Wasilij Smysłow

Wasilij Smysłow, 2002
Data i miejsce urodzenia	24 marca 1921 Moskwa
Data i miejsce śmierci	27 marca 2010 Moskwa
Obywatelstwo	ZSRR Rosja
Tytuł szachowy	arcymistrz (1950)
Multimedia w Wikimedia Commons

Wasilij Smysłow, ros. Василий Васильевич Смыслов (ur. 24 marca 1921 w Moskwie, zm. 27 marca 2010 tamże^[1]) – rosyjski szachista, arcymistrz, mistrz świata w szachach w latach 1957–1958.

Smysłow poświęcił się szachom po tym, jak w 1950 roku jako śpiewak operowy (baryton) nieskutecznie starał się o przyjęcie do moskiewskiego teatru Bolszoj. W późniejszych latach dawał recitale podczas turniejów szachowych, często przy akompaniamencie swojego przyjaciela, pianisty i arcymistrza Marka Tajmanowa.

Już w 1948 roku Smysłow był bliski zdobycia tytułu mistrza świata. Odbył się wówczas turniej z udziałem pięciu szachistów, który miał wyłonić kolejnego (po zmarłym dwa lata wcześniej Aleksandrze Alechinie) mistrza świata. Smysłow zajął w tym turnieju II miejsce^[2], tytuł zdobył zwycięzca – Michaił Botwinnik. Z nowym mistrzem świata Smysłow spotykał się w meczach o tytuł trzykrotnie. W 1954 roku, po wygraniu serii turniejów kwalifikacyjnych, Smysłow zremisował z Botwinnikiem, co według obowiązującego regulaminu było jednoznaczne z obroną tytułu przez Botwinnika. W kolejnym meczu w 1957 roku Smysłow pokonał mistrza świata i odebrał mu tytuł, ale na krótko. Rok później Botwinnik zwyciężył w meczu rewanżowym.

W późniejszych latach Smysłow brał udział w turniejach kwalifikacyjnych, ale nie udało mu się już awansować do meczu o mistrzostwo świata. Najbliższy tego celu był w 1983 roku, gdy mistrzem świata był Anatolij Karpow. W 1982 zajął II miejsce w turnieju międzystrefowym w Las Palmas^[3], następnie w meczach pretendentów pokonał Roberta Hübnera i Zoltána Ribli, ale w finałowym meczu przegrał z późniejszym mistrzem świata Garrim Kasparowem 8½ – 4½^[4].

W 1991 r. Smysłow wygrał pierwsze mistrzostwa świata seniorów^[5]. W 1997 r. wystąpił w Groningen w pierwszych mistrzostwach świata rozegranych systemem pucharowym, odpadając w I rundzie po porażce z Aleksandrem Morozewiczem^[6]. W 2001 r. uczestniczył w rozegranym w Amsterdamie meczu Weterani kontra Amazonki, w którym drużyna słynnych szachistów starszego pokolenia spotkała się z drużyną czołowych szachistek świata^[7]. Od tego czasu nie grywał w turniejach klasyfikowanych do szachowego rankingu ELO^[8].

Według systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął we wrześniu 1956 r., z wynikiem 2800 punktów zajmował wówczas 1. miejsce na świecie^[9]. Na liście rankingowej FIDE najwyżej sklasyfikowany był 1 lipca 1971 r., z wynikiem 2620 punktów dzielił wówczas 9-10. miejsce (wspólnie z Michaiłem Talem)^[10].

Za swoje zasługi odznaczony został m.in. orderem Lenina. Zmarł w wieku 89 lat z powodu niewydolności krążenia^[1].

Wasilij Smysłow był wielokrotnym reprezentantem Związku Radzieckiego w najważniejszych rozgrywkach drużynowych, w tym:

• 9 razy na szachowych olimpiadach (w latach 1952–1972), na których zdobył 9 złotych (drużynowo) oraz 4 złote, 2 srebrne i 2 brązowe medale (indywidualnie),
• 5 razy na drużynowych mistrzostwach Europy (w latach 1957–1973), na których zdobył 10 złotych medali (5 drużynowo i 5 indywidualnie),
• raz na drużynowych mistrzostwach świata (1985), na których zdobył 2 złote medale (1 drużynowo i 1 indywidualnie)^[11].

• Wasilij Smysłow My Best Games of Chess, 1935 – 1957 (Dover, 1972)
• Wasilij Smysłow 125 Selected Games (Cadogan, 1994)

• W. Litmanowicz, J. Giżycki, Szachy od A do Z, tom II, Warszawa 1987, s. 1121–1125
• ChessBase Megabase 2009
• Vasily Smyslov 1921-2010 (ang.)

• Wasilij Smysłow – wybrane partie szachowe (ang.) (1)
• Wasilij Smysłow – wybrane partie szachowe (ang.) (2)
• chessbase.com: Vasily Smyslov reaches 85 (ang.)
• World Champion Vasily Smyslov dies at 89 (ang.)
• The singer Vasily Smyslov (ang.)
• GrandMaster Square >> Interview with GM Vassily Smyslov (ang.)