Krzesiwo

Krzesiwo – historycznie, narzędzie do krzesania ognia powszechnie stosowane przed wynalezieniem zapałek.

Krzesiwa były wykuwane z wysoko nawęglonej (bardzo twardej^[1]) stali, miały grubość ok. 0,5 cm, długość 4 – 15 cm i były przeważnie łukowato wygięte. Krzesiwem uderzano o krzesak (czyli tzw. skałkę) w taki sposób, aby powstające przy tym iskry padały na kawałeczek hubki, która ulegała zapłonowi; wtedy dorzucano do niej materiał łatwopalny, np. drewno i węgiel. Z danych etnograficznych wiadomo, że przybory służące do krzesania ognia noszono w woreczkach, najczęściej w okolicy pasa biodrowego^[2].

Obecnie krzesiwami są też np. elementy zapewniające wytworzenie iskry w zapalniczkach, na które składają się ryflowane, hartowane, stalowe kółka, którymi pociera się kamienie do zapalniczek, czy też elementy (wykonane z materiałów o podobnych właściwościach jak te stosowane w kamieniach do zapalniczki) służące do ręcznego krzesania ognia poprzez pocieranie kawałkiem twardej stali czy kamieniem w warunkach polowych (rozpalanie ognia bez użycia zapałek czy zapalniczki, stosowane w survivalu).

Typy krzesiw występujące na terenie Polski

Na terenie Polski spotyka się cztery główne typy krzesiw: iglicowe, sztabkowate, ogniwkowe i dwukabłąkowe. Krzesiwa typu sztabkowatego (zwane także trapezowatymi lub „krzesiwami polskimi”) i iglicowego (które w świetle przeprowadzonych badań są najprawdopodobniej importami z terenów Skandynawii) nie występują lub nie są charakterystyczne w materiale zabytkowym znalezionym na terenie Polski we wczesnym średniowieczu^[3]. Są one typowe dla okresów wcześniejszych, tj. dla okresu wpływów rzymskich (m.in. kultura przeworska).

Chronologia i pochodzenie krzesiw wczesnośredniowiecznych

Krzesiwa wczesnośredniowieczne znajdowane na terenach Polski zawierają się w okresie od wiek X do wiek XIV w. Analogiczne zabytki spotykane są na terenie wszystkich sąsiadujących państw. Najstarsze, pewne znaleziska krzesiw tego typu znane są z terenów Danii. Jednym ze stanowisk, gdzie znaleziono krzesiwa tego typu, jest Birka. Upadek tego stanowiska datowany jest na schyłek X wieku^[4]. Może to sugerować, iż zabytki te mają swoją genezę na terenach skandynawskich.

Skłaniać może do tego fakt, iż B. A. Kolčin, badający stanowisko na terenie Nowogrodu, z analogicznymi do znalezionych w Polsce krzesiwami ogniwkowymi (znaleziono tam 76 sztuk), najwcześniejsze z nich datuje na sam początek XIII wieku, a najnowsze na wiek XV. Krzesiwa dwukabłąkowe datuje się jako trochę wcześniejsze niż ogniwkowe^[5]. Wynika z tego, iż krzesiwa na terenie Nowogrodu pojawiły się zdecydowanie później niż na terenie Polski.

Przypisy

↑ J. Gottfred: Making Fire with Flint & Steel. [dostęp 2011-11-05]. (ang.).
↑ M. Gradowski 1985, str. 34-35
↑ T. Dąbrowska 1996, str. 47
↑ W. HOLMQVIST 1979, str. 110
↑ K. MUSIANOWICZ 1969

Linki zewnętrzne

Zobacz hasło krzesiwo w Wikisłowniku

Krzesiwa w okresie od VI do XIII w. na terenie Mazowsza – zawiera m.in. spis literatury na temat krzesiw

Encyklopedie internetowe (fire-making tool):

Catalana: 0232637

Read other articles:

Luis Larrea Alba

In this Spanish name, the first or paternal surname is Larrea and the second or maternal family name is Alba. Luis Larrea AlbaActing President of EcuadorIn office24 August 1931 – October 15 1931Preceded byIsidro AyoraSucceeded byAlfredo Baquerizo Personal detailsBorn(1894-10-25)25 October 1894Guayaquil, EcuadorDied17 April 1979(1979-04-17) (aged 84)Córdoba, ArgentinaPolitical partyRadical Liberal Luis Alberto Larrea Alba (25 October 1894, Guayaquil, Ecuador – 17...

