Ulica 3 Maja w Sanoku

ulica 3 Maja
Śródmieście
Ilustracja
Ulica 3 Maja w dniu Narodowego Święta Niepodległości 11.11.2011 (po lewej tablica upamiętniająca Marsz Głodnych)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sanok

Długość

170 m

Przebieg
0m ul. Rynek (w lewo) i ul. Jana Grodka (w prawo)
45m ul. Franciszkańska i Schody Franciszkańskie
55m ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego
70m Schody Serpentyny
170m ul. Tadeusza Kościuszki (w prawo) i ul. Jagiellońska (prosto)
Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica 3 Maja”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica 3 Maja”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica 3 Maja”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica 3 Maja”
Ziemia49°33′37,4″N 22°12′20,0″E/49,560389 22,205556
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica 3 Maja w Sanoku – ulica w dzielnicy Śródmieście miasta Sanoka[1].

Biegnie od zbiegu ulicy Tadeusza Kościuszki i ulicy Jagiellońskiej do południowo-zachodniego narożnika rynku. Mierzy 170 m długości. Obecnie pełni funkcję deptaka, na którym zachowała się XIX w. zabudowa miejska.

Nazwy ulicy

Pierwotnie arteria została wytyczona w czasach monarchii Austro-Węgierskiej pod nazwą Ulica Nowej Rady w wyniku zbiorczej decyzji władz miasta z 16 czerwca 1867 podczas urzędowania burmistrza Sanoka, Erazma Łobaczewskiego[2]. Jej położenie wyznaczono od rynku do domu Ramera. W kolejnych latach w obszarze ulicy powstawały punkty handlowe i sklepy (dotychczas skupione na placu św. Michała i sanockim rynku[3].

Na wniosek radnego dr. Jana Gawła uchwałą Rady Miejskiej z 20 kwietnia 1891 ulicę Nowej Rady przemianowano na ulicę 3 Maja dla uczczenia setnej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja z 1791[4][5][6]. W latach 30. II Rzeczypospolitej ulica zapisywana była „Trzeciego Maja”[7]. Podczas II wojny światowej w okresie okupacji niemiecka w Polsce 1939–1945 ulica działała jako 3 Mai Strasse[8][9] oraz Adolf Hitler Strasse[10][9][11]. Następnie w okresie PRL funkcjonowała pod nazwą Ulicy 22 Lipca[12] do 1991. W grudniu 1989 w uchwale Miejskiej Rady Narodowej zapisano, aby ulicę 22 Lipca przemianować na ulicę Konstytucji 3 Maja[13].

Historia

Spalone sklepy po przejściu wojsk rosyjskich w 1915
Widok na część południową ulicy. Po lewej sklep Jana Hydzika
Widok ulicy 3 Maja od strony południowej

Od średniowiecza była to ulica wiodący od zamku przez rynek do Przedmieścia sanockiego i bramy miejskiej pod wałem zwanym Bramą Węgierską, przylegająca do traktu na Węgry w kierunku Leska i Zagórza, a obecnie do drogi krajowej nr 84.

W przeszłości w miejscu ulicy leżały parcele istniejącego wówczas kościoła szpitalnego św. Ducha i Dziewicy Marii oraz placu o tej samej nazwie (obecnie w tym miejscu od strony południowej znajduje się kamienica Ramerówka) oraz działek miejskich przylegających do obecnego placu św. Michała.

Fragmenty murów bramy węgierskiej (wzmiankowanej w XVII w.[14]), przy której usytuowany był kościół szpitalny archeolodzy zlokalizowali - podczas rewitalizacji deptaku - na wprost apteki dr. Aleksandra Czarniawego w miejscu gdzie obecnie znajduje się „ławeczka Szwejka”.

