Köyceğiz Gölü, Menteşe yöresinde, Muğla ilinin güneydoğusunda yer alan Köyceğiz Gölü 52 km² yüzölçümü ile Türkiye'nin 16. büyük gölüdür. Tektonik bir çukurluğun suyla dolması ve Dalaman Çayı'nın getirdiği alüvyonların körfezin önünü tıkaması sonucu oluşmuş alüvyal set gölüdür.
Köyceğiz Göl'ünü besleyen kaynaklar oldukça çoktur. Namnam Çayı, Kargıcak Çayı, Yuvarlak Çay bu gölün başlıca geleğenleridir ve göl ayrıca kaynak sularıyla da beslenmektedir.[1] Köyceğiz Gölü’nü besleyen en önemli akarsulardan biri olan Yuvarlakçay gerek ekonomik ve gerekse ekolojik açıdan oldukça önemli bir konumdadır. Turizm faaliyetlerinin yanı sıra, Türkiye'deki en büyük alabalık çiftliğine ev sahipliği yapması da ekonomik önemini gösteren önemli bir noktadır.[2]
Köyceğiz Göl'ünün gideğeni ‘’Dalyan Boğazı’’dır. 1.5 metre kadar derinliği 10 km uzunluğu olan ve büklümlerle (menderes) uzanan bu doğal kanal, gölü Akdeniz’e bağlar. Köyceğiz Göl'üne su getiren dereler, çaylar büyüklü küçüklü deltalar oluşturmuşlardır. Bu alanlar sığ olduğundan bataklıktır; saz, kamış yetişir[1]
Köyceğiz Gölü Akdeniz Bölgesi'nin batı ucunda, ilçe hudutları içerisinde, suyu çevresindeki kaplıcalardan karışan kükürtlü bir göldür. Gölün, önü alüvyonlarla tıkanmış eski bir körfezden türemiştir. Hemen her zaman sakin olan gölde, yılın 8 ayında su kayağı yapılması mümkündür. Göl kıyıları sağlık turizmi açısından büyük önem taşır. Şifalı ılıcalarda, birçok hastalığın iyileşmesinde yararlanılan birçok kaplıca bulunur.[1]
Fiziksel özellikleri
Deniz yüzeyinden yüksekliği 8 metre kadardır. Göl güney ve kuzeyde iki çanaktan oluşmaktadır. Çanaklar B-D uzanışlı, derinliğin 2 m'ye düştüğü sırt ile birbirinden ayrılır. Derinlik güneyde 32 m, kuzeyde 25 m'dir. Namnam Çayı, Kargıcak Çayı, Yuvarlak Çay bu gölün başlıca geleğenleridir ve göl ayrıca kaynak sularıyla da beslenmektedir. Göl tabanından 3 sıcak, 2 soğuk kaynak ile beslenmektedir.[3]
Gölde iki farklı su tabakası bulunur. Üst tabaka iki çanakta da yaklaşık 8 m'dir, güney çanakta iki katman arasında 7 m'lik geçiş tabakası bulunur. Alt tabaka iki çanakta da 17 m kalınlığındadır. Kuzey çanakta, üst tabaka 15,6-20,2°C, alt tabaka 11,3-13,5°C'dir. Güney bölümde üst tabaka 18,4-21,7, alt tabaka 15,3°C'dir. Güney çanağın daha sıcak olması çevrede bulunan termal alanların devamı olan tabandaki sualtı jeotermal kaynaklardır. Gölün sularının alt ve üst tabakaları karışmaz, yani meromiktik göldür.[3]
Doğal yaşam
Plankton bakımından zengin olan gölde çok çeşitli balıklar yaşar. Kefal, levrek, çipura, pisi gibi. Balık avcılığı büyük bir ekonomik değer taşır. Zaten ‘’dalyan,’’ adı da buradan gelir. Çünkü kurulan bu düzenek yardımıyla çok miktarda balık avlanır. Göl balıklarının havyarı da ünlüdür.[1]
Her türlü tatlı su balığı bulunur. Ayrıca güneyinde nesli tükenmekte olan Nil Kaplumbağası bulunur. Göl içerisinde dört adet irili ufaklı ada mevcuttur. Etrafı dağlarla çevrili olup en yükseği Ölemez Dağı'dır. Sazlıklarla kaplı doğal bir kanalla göl Akdeniz'e bağlanır. Bu tür göllere yani denizle doğal bir kanal vasıtası ile birleşen göllere ayaklı göl adı verilir. Dünyada bu tür göllerin sayısı Köyceğiz Gölü'yle beraber sadece yedi tanedir. Yani dünyadaki doğa harikası yedi ayaklı gölden birisi de Köyceğiz Gölü'dür.
Çevre sorunları
Köyceğiz Göl'ü doğal güzellikleri yanında, tarihsel yapıtlarıyla da çok turist çeker. Kaunos kalıntıları antik çağ Anadolu uygarlıklarının günümüze ulaşmış en değerli miraslarındandır. Dalyan kanalında motorlarla turist gezdirilir. Ancak, yoğun turist trafiği, motor gürültüleri, oluşan dalgalar, sazlıklarda yuva yapan kuşların rahatını kaçırmakta ve faunistik ortam (habitat) zarar görmektedir. Motorların atık ve artıkları, turistlerin bıraktığı çöplerde önemli kirleticilerdir.
Köyceğiz Göl'ünün bozulmadan, gelecek kuşaklara ulaştırılması, doğal kaynaklarının korunarak kullanılması, temiz ve sağlıklı bir çevreye kavuşturulması ile dünya turizminden daha fazla pay alması hem yörede yaşayanlar hem de Türkiye açısından önem taşımaktadır. Bu gerekle, 2872 sayılı Çevre Yasasının 9.maddesine dayanılarak, Bakanlar Kurulunca Köyceğiz Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiştir.[1]
^abcdeGÜNEY.E. 2004. Türkiye Hidrocoğrafyası,Dicle üniversitesi, s.215,216
^Bilgin, F. H. 1969. Türkiye’nin Bazı Bölgelerinden Tespit Edilen Tatlı Su Molluskleri (Fresh Water Mollusks Collected From Some Parts of Turkey), E.Ü. Fen Fak. İlmi Rap. Ser. 90: 3-34 (in Turkish).
.jpg)