KXDJ

Radio station in Spearman, TexasKXDJSpearman, TexasBroadcast areaAmarillo, TexasFrequency98.3 MHzProgrammingFormatCountryOwnershipOwnerChris SamplesHistoryFormer call signsKBMF-FM (1963-1978)KRDF-FM (1978-2005)Technical informationFacility ID61684ClassC2ERP17,500 WattsHAAT255.0 meters (836.6 ft)Transmitter coordinates36°3′44.00″N 101°1′56.00″W / 36.0622222°N 101.0322222°W / 36.0622222; -101.0322222LinksWebsitehttp://www.kxdjradio.com KXDJ (98.3 FM) is ...

2002 European Athletics Championships – Men's 200 metres

2002 European Men's 200 metres 2002 EuropeanAthletics ChampionshipsTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmenwomen5000 mmenwomen10,000 mmenwomen100 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m hurdlesmenwomen3000 msteeplechasemen4×100 m relaymenwomen4×400 m relaymenwomenRoad eventsMarathonmenwomen20 km walkmenwomen50 km walkmenField eventsHigh jumpmenwomenPole vaultmenwomenLong jumpmenwomenTriple jumpmenwomenShot putmenwomenDiscus throwmenwomenHammer throwmenwomenJavel...

Shirley Weber

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Shirley Weber Shirley Weber (née Nash; lahir 20 September 1948) adalah seorang akademisi dan politikus Amerika Serikat yang menjabat sebagai Sekretaris Negara Bagian California. Ia sebelumnya menjadi anggota Majelis Negara Bagian California Pada Dese...

Hurling

Permainan Hurling di Dublin Hurling adalah permainan olahraga luar ruangan yang berasal dari Irlandia Gaelik kuno. Salah satu permainan Gaelik asli Irlandia, ia berbagi sejumlah fitur dengan sepakbola Gaelik, seperti lapangan dan gol, jumlah pemain, dan banyak terminologi. Ada permainan serupa untuk wanita yang disebut camogie (camógaíocht). Ini berbagi akar Gaelik yang umum dengan olahraga shinty (camanachd), yang dimainkan terutama di Skotlandia. Tujuan permainan ini adalah agar pemain me...

Andrea Martin

Questa voce sull'argomento attori statunitensi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Andrea Martin a New York nel 2008 Andrea Louise Martin (Portland, 15 gennaio 1947) è un'attrice e sceneggiatrice statunitense con cittadinanza canadese, di origini armene. Ex moglie dell'attore e regista Bob Dolman da cui ha avuto due figli, Joe e Jack. Indice 1 Filmografia parziale 1.1 Cinema 1.2 Television...

大字 (数字)

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています（詳細）。数字の大字（だいじ）は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字（小字）の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。概要壱万円日本銀行券（「壱」が大字）弐千円日本銀行券（「弐」が大字）漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

Parvizeh Evaz Castle

Castle in Fars Province, Iran Parvizeh Evaz castleقلعه پرویزه اوزGeneral informationTypeCastleTown or cityEvaz CountyCountry IranParvizeh Evaz castle (Persian: قلعه پرویزه اوز) is a historical castle located in Evaz County in Fars Province, The longevity of this fortress dates back to the Sasanian Empire.[1][2] References ^ قلعه پرویزه اوز رو به ویرانی است. Fars News Agency. Retrieved 18 February 2021. ^ بقایای قلعه...

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統）哈萨克斯坦哈萨克斯坦政府...

Good Sunday

Good SundayGenreAcara realitas, komedi, acara varietasPemeranBeragamNegara asalKorea SelatanBahasa asliKoreaJmlh. episode664ProduksiDurasiKira-kira 190 menit per episodeRilis asliJaringanSBSFormat gambar480i (NTSC) (28 Maret 2004 - 11 Juli 2010)1080i (HDTV) (11 Juli 2010 - 19 Maret 2017)Format audioStereoRilis28 Maret 2004 –19 Maret 2017Acara terkaitReal Situation Saturday Nama KoreaHangul일요일이 좋다 Hanja日曜日이 좋다 Alih AksaraIryoiri jotaMcCune–ReischauerIryoiri ch...

سوبك حتب السابع

تحتاج هذه المقالة كاملةً أو أجزاءً منها إلى تدقيق لغوي أو نحوي. فضلًا ساهم في تحسينها من خلال الصيانة اللغوية والنحوية المناسبة. (يناير 2019) {{{اسم}}}فرعون مصر الألقاب الملكية كان ميركوير سوبك حتب (بالإنجليزية: Merkawre Sobekhotep)‏،(المعروف أيضا بإسم سوبك حتب السابع) الفرعون السابع وا�...