W dniu 10 maja 1872 pożar strawił rynek i dzisiejszy teren ulicy. Spłonęła wówczas prawie trzecia część miasta i ponad 30 budynków. Wkrótce, 23 maja miał miejsce następny, dewastujący pożar kościoła franciszkanów. Spaliły się wówczas dwie równoległe ulice, w tym około 40 budynków. W tym samym roku dokonano zasadniczej przebudowy klasztoru, kościoła oraz budynków przylegających do rynku. Pierwotnie ulica została wytyczona przez władze miejskie po przebudowie miasta w 1786].

W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej na przełomie XIX/XX wieku ulicę zamieszkiwała w zdecydowanej większości ludność żydowska[15]. W 1915 podczas inwazji rosyjskiej na Galicję kamienice i żydowskie sklepy przy tej ulicy zostały kompletnie spalone.

6 marca 1930 na obszarze ulic 3 Maja i Piłsudskiego oraz placu św. Michała i rynku miało miejsce zbiorowe wystąpienie bezrobotnych (doszło wówczas do starć z policją i wojskiem), które przeszło do historii jako Marsz Głodnych[16].

W 1938, 1939 do numeru 19 byli przypisani: sklep obuwniczy „Bata”[17], lekarz dr Lerner Eisig, dentystka Jadwiga Dorosz[18], adwokat dr Jakub Appel oraz mieścił się Żydowski Klub Towarzyski[19][20].

W latach 1940–1941 dokonano zmian w elewacjach kamienic, zdemontowano drewniane witryny sklepów i restauracji żydowskich.

Na czas od 2001 zaplanowano w centrum Sanoka prace remontowe i zmierzające do przebudowy, w tym rynku[21]. Prace remontowe i modernizacyjne trwały od listopada 2001[22][23][24], w ramach których ulica została odremontowana i zamieniona w deptak (określony jako „królewski”), którego oficjalne otwarcie nastąpiło 27 lipca 2002[25][26]. Po rewitalizacji arteria została wyłączona z publicznego ruchu drogowego, wybrukowana, wyposażona w ławeczki.

Rzymskokatoliccy mieszkańcy ulicy (numery parzyste) podlegają parafii Przemienienia Pańskiego.

Zabudowa ulicy

Zabudowę ulicy tworzą obecnie piętrowe kamienice mieszczańskie, głównie eklektyczne XVIII i XIX w. Pośród nich jest szereg obiektów o charakterze secesyjnym zdobionych kutymi balustradami balkonów. Nieliczne kamienice zachowały oryginalne, drewniane witryny z przełomu XIX i XX w. Od skrzyżowania z ulicą Franciszkańską prowadzi kierunek do klasztoru franciszkanów. Przy ulicy mieszczą się sklepy, kawiarnie, ciastkarnie i restauracje.

W 1972 obiekty pod ówczesnymi numerami 1, 2, 3, 4, 5, 7 ulicy 22 Lipca zostały włączone do uaktualnionego wówczas spisu rejestru zabytków Sanoka[27]. Do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015, zostały wpisane budynku pod numerami 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10, 14, 15, 18, 21, 23 ulicy[28].

