PROFILPELAJAR.COM

Wanzyr błotny
	Atilax paludinosus
	(G. Cuvier, 1829)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	mangustowate
Podrodzina	Herpestinae
Rodzaj	wanzyr
Gatunek	wanzyr błotny
Synonimy
	Mustela voang-shire Zimmermann, 1777; Herpestes paludinosus G. Cuvier, 1826; Mangusta urinatrix A. Smith, 1829; Ichneumon urinator A. Smith, 1834; Herpestes atilax Wagner, 1841; Atilax vansire F. Cuvier, 1842; Herpestes paludosus J.E. Gray, 1843; Herpestes pluto Temminck, 1853; Athylax paludosus J.E. Gray, 1865; Athylax robustus J.E. Gray, 1865; Herpestes galera mitis O. Thomas, 1903; Mungos paludinosus rubellus O. Thomas & Wroughton, 1908; Mungos paludinosus mordax O. Thomas, 1912; Mungos naso nigerianus O. Thomas, 1912; Mungos paludinosus rubescens Hollister, 1912; Atilax macrodon J.A. Allen, 1924;
Podgatunki
	A. p. paludinosus (G. Cuvier, 1829); A. p. macrodon J.A. Allen, 1924; A. p. mitis (O. Thomas, 1903); A. p. mordax (O. Thomas, 1912); A. p. pluto (Temminck, 1853); A. p. robustus (J.E. Gray, 1865); A. p. rubellus (O. Thomas & Wroughton, 1908); A. p. rubescens (Hollister, 1912); A. p. spadiceus Cabrera, 1921; A. p. transvaalensis Roberts, 1933;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wanzyr błotny^[20], mangusta błotna (Atilax paludinosus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Herpestinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1829 roku francuski przyrodnik Georges Cuvier, nadając mu nazwę Herpestes paludinosus^[3]. Holotyp pochodził z Przylądka Dobrej Nadziei, w Południowej Afryce^[21]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju wanzyr^[20] (Atilax)^[21]^[22]^[23].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dziesięć podgatunków^[23]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
A. p. macrodon	Atilax macrodon	J.A. Allen, 1924	Niapu, północno-wschodni Zair^[24].
A. p. mitis	Herpestes galera mitis	O. Thomas, 1903	Zegi, jezioro Tana, Etiopia^[25].
A. p. mordax	Mungos paludinosus mordax	O. Thomas, 1912	Rzeka Rombashi, na północny zachód od północnego krańca jeziora Niasa, Tanzania^[26].
A. p. pluto	Herpestes pluto	Temminck, 1853	Dabocrom i rzeka Boutry, Ghana^[27].
A. p. robustus	Athylax robustus	J.E. Gray, 1865	Nil Biały^[28].
A. p. rubellus	Mungos paludinosus rubellus	O. Thomas & Wroughton, 1908	Tambarara, dystrykt Gorongoza, na południe od rzeki Zambezi, zachodni Mozambik^[29].
A. p. rubescens	Mungos paludinosus rubescens	Hollister, 1912	Kilimandżaro, na wysokości 4000 ft (1219 m), Tanzania^[30].
* A. p. spadiceus	Atilax paludinosus spadiceus	Cabrera, 1921	Cape San Juan, Gwinea Równikowa^[31].
A. p. transvaalensis	Atilax paludinosus transvaalensis	Roberts, 1933	Mokeetsi, na północ od Tzaneen, północno-wschodni Transwal^[32].

Etymologia

Atilax: gr. przedrostek negatywny α „bez”; θυλαξ thulax, θυλακος thulakos „worek”^[33].
paludinosus: nowołac. „bagienny”, od łac. palus, paludis „bagno”^[34].
macrodon: gr. μακρος makros „długi”^[35]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[36].
mitis: łac. mitis „niegroźny, nieszkodliwy”^[37].
mordax: łac. mordax, mordacis „gryzący”^[38].
pluto: w mitologii rzymskiej Pluton jest władcą podziemi (tj. czarny)^[39].
robustus: łac. robustus „potężny, silny”, od robur, roboris „twarde drewno”^[40].
rubellus: łac. rubellus „czerwonawy, rudawy”, od ruber „czerwony”; przyrostek zdrabniający -ellus^[41].
rubescens: łac. rubescens, rubescentis „czerwonawy, rudawy, zarumieniony”, od rubescere „być czerwonawym”, od ruber „czerwony”^[42].
spadiceus: nowołac. spadiceus „kasztanowo-brązowy”, od łac. spadix, spadicis „koloru kasztana, koloru daktyla”, od gr. σπαδιξ spadix, σπαδικος spadikos „kolory palmy, laur”, od σπαω spaō „zrywać”^[43].
transvaalensis: Transwal (afr. Transvaal), Południowa Afryka^[44].