Kamen Rider Zi-O Next Time Geiz, Majesty

Kamen Rider Zi-O Next Time Geiz, MajestyNama lainJepang仮面ライダージオウNEXT TIME：ゲイツ、マジェスティHepburnKamen Raidā Jiō Nekusuto Taimu Geitsu, Majesutī SutradaraSatoshi MorotaDitulis olehNobuhiro MouriPemeranGaku OshidaSo OkunoShieri OhataKeisuke WatanabeRihito ItagakiAyaka KonnoKentaro KanesakiKimito TotaniKohei MurakamiMinehiro KinomotoHiroaki IwanagaPerusahaanproduksiToei CompanyTV AsahiToei VideoToei AgencyBandaiDistributorToei CompanyTanggal rilis 28 F...

ModPlug Player

Module file player For other uses, see ModPlug. ModPlug PlayerDeveloper(s)Olivier LapicqueFinal release1.46.02 / September 27, 2002; 21 years ago (2002-09-27) Operating systemWindows (95, 98)SuccessorOpenMPTTypeModule file playerLicenseProprietary ModPlug Player ModPlug Player is a module file player developed by Olivier Lapicque in conjunction with the original ModPlug Tracker project and the ModPlug Browser plugin.[1] Features include a playlist editor, graphical e...

Legge Acerbo

Legge AcerboTitolo estesoLegge 18 novembre 1923, n. 2444. Modificazioni alla legge elettorale politica, testo unico 2 settembre 1919, n. 1495. Statoabrogata Tipo leggeOrdinaria LegislaturaXXVI ProponenteGiacomo Acerbo SchieramentoPNF, PLI, PLD, PDSI, PA, PPI, PRI Promulgazione18 novembre 1923 A firma diVittorio Emanuele III Abrogazione2 settembre 1928 TestoLegge 18 novembre 1923, n. 2444. Modificazioni alla legge elettorale politica, testo unico 2 settembre 1919, n. 1495. Giacomo Acerbo, reda...

2008 United States Senate election in Rhode Island

2008 United States Senate election in Rhode Island ← 2002 November 4, 2008 2014 → Nominee Jack Reed Robert Tingle Party Democratic Republican Popular vote 320,644 116,174 Percentage 73.40% 26.60% County results Municipality resultsReed: 50–60% 60–70% 70–80% 80–90% U.S. senator before election Jack Reed Democratic Elected U.S. Senato...

Wonder Boy: The Dragon's Trap

This article is about the remake. For the original 1989 game, see Wonder Boy III: The Dragon's Trap. 2017 video gameWonder Boy: The Dragon's TrapCover art featuring Wonder Boy (right), Wonder Girl (left), and their various transformations, with Nightmare Dragon in the backgroundDeveloper(s)LizardcubePublisher(s)WW: DotemuNA: NicalisEU: Headup GamesDirector(s)Omar CornutProgrammer(s)Sebastien RonsseArtist(s)Ben FiquetComposer(s)Michael GeyreSeriesWonder BoyPlatform(s)Nintendo SwitchPlayStation...

Kim Dong-gwang

Questa voce sugli argomenti cestisti sudcoreani e allenatori di pallacanestro sudcoreani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Kim Dong-gwangNazionalità Corea del Sud Altezza184 cm Peso82 kg Pallacanestro RuoloGuardiaAllenatore Termine carriera2016 - allenatore CarrieraNazionale 1973-1981 Corea del Sud Carriera da allenatore 1994 Corea del Sud(vice)1998-2001 Suwon S. Thunders2001 C...

Prado

Para otros usos de este término, véase Prado (desambiguación). Para pradera, véase Pradera (desambiguación). Prado de siega en Cantabria (España). La hierba es cortada por medios manuales o mecánicos para la alimentación del ganado. Al fondo se observan fardos enfundados de hierba seca de cortes anteriores. Pastos de nieve en Tinazzo Bosco Chiesanuova Italy ctg Lessinia 2013 Un prado es una tierra llana o de relieve suave, húmeda o de regadío, en la cual crece la hierba con el fin ...

Roboamo

Roboamo Roboamo (Gerusalemme, 972 a.C. – Gerusalemme, 914 a.C.) fu il primo re di Giuda quando, alla morte del re Salomone, il Regno di Giuda e Israele si divise in due regni rivali. Era figlio di Salomone e della moglie ammonita Naama.[1] Regnò per 17 anni dal 931 al 914 a.C.[2] ed alla sua morte gli succedette il figlio Abia di Giuda. La sua storia è raccontata soprattutto dalla Bibbia e precisamente nei Libri dei Re e nei Libri delle Cronache. Indice 1 Racconto biblico ...

Sleaford

Market town and civil parish in Lincolnshire, England This article is about the town in Lincolnshire. For other uses, see Sleaford (disambiguation). Town and civil parish in EnglandSleafordTown and civil parishClockwise from top: Aerial of Sleaford Castle site, Handley Monument, St Deny's Church, view across rooftops of Sleaford and Sessions House (on the right)SleafordLocation within LincolnshirePopulation19,807 (2021 Census)[1]OS grid referenceTF064455• London1...