  • Kamienica pod numerem 1. Wybudowana przez żydowską rodzinę Osterjung[29]. Do początku lat 30. budynek był pod numerem 29[30]. Przed 1939 w budynku działał sklep wielobranżowy prowadzony przez Salima Salika[31]. W 1947 pod adresem zamieszkiwał Moses Willner[32]. Obiekt zabytkowy (1972)[27]. Wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 2. W 1935 pod tym adresem był przypisany Jakub Babad[33]. Obiekt zabytkowy (1972)[27]. W okresie PRL pod adresem ul. 22 Lipca 2 działał bar mleczny[12]. Od 1995 mieści się w nim Oddział PTTK „Ziemia Sanocka” w Sanoku. 24 października 2009 na północnej fasadzie budynku została odsłonięta tablica pamiątkowa, na której inskrypcja głosi: 1929-2009. Założycielom działaczom oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego zasłużonym dla rozwoju sanockiej turystyki. 24 października 2009 Zarząd i członkowie O/PTTK Ziemia Sanocka w Sanoku[34]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 3. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka[27][35][28].
  • Kamienica pod numerem 4. Obiekt zabytkowy (1972)[27]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 5. Obiekt zabytkowy (1972)[27]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[28], jednak nie został objęty rejestrem konserwatorskim, w związku z czym mógł został odremontowany i przebudowany na przełomie 2013/2017[36].
  • Kamienica pod numerem 6. W 1938 do numeru był przypisany Jakub Tieger[37]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 7. Od 1910 sklep pod szyldem „Mgr. Jan Hydzik. Droguerya i perfumerya – wina i wody mineralne”[38]. Obiekt zabytkowy (1972)[27]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[28].
  • Budynek pod numerem 9.
  • Kamienica pod numerem 10. Na początku lat 30. do tego adresu był przypisany lekarz dr Herman Gruber[39] (wcześniej pod numerem 91)[30]. W 1938 do tego numeru była przypisana Polsko-Amerykańska Kasa Kredytowa[19]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Budynek pod numerem 11.
  • Kamienica pod numerem 12.
  • Kamienica pod numerem 14. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 15. Do 1939 funkcjonowała w niej restauracja i pokoje do śniadań, którą prowadził Maurycy Dampf[39][40][41] (według innego źródła pod numerem 1[42]). W okresie PRL pod adresem ul. 22 Lipca 15 działała restauracja „Jubileuszowa”[12]. Później swoje siedziby objęły w niej Podkarpacka Fundacja Rozwoju Kultury, Liga Obrony Kraju, restauracje. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[28].
  • Budynek pod numerem 16, wzniesiony w latach 60. XX wieku. Budynek, stanowiący Dom Nauczyciela[12], oddano do użytku 3 grudnia 1965[43] (według innego źródła w 1968[44]). Od 15 kwietnia 1966 funkcjonowało w nim biuro zarządu oddziału Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Sanoku[45]. W 2008 budynek został przekazany przez Radę Miasta Sanoka w użytkowanie wieczyste na rzecz Związku Nauczycielstwa Polskiego[46].
  • Budynek pod numerem 17. Mieści się w nim „Apteka Pod Orłem”, której współwłaścicielem został dr Aleksander Czarniawy[47][48][49].
  • Kamienica pod numerem 18. W 1990 pod adresem ulicy 22 Lipca 18 działał oddział PTTK w Sanoku[12][50]. Przed budynkiem jedna z ławek na deptaku ulicy została zaadaptowana na pomnik-ławeczkę Józefa Szwejka, który został odsłonięty 6 czerwca 2003[51]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 21. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanej w 2015[28].
  • Kamienica pod numerem 23, tzw. „Weinerówka”. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[28].
Wcześniejsza numeracja
  • Numer 88 ulicy – w 1879 zamieszkiwał w nim Eisig Herzig[52].
  • Numer 97 ulicy – w 1935 do tego adresu był przypisany Natan Rauch, prowadzący skład ubrań męskich, damskich i dziecinnych oraz płaszczy gumowych[53].
Inne

Odniesienia w kulturze masowej

Nieopodal ulicy 3 Maja znajdują się opisywane w powieści Jaroslava Haška miejsca: gimnazjum miejskie, gdzie węgierscy żołnierze zatruli się formaliną z preparatów zoologicznych, filia banku wiedeńskiego na rynku i hotel „Pod Różą”, w którym miał się mieścić dom uciech. W Sanoku Szwejk otrzymał polecenie sprowadzenia porucznika Duba z pewnego przybytku o wątpliwej reputacji. Udając się z rozkazem ze sztabu Żelaznej Brygady przy rynku prawdopodobnie przechodził przez ulicę 3 Maja kierując się do hotelu pod „Trzema Różami”[56].

Pisarz Kalman Segal w swojej powieści pt. Nad dziwną rzeką Sambation, napisanej w 1955 i wydanej w 1957, określał ulicę 3 Maja jako ulicę Bogatych Sklepów[57].

