PROFILPELAJAR.COM

Skomielna Biała
	wieś
	; Kościół św. Sebastiana
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	myślenicki
Gmina	Lubień
Wysokość	570 m n.p.m.
Liczba ludności (2016)	2948
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	32-434
Tablice rejestracyjne	KMY
SIMC	0441767
	Położenie na mapie gminy Lubień Skomielna Biała
	Położenie na mapie Polski Skomielna Biała
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Skomielna Biała
	Położenie na mapie powiatu myślenickiego Skomielna Biała
	49°38′25″N 19°55′12″E/49,640278 19,920000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Skomielna Biała – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim w powiecie myślenickim, gminie Lubień^[4]^[5].

W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie nowosądeckim.

Informacje ogólne

Skomielna Biała (do XVII w. pisana bez przydomku „Biała”) znajduje się w Kotlinie Rabczańskiej i na zachodnim stoku Lubonia Małego (896 m n.p.m.) w zachodniej części Beskidu Wyspowego^[6]. Przez miejscowość przepływa potok Skomielnianka uchodzący do Raby. W południowej części znajdują się góry: Birtałowa (626 m) i Zbójecka Góra (643 m).

Charakterystycznym punktem Skomielnej jest neoromański kościół, wybudowany na miejscu spalonego 3 września 1939 w trakcie kampanii wrześniowej kościoła modrzewiowego.

Jest kilka hipotez na temat nazwy miejscowości. Według jednej z nich nazwa wzięła się od niejakiego Skomelna, który miał być zasadźcą lub jednym z pierwszych mieszkańców miejscowości. Inna wskazuje na nazwę potoku, który stanowił granicę miejscowości (tu pojawia się pytanie o genezę nazwy tego potoku).

Integralne części wsi

Integralne części wsi Skomielna Biała^[4]^[5]
części wsi	Adamcowa, Banasiówka, Biedroniowa, Dudowa, Działowa, Dzielce, Folwark, Gackówka, Grzonkowa, Handzlówka, Jadamczówka, Jąkowa, Karczmiskowa Rola, Kluskowa, Krzysztowiakówka, Lachy, Leśniakówka, Ligusowa, Łyskowa, Maciołowa, Mierzwowa, Misowa, Nowakówka, Otrębowa, Pachurówka, Pasiowa, Piłatowa, Słowiakowa, Śmietanowa, Srokówka, Wacławikowa, Zagórskowa, Zarębki, Żelaźnikowa, Żurowa, Żurówka

Komunikacja

W miejscowości krzyżują się dwie ważne drogi krajowe:

28, tzw. trasa karpacka łącząca Zator i Wadowice z Nowym Sączem i Przemyślem.
S7, (fragment międzynarodowej trasy E77), stanowiąca na tym odcinku część „Zakopianki”, w ciągu której w miejscowości znajduje się estakada im. Generała Stanisława Maczka.

Turystyka

Ze względu na liczne lasy miejscowość cechuje dogodny mikroklimat. Rozwinięta komunikacja i obecność gospodarstw agroturystycznych powodują, że Skomielna Biała stanowi bardzo dobrą bazę wypadową dla turystyki zarówno pieszej, jak i rowerowej. Przez Skomielną prowadzą szlaki turystyczne w kierunku Tatr, jak i na okoliczne szczyty:

Gorców – Turbacz, Stare Wierchy
Pasma Babiogórskiego – Babią Górę

niebieski szlak turystyczny z Jordanowa przez Luboń Mały na Luboń Wielki (1022 m n.p.m.) (Beskidu Wyspowego).

W okresie wakacyjnym w budynku szkoły działa schronisko młodzieżowe kategorii III.

Historia

Dane historyczne na temat czasów najdawniejszych są bardzo skąpe. Przyjmuje się, że w latach 1200–400 r. p.n.e., okres łużycki, tereny te były zamieszkane. Świadczą o tym znalezione w dolinie Raby skorupy naczyń, krzesiwo i kamienny toporek, znajdujący się w Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Z nieznanych powodów ok. 400 r. p.n.e. tereny te opustoszały. W czasach piastowskich prowadzona była mniej lub bardziej intensywna kolonizacja w kierunku Tatr. W XIV wieku król Kazimierz Wielki przeprowadził zakrojoną na szeroką skalę akcję lokacyjną na prawie magdeburskim. Została wtedy przeprowadzona lokacja wsi Lubnia (1360 i Rabki (1364). Prawdopodobnie również wtedy (1364 rok) lokowano Skomielną). Nie można jednak wykluczyć, że początkowo stanowiła jedynie przysiółek dla Rabki i lokowana była dopiero na początku XVI wieku przez ród Jordanów z Zakliczyna, założycieli miasta Jordanowa (patrz Spytek Wawrzyniec Jordan). Za pierwsze znane udokumentowane użycie nazwy Skomielna przyjmuje się wzmiankę w dokumencie lokacyjnym wsi Rabka (prawo magdeburskie) wystawionym przez Mikołaja, dziedzica z Niewiarowa dla Andrzeja i Piotra, synów kmiecia Jakusza z Olszówki w dniu 16 marca 1446 roku. Znajduje się tam nazwa potoku granicznego miejscowości: usque ad verticem Skomylna,od nurtu Glynyasty, aż do nurtu Skomylna). W 1550 z fundacji Jana Spytka Jordana powstał pierwszy kościół i „fara” (istniała do 1565). W 1565 roku przeniesiono Skomielną z parafii Łętownia do parafii Rabka.

W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski miejscowość przeszła pod władzę Austrii Habsburgów. W 1776 roku zakończono budowę kościoła modrzewiowego pod wezwaniem św. Sebastiana. W 1885 roku utworzono szkołę publiczną. W 1896 powstała parafia Skomielna Biała (po odłączeniu się od Rabki). W 1911 założono Ochotniczą Straż Pożarna.

3 września 1939 roku wojska niemieckie spaliły część wsi i kościół w odwecie za czynny opór stawiany przez 10. Brygadę pancerno-motorową płk. Stanisława Maczka (jedna z bitew kampanii wrześniowej znana jako 'bitwa o Wysoką pod Jordanowem').

Po wojnie w 1953 roku nastąpiła elektryfikacja wsi. W 1973 roku w wypadku samochodowym na 'zakręcie śmierci' zginął trener polskich kolarzy Henryk Łasak. Lata 90. to okres telefonizacji, gazyfikacji i kanalizacji wsi. W latach 1975–1998 w ramach reformy administracyjnej Skomielna Biała wchodziła w skład województwa nowosądeckiego, w ramach gminy Lubień. W latach 1997–2003 dokonano gruntownej rozbudowy (nowe skrzydło i hala sportowa) szkoły. W 1999 – po zakończonych skutkiem pozytywnym zabiegach powstało gimnazjum im. Henryka Łasaka. Od 1999 Skomielna Biała wchodzi w skład województwa małopolskiego, powiat Myślenice, gmina Lubień.

W latach 2003–2005 dokonano rozbudowy przebiegającej przez miejscowość „Zakopianki” (m.in. instalacja sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu dróg krajowych). W 2019 oddano do użytku Estakadę im. Generała Stanisława Maczka w ciągu drogi ekspresowej S7, która wraz z otwarciem pobliskiego Tunelu Pary Prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich w 2022 pozwala ominąć występując dotąd w tej miejscowości wąskie gardło na trasie z Krakowa od Zakopanego^[7].