Zasięg występowania

Wanzyr błotny występuje we wschodniej, środkowej, zachodniej i południowej Afryce, zamieszkując w zależności od podgatunku^[22]^[23]:

A. paludinosus paludinosus – południowa Południowa Afryka.
A. paludinosus macrodon – Republika Środkowoafrykańska przez Demokratyczną Republikę Konga do Rwandy i Burundi.
A. paludinosus mitis – Etiopia.
A. paludinosus mordax – południowa Tanzania.
A. paludinosus pluto – Senegal na wschód do Nigerii.
A. paludinosus robustus – Czad, Sudan i Sudan Południowy.
A. paludinosus rubellus – Malawi, Mozambik i Zimbabwe.
A. paludinosus rubescens – Uganda, Kenia i północna Tanzania.
A. paludinosus spadiceus – Kamerun na południe do Gabonu.
A. paludinosus transvaalensis – Angola i Zambia na południe do północnej Południowej Afryki.

Morfologia

Długość ciała samic 48,7 cm, samców 51,4 cm, długość ogona samic 33–40 cm, samców 31–41 cm, długość tylnej stopy samic 10,7–11,8 cm, samców 11–11,5 cm, długość ucha samic 3,2–3,7 cm, samców 3–4,5 cm; masa ciała samic 2,4–4,1 kg, samców 2,9–4 kg^[22]. Niewielkie zwierzę o ciemnobrązowym ubarwieniu z nieco jaśniejszą głową i spodem ciała, przystosowane do ziemno-wodnego trybu życia. Posiada uzębienie przystosowane do miażdżenia twardego pokarmu. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3-4}{3-4}}$ M ${\tfrac {2}{2}}$ = 36–40^[22].

Ekologia

Rozmnaża się dwa razy w roku. W jednym miocie samica rodzi do trzech młodych (zwykle dwa). Gatunek terytorialny, wszystkożerny. Żywi się zwierzętami wodnymi, a w przypadku osuszenia zajmowanego terenu zjada zwierzęta lądowe oraz owoce. Spotykany pojedynczo.

Przypisy

↑ Atilax paludinosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ E.A.W. von Zimmermann: Specimen zoologiae geographicae, quadrupedum domicilia et migrationes sistens. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, et Socios, 1777, s. 487. (łac.).
↑ ^a ^b G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 158. (fr.).
↑ A. Smith. Contributions to the natural history of South Africa, &c. „Zoological Journal”. 4 (16), s. 437, 1829. (ang.).
↑ A. Smith. African Zoology. „South African quarterly journal”. 2, s. 115, 1834. (ang.).
↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2: Die Raubthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 305. (niem.).
↑ F. Cuvier: Table générale et méthodique: De toutes les espèces figurées et décrites dans l’Histoire naturelle des Mammifères. W: É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères: avec des figures originales, coloriées, dessinées d’aprèsdes animaux vivans. T. 7. Paryż: Chez A. Belin, 1842, s. 3. (fr.).
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 52. (ang.).
↑ C.J. Temminck: Esquisses zoologiques sur la côte de Guiné. I^e partie, les mammifères. Leiden: E.J. Brill, 1853, s. 95. (fr.).
↑ Gray 1865 ↓, s. 557.
↑ Gray 1865 ↓, s. 558.
↑ O. Thomas. On a Collection of Mammals from Abyssinia, including some from Lake Tsana, collected by Mr. Edward Degen. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1902 (2), s. 309, 1902. (ang.).
↑ O. Thomas & R.Ch. Wroughton. The Rudd exploration of South Africa. – IX. List of mammals obtained by Mr. Grant on the Gorongoza Mountains, Portuguese S.E. Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (2), s. 166, 1908. (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. Two new races of mongoose. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 10 (60), s. 588, 1912. (ang.).
↑ N. Hollister. Description of a new water mungoose from East Africa. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 25, s. 1, 1912. (ang.).
↑ J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47 (3), s. 205, 1924. (ang.).
↑ Á. Cabrera. Algunos carnívoros africanos nuevos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 21, s. 262, 1921. (hiszp.).
↑ A. Roberts. Eleven new forms of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 15, s. 266, 1933. (ang.).
↑ E. Do LinhE.D.L. San E. Do LinhE.D.L. i inni, Atilax paludinosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-25] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Atilax paludinosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-09-28].
↑ ^a ^b ^c ^d J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 307. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Zijlstra ↓, s. N#42350.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42351.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42352.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42358.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42359.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42360.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42361.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42362.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42363.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 128, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 160.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 130.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 137.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 139.
↑ The Key to Scientific Names ↓, pluto [dostęp 2022-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, robustus [dostęp 2022-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, rubellus [dostęp 2022-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, rubescens [dostęp 2022-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, spadiceus [dostęp 2022-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, transvaalensis [dostęp 2022-04-25] .

Bibliografia

J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 502–579, 1864. (ang.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
W. Nocon: Atilax paludinosus. (on-line), Animal Diversity Web, 1999. [dostęp 2007-12-31]. (ang.).
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Atilax paludinosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-25].
J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-25]. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Atilax paludinosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Zimmermann-2] E.A.W. von Zimmermann: Specimen zoologiae geographicae, quadrupedum domicilia et migrationes sistens. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, et Socios, 1777, s. 487. (łac.).