Po przejściu kilku metrów od ławeczki Szwejka po stronie lewej duża kamienica z witryną oddziału banku SKOK, miejsce zatrudnienia Bartłomieja Rychtera autora powieści kryminalnej Złoty Wilk. Autor przedstawił w niej fantastyczne wydarzenia jakie rozegrały na przyległej ulicy w roku 1896. Pod murem klaszturu zostają przypadkowo znalezione zwłoki rajcy miejskiego ze ślady wilczych kłów na gardle. Rychter prowadząc czytelnika wąskami uliczkami Sanoka wiernie oddał w powieści dziewiętnastowieczne realia prowincjonalnego miasteczka w Galicji.

Związany z Sanokiem poeta Jan Szelc napisał w 2003 wiersz pt. Deptak sanocki, wydany w tomiku poezji pt. Odmawiam góry[58].

Przypisy

  1. ↑ O dzielnicy. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 2015-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-16)].
  2. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 94.
  3. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 395.
  4. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej od 1887 do stycznia 1892. T. X. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 252. [dostęp 2022-02-05].
  5. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 381.
  6. ↑ Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Przemiany gospodarcze w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 32, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  7. ↑ Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 33.
  8. ↑ Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1940, s. 36.
  9. ↑ a b Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1941, s. 59.
  10. ↑ Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1940, s. 35.
  11. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 174. ISBN 978-83-60380-26-0.
  12. ↑ a b c d e Stanisław Kłos: Województwo rzeszowskie. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1969, s. 341.
  13. ↑ Ulice zmieniają patronów. „Nowiny”, s. 5, Nr 2 z 2 stycznia 1990. 
  14. ↑ Agata Skowrońska-Wydrzyńska, Maciej Skowroński: Sanok. Zabytkowa architektura miasta. Sanok: San, 2004, s. 17. ISBN 83-919725-2-6.
  15. ↑ Alojzy Zielecki, Mieszkańcy. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 422.
  16. ↑ Edward Zając. 36 rocznica „Marszu Głodnych”. „Rocznik Sanocki”. III, s. 313, 1971. 
  17. ↑ Edmund Słuszkiewicz: Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej. Sanok: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1938, s. 148.
  18. ↑ Edmund Słuszkiewicz: Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej. Sanok: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1938, s. 147.
  19. ↑ a b Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 622.
  20. ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 706, 707. [dostęp 2015-05-26].
  21. ↑ Z deptakiem i fontanną. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27 (504), s. 2, 6 lipca 2001. 
  22. ↑ Joanna Kozimor. Trakt w robocie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 50 (527), s. 3, 14 grudnia 2001. 
  23. ↑ Joanna Kozimor. Pięknieje w oczach. „Tygodnik Sanocki”. Nr 21 (550), s. 3, 24 maja 2002. 
  24. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 423, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  25. ↑ Joanna Kozimor. Królewski deptak. „Tygodnik Sanocki”. Nr 31 (560), s. 1, 3, 2 sierpnia 2002. 
  26. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 430, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  27. ↑ a b c d e f g Artur Bata. Działalność Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w 1972 r.. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 17-18, s. 92, 1973. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. 
  28. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09. s. 1, 3. [dostęp 2016-10-19].
  29. ↑ Edward Zając: VI. Okres autonomii. 4. Rzemiosło i handel w powiecie sanockim. W: Życie gospodarcze ziemi sanockiej od XVI do XX wieku. Sanok: Stowarzyszenie Inicjowania Przedsiębiorczości, 2004, s. 150. ISBN 83-914224-9-6.
