Rafał – imię męskie pochodzenia semickiego wywodzące się od hebrajskiego słowa רָפָאֵל (Rafael) składającego się z „rofe” (uzdrowiciel/lekarz) i przyrostka "-el" (Pan, Bóg), tłumaczone jako Bóg uleczy/uzdrowi.

Żeńska forma: Rafaela.

Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Rafał w 2017 r. zajmował 66. miejsce z 560 nadaniami^[1]. W całej populacji Polski według stanu na 1 stycznia 2019 r. Rafał stanowi 22. co do częstości imię męskie, mając 240 460 nadań. Jako drugie imię został nadany 86 726 razy i stanowi 34. co do popularności drugie imię męskie^[2]. Według stanu 19 stycznia 2024 roku imię to nosi w Polsce 261 766 mężczyzn^[3].

W Polsce imię Rafał stało się popularne pod koniec lat 30. XX wieku, do czego przyczyniła się powieść Znachor Tadeusza Dołęgi-Mostowicza z 1937 roku. Jak wyjaśnia biograf pisarza Jarosław Górski: "Popularność powieści i filmu wyrażała się także w tym, że młodzi rodzice dużo częściej, w porównaniu z wcześniejszym okresem, nadawali teraz swoim nowo narodzonym synom imię Rafał (a więc imię tytułowego bohatera), a córkom zestawienie Maria Jolanta (imiona córki prof. Wilczura-Znachora). Imię Mariola, którym, jako pieszczotliwym połączeniem imion Maria i Jolanta powieściowo-filmowi małżonkowie Wilczurowie nazwali swoją córkę, wcześniej nie było notowane w polskich spisach imion, rozpowszechniło się dopiero wraz z fabułą powieści i jej ekranizacją i zostało w polszczyźnie"^[4].

Zobacz hasło Rafał w Wikisłowniku

• albański – Rafael
• angielski – Raphael
• czeski – Rafael
• fiński – Rafael; rzadziej Raafael
• francuski – Raphaël
• hebrajski – Refa’el
• hiszpański – Rafael
• łaciński – Raphael
• niemiecki – Rafael
• portugalski – Rafael
• rosyjski – Рафаил (Rafaił)
• ukraiński – Рафаїл (Rafajił)
• włoski – Raffaele, Raffaello

24 stycznia, 20 marca, 20 czerwca, 29 września, 30 września, 24 października, 20 listopada, 2 grudnia.

• Archanioł Rafael – patron aptekarzy, lekarzy, pielgrzymów, podróżnych, uciekinierów, wędrowców, żeglarzy
• bł. Rafał Chyliński – franciszkanin
• św. Rafał Kalinowski – ksiądz, zakonnik, patron żołnierzy i sybiraków

• Rafał Augustyn, chodziarz
• Rafał Bartmiński, śpiewak operowy
• Rafał Barycz, architekt
• Rafał Blechacz, pianista
• Rafał Boguski, piłkarz
• Rafał Bruski, prezydent Bydgoszczy
• Rafał Bryndal, satyryk
• Rafał Brzozowski, piosenkarz
• Rafał Drozd, aktor
• Rafał Dutkiewicz, prezydent Wrocławia
• Rafał Filek, judoka
• Rafał Grupiński, polityk
• Raphaël Haroche, francuski piosenkarz
• Rafał Jonkisz, Mister Polski 2015
• Rafał Karcz, kick-boxer
• Rafał Kosik, pisarz s-f
• Rafał Królikowski, aktor
• Rafał Kubacki, polski judoka
• Rafael Kubelík, czeski kompozytor
• Rafał Kurmański, żużlowiec
• Rafał Kwietniewski, aktor
• Rafał Leszczyński (zm. ok. 1467) – kasztelan przemęcki
• Rafał Leszczyński (zm. 1501) – kasztelan poznański, marszałek nadworny koronny
• Rafał Leszczyński (zm. 1527) – biskup płocki, wcześniej przemyski
• Rafał Leszczyński (ok. 1526–1592) – kasztelan śremski (wcześniej wojewoda brzeskokujawski), działacz ruchu egzekucyjnego
• Rafał Leszczyński (1579–1636) – wojewoda bełski
• Rafał Leszczyński (1650–1703) – podskarbi wielki koronny
• Rafał Leszczyński – polski piłkarz
• Rafał Leszczyński – filolog zachodniosłowiański, tłumacz Biblii
• Rafał Marcin Leszczyński – teolog protestancki i publicysta
• Rafał Libera, judoka
• Rafał Maćkowiak, aktor
• Rafał Majka, kolarz
• Rafał Maserak, tancerz
• Rafał Maślak, Mister Polski 2014
• Rafał Matyja, politolog
• Rafał Mohr, aktor
• Rafael Moneo, hiszpański architekt
• Rafał Mroczek, aktor
• Rafał Murawski, piłkarz
• Rafael Nadal, hiszpański tenisista
• Rafał Olbiński, malarz i plakacista
• Rafał Olbrychski, aktor

• Rafał Pacześ, stand-Upper, komik

• Rafał Paczkowski, muzyk, dźwiękowiec
• Rafał Patyra, dziennikarz
• Raphaël Poirée, francuski biathlonista
• Rafał Radziszewski, hokeista
• Rafael Redwitz, brazylijski siatkarz
• Rafael Reyes (1849–1921) – kolumbijski generał i polityk, także badacz Amazonii, dowódca wojsk konserwatystów w wojnie domowej (1899–1902), dyktatorski prezydent kraju od 1904 do 1909
• Rafał Rutkowski, aktor
• Rafael Santi, włoski malarz i architekt
• Rafał Siadaczka, piłkarz
• Rafał Sonik, motocyklista
• Rafał Stec, dziennikarz
• Rafał Szukała, pływak
• Rafał Śliż, skoczek narciarski
• Rafał Trzaskowski, Prezydent m. st. Warszawy
• Rafał Urban, pisarz
• Rafał Wojaczek, poeta
• Rafał Wilk, żużlowiec
• Rafał Zbieć, aktor
• Rafał Ziemkiewicz, dziennikarz
• Rafał Kuptel, szczypiornista
• Rafał Buszek, siatkarz

• Rafał Wilczur – bohater powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza Znachor oraz Profesor Wilczur
• Rafał Olbromski – bohater powieści Stefana Żeromskiego Popioły
• Czarny Rafał - jeden z bohaterów powieści Antoniny Domańskiej Historia żółtej ciżemki.