[Cuvier-3] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 158. (fr.).

[Smith1829-4] A. Smith. Contributions to the natural history of South Africa, &c. „Zoological Journal”. 4 (16), s. 437, 1829. (ang.).

[Smith1834-5] A. Smith. African Zoology. „South African quarterly journal”. 2, s. 115, 1834. (ang.).

[Wagner-6] J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2: Die Raubthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 305. (niem.).

[FCuvier-7] F. Cuvier: Table générale et méthodique: De toutes les espèces figurées et décrites dans l’Histoire naturelle des Mammifères. W: É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères: avec des figures originales, coloriées, dessinées d’aprèsdes animaux vivans. T. 7. Paryż: Chez A. Belin, 1842, s. 3. (fr.).

[Gray-8] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 52. (ang.).

[Temminck-9] C.J. Temminck: Esquisses zoologiques sur la côte de Guiné. I^e partie, les mammifères. Leiden: E.J. Brill, 1853, s. 95. (fr.).

[CITEREFGray1865[https://www.biodiversitylibrary.org/page/28500890_557]-10] Gray 1865 ↓, s. 557.

[CITEREFGray1865[https://www.biodiversitylibrary.org/page/28500891_558]-11] Gray 1865 ↓, s. 558.

[Thomas1903-12] O. Thomas. On a Collection of Mammals from Abyssinia, including some from Lake Tsana, collected by Mr. Edward Degen. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1902 (2), s. 309, 1902. (ang.).

[Thomas&Wroughton-13] O. Thomas & R.Ch. Wroughton. The Rudd exploration of South Africa. – IX. List of mammals obtained by Mr. Grant on the Gorongoza Mountains, Portuguese S.E. Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (2), s. 166, 1908. (ang.).

[Thomas1912-14] O. Thomas. Two new races of mongoose. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 10 (60), s. 588, 1912. (ang.).

[Hollister-15] N. Hollister. Description of a new water mungoose from East Africa. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 25, s. 1, 1912. (ang.).

[Allen-16] J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47 (3), s. 205, 1924. (ang.).

[Cabrera-17] Á. Cabrera. Algunos carnívoros africanos nuevos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 21, s. 262, 1921. (hiszp.).

[Roberts-18] A. Roberts. Eleven new forms of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 15, s. 266, 1933. (ang.).

[iucn-19] E. Do LinhE.D.L. San E. Do LinhE.D.L. i inni, Atilax paludinosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-25] (ang.).

[Cichocki&inni-20] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-21] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Atilax paludinosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-09-28].

[Gilchrist&inni-22] J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 307. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Burgin&inni-23] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42350_N#42350]-24] Zijlstra ↓, s. N#42350.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42351_N#42351]-25] Zijlstra ↓, s. N#42351.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42352_N#42352]-26] Zijlstra ↓, s. N#42352.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42358_N#42358]-27] Zijlstra ↓, s. N#42358.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42359_N#42359]-28] Zijlstra ↓, s. N#42359.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42360_N#42360]-29] Zijlstra ↓, s. N#42360.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42361_N#42361]-30] Zijlstra ↓, s. N#42361.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42362_N#42362]-31] Zijlstra ↓, s. N#42362.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42363_N#42363]-32] Zijlstra ↓, s. N#42363.

[Palmer-33] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 128, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=190_160]-34] Jaeger 1944 ↓, s. 160.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=160_130]-35] Jaeger 1944 ↓, s. 130.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=181_151]-36] Jaeger 1944 ↓, s. 151.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=167_137]-37] Jaeger 1944 ↓, s. 137.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=169_139]-38] Jaeger 1944 ↓, s. 139.

[39] The Key to Scientific Names ↓, pluto [dostęp 2022-04-25] .

[40] The Key to Scientific Names ↓, robustus [dostęp 2022-04-25] .

[41] The Key to Scientific Names ↓, rubellus [dostęp 2022-04-25] .

[42] The Key to Scientific Names ↓, rubescens [dostęp 2022-04-25] .

[43] The Key to Scientific Names ↓, spadiceus [dostęp 2022-04-25] .

[44] The Key to Scientific Names ↓, transvaalensis [dostęp 2022-04-25] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

PROFILPELAJAR.COM

Wanzyr błotny

Taksonomia

Etymologia

Zasięg występowania

Morfologia

Ekologia

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

Kim Shin-wook

Brachyta sachalinensis

Ze'ev Jabotinsky

Электронная резиденция

ماراكايبو

SM Town

Green Bay Gamblers

Tectorial membrane

Tobyl Fýtbol Klýby

William Amey

Window sill

Noemi Cantele

Calcio Femminile Florentia 2017-2018

Tigri Tamil

Kebenaran yang diinfusi

Delage (entreprise)

2010 Civic Platform presidential primary

Stigma (botany)

Nuruzzaman Ahmed

Siurana, Alt Empordà