Zamieszkuje góry południowej i środkowej Europy oraz strefy klimatów umiarkowanych Azji aż po Chiny. Zimą przemieszcza się w rejony niżej położonych zbiorników wodnych i torfowisk (przeloty III–IV i IX).
W Polsce występuje w Karpatach, głównie w wyższych partiach Tatr i Bieszczadów, w partiach szczytowych Babiej Góry oraz mniej licznie w Sudetach. Wielkość populacji lęgowej na terenie kraju w latach 2013–2015 oceniano na 1700–2600 par[5].
Wyróżnia się trzy podgatunki A. spinoletta[6][2][4]:
siwerniak europejski (A. spinoletta spinoletta) – środkowa i południowa Europa.
siwerniak kaukaski (A. spinoletta coutellii) – Turcja, Kaukaz i północny Iran.
siwerniak azjatycki (A. spinoletta blakistoni) – południowa Rosja i wschodni Kazachstan do południowo-środkowej Syberii i Mongolii, północne Chiny.
Ptaki z północno-zachodniego Kaukazu bywały czasami wydzielane do podgatunku caucasicus, jednak uznano ten takson za nieodróżnialny od podgatunku coutellii[2].
Morfologia
Cechy gatunku
Większy od świergotka łąkowego. Obie płci ubarwione jednakowo. W szacie godowej wierzch ciała szarobrązowy, głowa szara, skrzydła ciemnobrązowe z kontrastowymi paskami pokrywowymi i jasnymi brzegami lotek trzeciorzędowych. Nad okiem biała brew. Spód biały z różowawym nalotem, zwłaszcza na piersi. Ogon czarnobrązowy z białymi brzegami. W szacie spoczynkowej wierzch bardziej brązowy, a spód bez różowego nalotu i mocniej kreskowany. Nogi brązowoszare.
Wymiary średnie
długość ciała 15–17 cm[2] rozpiętość skrzydeł ok. 28 cm masa ciała 18,7–23 g[2]
Ekologia
Biotop
Wysokogórskie torfowiska, hale i połoniny, płaty kosodrzewiny, kamieniste brzegi rzek i potoków.
Gniazdo
W trawie między kamieniami, pod osłoną korzeni wywróconego drzewa.
Jaja
W maju i czerwcu składa 4–5 jaj o średnich wymiarach 21×15 mm, o białym tle z odcieniem szarawym lub zielonkawym z drobnym, szarooliwkowym plamkowaniem.
Wysiadywanie
Trwa od 14–16 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 15 dniach.
IUCN uznaje siwerniaka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 10–30 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].
↑ abcdefTyler, S.: Water Pipit (Anthus spinoletta). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-05)].