  30. ↑ a b Spis abonentów Państwowych i Koncesjonowanych Sieci Telefonicznych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) 1931/32 r.. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Poczt i Telegrafów, 1931, s. 490.
  31. ↑ Sklep Salima Salika. W: Stefan Stefański: Kartki niedawnej przeszłości Sanoka. 1993, s. 30.
  32. ↑ Obwieszczenia sądowe. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie faktu śmierci (Monitor Polski nr 127 z 22 października 1947). monitorpolski.gov.pl. s. 4. [dostęp 2016-11-01].
  33. ↑ Spis Właścicieli Kont Czekowych w Pocztowej Kasie Oszczędności: według stanu z dnia 30 września 1934 r.. Warszawa: Pocztowa Kasa Oszczędności, 1934, s. 469.
  34. ↑ Marian Struś. W dobrym Towarzystwie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (938), s. 6-7, 30 października 2008. 
  35. ↑ Burmistrz miasta Sanok. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w dzielnicy Śródmieście m. Sanoka o nazwie „Śródmieście - II”. Edycja do wyłożenia do publicznego wglądu. bip.um.sanok.pl, Luty 2014. s. 8. [dostęp 2015-07-18].
  36. ↑ Bartosz Błażewicz. Staroć do remontu. „Tygodnik Sanocki”, s. 3, Nr 5 (1104) z 1 lutego 2013. 
  37. ↑ Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 623.
  38. ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 706. [dostęp 2015-05-26].
  39. ↑ a b Spis abonentów sieci telefonicznych państwowych i koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy). Warszawa: Ministerstwo Poczt i Telegrafów, 1932, s. 513.
  40. ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 706. [dostęp 2015-05-26].
  41. ↑ Borys Łapiszczak: Okupacja niemiecka Sanoka 1939–1944. Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Galicja i Lodomeria, Kresy Wschodnie, I wojna światowa. Cz. XV. Sanok: Poligrafia, 2012, s. 124. ISBN 83-918650-9-6.
  42. ↑ Edmund Słuszkiewicz: Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej. Sanok: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1938, s. 150, 151.
  43. ↑ Społeczna inicjatywa przyniosła owoce. Dom Nauczyciela w Sanoku oddany do użytku. „Nowiny”. Nr 287, s. 2, 4 i 5 grudnia 1965. 
  44. ↑ Benedykt Gajewski. Perłowe gody (II). „Tygodnik Sanocki”. Nr 7 (536), s. 10, 15 lutego 2002. 
  45. ↑ Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 91.
  46. ↑ Franciszek Oberc. Dwie kadencje – Rada Miasta 2002–2010. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 287, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  47. ↑ Jolanta Ziobro. Upiększamy z „Tygodnikiem” miasto!. „Tygodnik Sanocki”, s. 8, Nr 12 (1061) z 23 marca 2012. 
  48. ↑ Apteka Czarniawy i Wspólnicy, Spółka Jawna. krs-online.com.pl. [dostęp 2017-07-10].
  49. ↑ Pod Orłem sp.j. Apteka. Czarniawy i Wspólnicy. sanok.megabiz.pl. [dostęp 2017-07-10].
  50. ↑ Adam Sudoł: Wybór z Księgi Ogłoszeń Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku (lata 1967–1995). Sanok: 2001, s. 320. ISBN 83-914224-7-X.
  51. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 437, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  52. ↑ Edward Zając: VI. Okres autonomii. 4. Rzemiosło i handel w powiecie sanockim. W: Życie gospodarcze ziemi sanockiej od XVI do XX wieku. Sanok: Stowarzyszenie Inicjowania Przedsiębiorczości, 2004, s. 146. ISBN 83-914224-9-6.
  53. ↑ Spis Właścicieli Kont Czekowych w Pocztowej Kasie Oszczędności: według stanu z dnia 30 września 1934 r.. Warszawa: Pocztowa Kasa Oszczędności, 1934, s. 713.
  54. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 43.
  55. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 5.
  56. ↑ Auf den Spuren des „Guten Soldaten Švejk“ können Sie längst der neuen Bahstrecke von Humenné bis in die polnische Stadt „Sanok“ gelangen, wo sich das legendäre Hotel „Trzema Rózami“ und die Gasse des „Guten Soldaten Švejk“ befindet. Mesto Humenne, dňa: 25.11.2006
  57. ↑ Kalman Segal: Nad dziwną rzeką Sambation. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1957, s. 31, 49, 52-53, 54, 59, 61, 63, 76.
  58. ↑ Jan Szelc: Odmawiam góry. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2004, s. 68. ISBN 83-919470-7-6.

Bibliografia

Ulice i place w Sanoku
Ulice
Place
Inne

Herb Sanok