Bu madde 2017'den beri faaliyet gösteren modern tramvay ağı hakkındadır. 1880'den 1954'e kadar işletilen birinci nesil tramvay sistemi için İzmir tramvay hatları sayfasına bakınız.
19. yüzyılın sonlarında hizmet vermeye başlayan İzmir tramvay hatları 1954'te kaldırıldı. Otomobil trafiği, tramvay hatlarının seferden kaldırılmasını takip eden onlarca yıl içinde büyük ölçüde arttı ve 2000'li yılların başlarında, şehrin merkezi bölgelerinde trafik yoğunluğu rahatsız edici düzeylere ulaştı.
2009 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi, kent için genel bir ulaşım planı yayınladı.[4] Plan, Konak, Karşıyaka ve Buca'da inşa edilecek üç yeni tramvay hattından oluşuyordu. Bu üç hat, kentin metro hattının yanı sıra iki banliyö demiryolu hattıyla da entegre olacaktı. İnşaat sürecinin 2011 sonunda başlaması bekleniyordu, ancak gecikmiş Çevresel Etki Değerlendirme Raporu nedeniyle bu tarih 2015'e kadar ertelendi.[5] Belediye, 2013 yılında Kalkınma Bakanlığı'ndan gerekli finansmanı sağladı ve 2014 yılında nihai sistem planlarını tamamladı.[6][7] Kesinleşen plandan, Ulaştırma Bakanlığı'ndan gelen baskı nedeniyle Buca tramvayı çıkarıldı.[8] İnşaat süreci, Nisan 2015'te T1 (Alaybey – Ataşehir Kavşağı & Mavişehir – Ataşehir) Tramvay Hattı'nda, Kasım 2015'te ise T2 (Fahrettin Altay – Halkapınar) Tramvay Hattı'nda başladı.
İlk tramvay araçları 2016 yılında teslim edildi ve aynı yıl Ağustos ayında düzenlenen 85. İzmir Enternasyonal Fuarı'nda sergilendi. Araçların geri kalanı ise Şubat 2017'de teslim edildi.[9] T1 tramvayı 11 Nisan 2017'de, T2 tramvayı ise 24 Mart 2018'de hizmete girdi.
T1 (Alaybey – Ataşehir Kavşağı & Mavişehir – Ataşehir) Tramvay Hattı veya Karşıyaka Tramvayı, 8,8 kilometre (5,5 mi) uzunluğundaki 15 istasyonlu tramvay hattıdır. 11 Nisan 2017'de hizmete girmiştir. Hat ilk hizmete girdiğinde ilk istasyonu Alaybey, son istasyonu ise Ataşehir'di. 27 Ocak 2024'te Çiğli Tramvayı (T3)'nın hizmete girmesiyle birlikte hat, iki ayrı işletmeye dönüştürülmüştür. Ana (Yeşil) Hat, Alaybey'den başlayıp Ataşehir Kavşağı'nda son bulurken, Turuncu (Şube) Hat ise Mavişehir'den başlayıp Ataşehir'de son bulmaktadır. Tramvay hattında 17 araç hizmet vermektedir.[12]
T2 (Fahrettin Altay – Halkapınar) Tramvay Hattı ya da Konak Tramvayı, 12,8 kilometre (8,0 mi) uzunluğundaki 19 istasyonlu tramvay hattıdır. 24 Mart 2018'de hizmete girmiştir. Hattın ilk istasyonu Fahrettin Altay, son istasyonu ise Halkapınar'dır. Tramvay hattında 21 araç hizmet vermektedir.[15][16]
Hattın 5 kilometre uzunluğunda olup 11 istasyondan oluşması planlanmaktadır. Bostanlı İskele istasyonunda başlayıp Girne Bulvarı'na kadar T1 ve T3 hatları ile aynı güzergâhta çalışacaktır. Hattın Yeni Girne Caddesi'nden Örnekköy Mahallesi'ne geçmesi ve Örnekköy Kentsel Dönüşüm Alanı'nın kuzeyinde Nazım Hikmet Bulvarı üzerinde son bulması planlanmaktadır. Hattın proje ihalesi 20 Ağustos 2021'de yapıldı.[17] ÇED süreci Aralık 2022'de başlatıldı.[18]
Sistem kendine ait özel yolunda olduğu kadar araç yolunda da çalışmaktadır. Son dönemlerde daha az rağbet edilen 750 VDAkatener ile elektriklendirilmiş olan hat, iletişim tabanlı tren kontrol (CBTC) sinyallemesi kullanmaktadır.[3][20]Karşıyaka İskele ile Alaybey arasındaki kısa bir bölüm haricinde tramvay hattının tamamı çift hattır. Raylar, standart hat açıklığı (1.435 mm) ölçüsündedir. T1 ve T3 hattının Çevre Yolu'nda, T2 hattının ise Halkapınar'da depo ve bakım tesisi bulunmaktadır.
