PROFILPELAJAR.COM

Wacław Weker
Data i miejsce urodzenia	22 października 1891 ; Krasiłów
Data i miejsce śmierci	20 sierpnia 1944 ; Warszawa
Narodowość	polska
Alma Mater	Politechnika Warszawska
	Odznaczenia

Wacław Weker (ur. 22 października 1891 w Krasiłowie, zm. 20 sierpnia 1944 w Warszawie) – polski inżynier architekt.

Życiorys

W Kijowie ukończył gimnazjum oraz Pierwszą Szkołę Handlową. Następnie, w latach 1910–1914, studiował na Wydziale Architektury w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu.

31 sierpnia 1923 roku ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, jego promotorem był Czesław Przybylski. Po studiach pracował w biurze architektonicznym dyrekcji warszawskich PKP. Od 1927 do 1939 roku prowadził pracownię przy ul. Spacerowej w Warszawie, a mieszkał przy ulicy Nowogrodzkiej 27. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał przy ul. Marszałkowskiej 92.

Reprezentował styl funkcjonalistyczny. Był jednym z pionierów modernizmu w stołecznym środowisku młodych absolwentów Wydziału Architektury.

Działalność niepodległościowa

W Paryżu należał do organizacji narodowych polskiej młodzieży akademickiej (m.in. utrzymywał stosunki z Bolesławem Wieniawą-Długoszowskim i Wacławem Sieroszewskim^[1]). Tam też odbył ćwiczenia wojskowe pod kierunkiem pułkownika Jagniątkowskiego. W listopadzie 1918 roku zgłosił się ochotniczo do wojska i został przydzielony do pułku artyleryjskiego. W latach 1919–1920 służył w Wojsku Polskim. Od marca 1919 roku został przerzucony na front małopolski, gdzie przebywał do zimy, przechodząc szlak bojowy aż pod Dźwińsk. W lipcu 1920 roku pełnił służbę w jednym z pociągów pancernych.

W czasie II wojny światowej był członkiem Tajnej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej. W jego mieszkaniu znajdował się „podręczny” magazyn broni^[2].

W czasie powstania warszawskiego walczył w oddziale „Kuleszy” batalionu „Kiliński”. W ataku na budynek PAST-y 20 sierpnia został ranny i zmarł w szpitalu w gmachu PKO przy Świętokrzyskiej^[3]^[1]. Pochowany został tymczasowo w mogile pojedynczej na chodniku przy ul. Świętokrzyskiej 36. Po ekshumacji przeprowadzonej 10 października 1945 roku jako NN został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[4].

W 2019 roku dzięki staraniom rodziny miejsce pochówku zostało zidentyfikowane i ustawiono na nim tablicę pamiątkową.

Dorobek

Nagrodzone projekty

rozplanowanie i zabudowa osiedla w Zagłębiu Dąbrowskim (I nagroda – 1925)
rozplanowanie osiedla, zabudowa i projekty domów w Łodzi-Nowe Rokicie (II nagroda, wspólnie z architektem Juliuszem Żórawskim) (1928)
projekt Dworca Głównego w Warszawie (jedna z 3, równorzędna nagroda główna, przy udziale architekta Mirosława Szabuniewicza, 1929)
projekt Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Ujazdów) – zakup projektu przez MSZ po konkursie (1929)
konkurs SARP na schronisko górskie i na schronisko kajakowe (III i II nagroda – 1935)
konkurs na Dom Polonii na Nowym Mieście przy ul. Rybaki w Warszawie (IV nagroda – 1938).

