Wieś składa się z 2 części: starszej południowo-wschodniej, zwanej Trzebieżą Wielką, i nowszej po stronie północno-zachodniej – Trzebieży Małej, gdzie znajdują się plaże.
Historia
Pierwsze kronikarskie wzmianki o Trzebieży pochodzą z ok. 1280 r., kiedy to ks. pomorski Bogusław IV nadał wieś mieszczaninowi ze Szczecina. Osada poniosła duże straty w czasie wojen trzydziestoletniej i siedmioletniej. W następnych wiekach Trzebież rozwijała się jako typowa osada nad Zalewem Szczecińskim. W XVIII w. wieś uzyskała własny samorząd. W końcu XIX w. powstały tu porty żeglugi pasażerskiej oraz tranzytowy, a także stocznia. Po roku 1898 Trzebież uzyskała połączenie kolejowe z Policami, a w 1910 r. uruchomiono regularne połączenie pasażerskie. Do 1930 r. wody zalewu odsłoniły plażę o czystym piasku. Zapoczątkowało to rozwój ruchu turystycznego.
W czasie II wojny światowej osada ucierpiała w ok. 40% pod względem zabudowy (głównie port oraz tartak). Istniał tu także przejściowy obóz dla polskich robotników przymusowych[3]. Trzebież została zajęta 27 kwietnia 1945 r. przez wojska radzieckie (2 Front Białoruski – 2 Armia Uderzeniowa) i polskie, a została oddana pod administrację polską we wrześniu 1946 r. po likwidacji tzw. Enklawy Polickiej[3].
Przez kilka powojennych miesięcy miejscowość była nazywana przez pierwszych polskich osadników Zatoką[3]. W 1946 powstał tu Zarząd Lasów Zaodrzańskich, przekształcony później w Nadleśnictwo Trzebież. Do 1948 r. uruchomiono ponownie port, stocznie, tartak, powstała spółdzielnia rybacka „Certa”. Osada zaczęła się rozwijać dynamicznie. Największy rozkwit Trzebieży przypada na lata 70. XX wieku[3], był to wówczas największy polski port nad Zalewem Szczecińskim[4].
24 listopada 2018 w wyniku podpalenia spłonęła kilkusetmetrowa drewniana promenada spacerowa nad Zalewem Szczecińskim[5].
9 września 2023 nad zalewem w Trzebieży stanął pomnik podróżnika Aleksandra Doby (1946-1921) , który jako pierwszy na świecie przepłynął kajakiem przez Atlantyk z kontynentu na kontynent.[6]
Pochodzenie nazwy miejscowości
Nazwa polska wsi pochodzi od do wyrazu trzebić – wycinać, karczować las. Jest to historyczne nawiązanie do istniejącego tutaj od czasów średniowiecznych wytrzebionego uroczyska zwanego dawniej Zerebis, co można odczytać jako Czerebiesz, Trzebież[7].
Niemiecka nazwa wsi Ziegenort pochodzi od niemieckiego słowa Ziege oznaczającego rybę ciosę (Pelecus cultratus), w którą dawniej zasobne były wody Zalewu Szczecińskiego. Dawniej spotykano także formę Zegenort, w ortografii dolnoniemieckiej[8][9].
Wkrzańska (poprzednia nazwa: WOP (Wojsk Ochrony Pogranicza)) (niem. Neuwarperstraße / Bahnhofstraße) – [zdjęcie]
Zachodnia (wydzielona w latach 90. XX w. z ul. Kościuszki)
Turystyka i rozrywka
W sezonie letnim Trzebież pełni funkcję wczasowo-wypoczynkową. Mieszczą się tutaj liczne kolonie młodzieży. Miejscowa ludność wynajmuje też letnikom kwatery prywatne.
Wieś jest siedzibą klubu piłkarskiego KS Rybak Trzebież, który został założony w 1948 roku jako Ludowy Zespół Sportowy „Rybak”. Aktualnie występuje w A-klasie.
↑ErnstE.BahrErnstE., Ziegenort, [w:] Helge Bei derH.B.Wieden, RoderichR.Schmidt (red.), Handbuch der historischen Stätten Deutschlands. Band 12: Mecklenburg / Pommern, Stuttgart: Kröner, 1996, s. 326, ISBN 3-520-31501-7.
↑HeinrichH.BerghausHeinrichH., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen. Teil II. Band 1, Anklam 1865, s. 1056.
↑Provinz Pommern 1845, s. 1 (de); Provinz Pommern 1849, Neuster Zeitungs Atlas, J. Meyer, 1855, s. 1. (de); Preussische Provinz Pommern 1:600 000, Geographisches Institut, Heinrich Kiepert, Weimar 1856 s. 1 (de); Karte der historischen preussischen Provinz Pommern 1905 1:600 000, Deutsches Verlaghaus Bong & Co, Berlin 1905, s. 1 (de).
↑Atlas historyczny Polski. Wyd. 12 1993. Warszawa / Wrocław: Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1993. ISBN 83-7000-016-9. (pol.). Brak numerów stron w książce
↑Wielki atlas historyczny. Wyd. 3. Warszawa: Demart, 2003. ISBN 83-89239-57-4. (pol.). Brak numerów stron w książce
↑PiotrP.SkurzyńskiPiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 112, ISBN 978-83-7495-133-3.
↑Okolice Szczecina: 1:75 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2007, s. 1–2. ISBN 978-83-601-2096-5. (pol.).