Her istasyon tekerlekli sandalye erişimine uygundur ve herhangi bir kaldırım veya caddeden ayrılan kendi platformundan oluşur. Bir sonraki tramvayın gerçek zamanlı durumunu gösteren bilgi panelleri tüm istasyonlarda kuruludur.
Hizmetler
Sistem haftanın her günü sabah 06.00'da kalkan ilk tramvaydan gece 00.20'de kalkan son tramvaya kadar 5 ila 18 dakika arayla hizmet vermektedir.[21][22][23] Cumayı cumartesiye ve cumartesiyi pazara bağlayan gecelerde 01:20'de T1 Karşıyaka tramvayında Alaybey'den Ataşehir'e ek sefer düzenlenmektedir.[21] Sefer aralıklarının yoğun saatlerde 3 dakikaya, diğer saatlerde 4-5 dakikaya indirilmesi planlanmaktadır.[24] İzmir Tramvayı'nda günlük yaklaşık 165.000 yolcu taşınmaktadır.[1] 2022'de taşınan yolcu sayısı 33,1 milyon olarak gerçekleşti.[2]
Tramvay hatları, İzmirim Kart ile biniş yapılan diğer toplu taşıma sistemleriyle entegre durumdadır.[25] Yolcular bir kez ücret ödedikten sonra 90 dakika boyunca tüm toplu ulaşım araçlarına ücretsiz olarak binilebilmektedir.[26] Tramvay araçlarında ücretsiz Wi-Fi hizmeti sunulmaktadır.[27] Tramvay hatlarının da içinde bulunduğu Entegre Yönetim Sistemi, Türk Standardları Enstitüsü tarafından verilen beş ayrı kalite belgesi aldı.[28]
Araçlar
İzmir Tramvayı; Karşıyaka ve Çiğli hattında 17, Konak hattında 21 olmak üzere toplam 38 araçla hizmet vermektedir. Beş modülden oluşan araçlar, Güney Kore firması Hyundai Rotem'in Adapazarı'ndaki tesislerinde üretildi. Çift uçlu beş modülden oluşan araçların her biri 32 metre uzunluğunda, 43,1 ton ağırlığında ve 48'i oturarak toplamda 285 kişi kapasitelidir.[29] Servis hızı 24 km/s (15 mph), azami hız 70 km/s (43 mil) şeklindedir. Temmuz 2021'de 26 araç alımı için ihale süreci başladı.[30][31] İlaheyi kazanan firma maliyetlerin artması sebebiyle sözleşmeden tek taraflı olarak çıktı.[32] İzmir Büyükşehir Belediyesi alınacak tramvay sayısını 22'ye düşürdü ve 22 tramvay için 2 Ekim 2024 tarihinde ihaleye çıktı.[33] 24 Aralık 2024'te ihaleyi kazanan firmayla sözleşme imzalandı.[34]
_-_The_Noun_Project.svg){kind=small}