Wykonane projekty

dom Spółdzielni Inżynierów b. Ministerstwa Kolei Żelaznych (Wawelska 61/Mianowskiego 15) (wybudowany w latach 1926–1927)
dom mieszkalny Spółdzielni Budowlano Mieszkaniowej „Budowisko” przy ul. Sękocińskiej 17 róg Kaliskiej (budowa 1928–1929 oraz 1931–1934)
Letnisko dla Towarzystwa Dobroczynności „Dźwignia” w Józefowie (1927–1930) w nieustalonej lokalizacji
warsztaty reperacyjne wraz z budynkami pomocniczymi i mieszkalnymi dla Międzynarodowego Towarzystwa Wagonów Sypialnych w Warszawie
Schronisko WKN na Polanie Chochołowskiej w Tatrach (zbudowane w latach 1930–1934, spalone w 1945 roku)
Schronisko na Polanie Chochołowskiej
dom mieszkalny na Kamiennej Górze w Gdyni (niezrealizowany projekt z 1930 roku)
dom połączonych Spółdzielni „3 Maja 5” i „Maskota” przy Alei 3 Maja w Warszawie (budowa 1929–1931) (dom został wpisany do rejestru zabytków w 2011 roku)
drewniany dom letniskowy Arpada Chowańczaka w Nadliwiu koło Łochowa (budowa 1930)
wnętrza mieszkania 2-izbowego na wystawie „Mieszkanie Najmniejsze” w III kolonii WSM.
domy mieszkalne dla magistratu m.st. Warszawy na Żoliborzu (wspólnie z architektami Antonim Jawornickim i Józefem Jankowskim) (bud. 1927–1930)
dom-internat dla studentów Zgromadzenia Sióstr Urszulanek w Warszawie (przy ul. Gęstej/Wiślanej) (budowa w latach 1930–1934)
hotel spółdzielczy „Jasne Wybrzeże” w Jastarni (niezrealizowany projekt z 1931 roku)
domy mieszkalne Funduszu Kwaterunku Wojskowego na Okęciu (ul. Astronautów) (1932–1933) w Warszawie i w Słonimie (1934–1936) oraz w Brześciu nad Bugiem (bud. 1937- 38)
dom mieszkalny – rozbudowa osiedla Miejskiej Kolonii Mieszkaniowej przy ul. Bitwy pod Rokitną/Zajączka (niezrealizowany proj. 1932)
dwa pokazowe typowe domy mieszkalne w konstrukcji drewnianej – zrealizowane na wystawie budowlanej „Tani Dom Własny” na Bielanach (bud. 1932)
projekt regulacji terenu Saskiej Kępy oraz terenu przy Królikarni (ok. 1925–1926)
kamienica Mariana Dziatkiewicza przy ulicy Wiejskiej 14 (bud. 1935–1937)
dom mieszkalny Spółdzielni Mieszkaniowej „Zacisze” przy ul. Słonecznej 50 (proj. 1928, bud. 1929–1931)
dom Gorgolewskich przy ul. Kazimierzowskiej 81 (budowa 1936–1937 – tylko dom tylny)
dom Zofii Porębskiej przy ul. Szczawnickiej 13 (budowa 1936)
schronisko WKN w Rafajłowej w Gorganach (budowa 1936–1938)
Schronisko w Rafajłowej
dom mec. Władysława Skoczyńskiego na Dynasach 10^[3] (budowa 1937–1938)
dom Stanisława Klawego przy Francuskiej róg Obrońców (budowa 1939)^[1]

Członkostwo w organizacjach

kierownik Komitetu Rozbudowy m.st. Warszawy (1925–1927)
członek współzałożyciel Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Maskota”
wiceprezes Stowarzyszenia Architektów Polskich (1932–1933)
prezes Warszawskiego Klubu Narciarskiego (1929–1944)
honorowy kierownik budowy Schroniska WKN na Polanie Chochołowskiej.
członek Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego (jego nazwisko znajduje się na tablicy pamiątkowej znajdującej się na parterze klatki schodowej w budynku Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego przy ulicy Foksal 19)

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1934)^[5]
Krzyż Niepodległości (1938)^[6]

Życie prywatne

Był synem Romana i Cecylii z Bielińskich^[7]. Pochodził z inkorporowanej szlachty kurlandzkiej herbu Drogomir. Miał siedmioro rodzeństwa. Nie założył rodziny.

Jego siostra Cecylia Weker była jedną z głównych oskarżonych w procesie członków tzw. popielowskiego odłamu Stronnictwa Pracy (SP) w 1951 roku^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Wacław Weker (1891–1944). 2011-08-11. [dostęp 2011-09-20].
↑ JózefJ. Rybicki JózefJ., Notatki szefa warszawskiego Kedywu (II wydanie), 2003 .
↑ ^a ^b Powstańcze biogramy. Strona „1944” Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2011-09-20].
↑ Powstańcze Biogramy - Wacław Weker [online], 1944.pl [dostęp 2020-06-04] (pol.).
↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu rozwoju sportu narciarskiego i turystyki”.
↑ Centralne ArchiwumC.A. Wojskowe Centralne ArchiwumC.A., Akta Osobowe- ankieta dot. przyznania Krzyża Niepodległości- Wacław Weker, 1938 .
↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 787.
↑ J.J. Guranowski J.J. (red.), Sojusznicy gestapo: proces Kwasiborskiego i innych, Książka i Wiedza, 1951 .