ice ages and other large climate events, as well as large but...

Військово-музичне управління Збройних сил України

Військово-музичне управління Збройних сил України Тип військове формуванняЗасновано 1992Країна  Україна Емблема управління Військово-музичне управління Збройних сил України — структурний підрозділ Генерального штабу Збройних сил України призначений для планува...

 

Harry Barnes (Labour politician)

British Labour politician For other people named Harry Barnes, see Harry Barnes (disambiguation). This biography of a living person relies too much on references to primary sources. Please help by adding secondary or tertiary sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately, especially if potentially libelous or harmful.Find sources: Harry Barnes Labour politician – news · newspapers · books...

 

Millisecond pulsar

Pulsar with a rotational period less than about 10 milliseconds This diagram shows the steps astronomers say are needed to create a pulsar with a superfast spin. 1. A massive supergiant star and a normal Sun-like star orbit each other. 2. The massive star explodes, leaving a pulsar that eventually slows down, turns off, and becomes a cooling neutron star. 3. The Sun-like star eventually expands, spilling material on to the neutron star. This accretion speeds up the neutron star's spin. 4. Acc...

Cebu (île)

Cet article est une ébauche concernant les Philippines, le monde insulaire et l’océan Pacifique. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Pour les articles homonymes, voir Cebu. CebuSugbo (ceb) Carte de localisation de Cebu dans la province du même nom. Géographie Pays Philippines Archipel Philippines Localisation Mer des Philippines (océan Pacifique) Coordonnées 10° 25′ 35″...

 

ماكراكومي

ماكراكومي    خريطة الموقع تقسيم إداري البلد اليونان  [1] خصائص جغرافية إحداثيات 38°56′30″N 22°06′55″E / 38.941665°N 22.115188°E / 38.941665; 22.115188   الارتفاع 15 متر  السكان التعداد السكاني 1768 (resident population of Greece) (2021)1958 (resident population of Greece) (2001)2570 (resident population of Greece) (1991)2245 (reside...

 

洛马林达 (加利福尼亚州)

洛马林达Loma Linda城市City of Loma Linda坐标：34°02′54″N 117°15′02″W / 34.0483°N 117.2506°W / 34.0483; -117.2506國家美利堅合眾國州加利福尼亞州縣圣贝纳迪诺县人口（2010） • 總計23,261人时区PST（UTC-8） • 夏时制PDT（UTC-7） 洛马林达[1]（西班牙語：Loma Linda，直译：美丽的山丘[2]），是美国加利福尼亚州圣贝纳迪诺县下属的一座城市。建�...

Coca (pastry)

Spanish pastry CocaSweet and savoury cocasTypePastryPlace of originCatalan-speaking landsMain ingredientsSweet dough: eggs, sugarSavoury dough: yeast, salt  Media: Coca Part of a series onPizza Main articles History of pizza Pizza delivery List of pizza varieties by country Pizza varieties Al taglio Altoona-style Beach California-style Capricciosa Chicago-style Chocolate Colorado-style Dayton-style Detroit-style Focaccia al rosmarino Fugazza Grandma Greek Happy Hawaiian Iranian Kebab...

 

Richard Verney, 11th Baron Willoughby de Broke

Arms of Verney: Gules, three crosses recerclée voided throughout or a chief vair ermine and ermines Richard Verney, 11th Baron Willoughby de Broke and de jure 19th Baron Latimer (28 January 1622 – 18 July 1711) was a peer in the peerage of England, High Sheriff and Member of Parliament. He was born in 1622, the second son of Sir Greville Verney, 7th Baron Willoughby de Broke (1586–1642) and Catherine Southwell of Compton Verney, Warwickshire. He became head of the Verney family in Augus...