Powstanie Żółtych Turbanów
|
Nazwa chińska
|
|
|
Powstanie Żółtych Turbanów (nazywane też powstaniem Żółtych Zawojów) to nazwa powstania w latach 184–189 wymierzonego w cesarza Linga z chińskiej dynastii Han[1]. Jego nazwa pochodzi od barwy materiału, jakim powstańcy obwiązywali sobie głowy.
Przyczyny
Główną przyczyną powstania był kryzys ekonomiczny państwa chińskiego, wywołany rozrostem korupcji i biurokracji na dworze cesarskim, związanych z wszechwładzą eunuchów i intrygami wielkich rodów zwalczających się w dążeniu do objęcia regencji. Na ludność chłopską nakładano wysokie podatki. Nie będący w stanie spłacać ich chłopi tracili ziemię, a często także wolność na rzecz wielkich posiadaczy ziemskich.
W tej atmosferze w latach 70. zaczęły wybuchać liczne bunty chłopskie. Związane one były w dużej mierze z działalnością mesjanistycznych sekt taoistycznych, z których największą była założona w 142 Taiping Dao.
Powstanie
W roku 184 doszło do wylewu Huang He, co dało buntownikom bezpośredni pretekst do wystąpienia przeciwko władzy. Powstanie wybuchło w tym samym roku w zachodniej części prowincji Shandong. Głównym dowódcą powstańców był Zhang Jiao(inne języki), charyzmatyczny uzdrowiciel, który zdołał zgromadzić wokół siebie kilkaset tysięcy chłopów. Powstanie było starannie przygotowane i walki szybko rozszerzyły się na cały Shandong, Hebei i Henan.
Powstańcy nie mieli sprecyzowanych celów politycznych. Oddawali cześć bóstwu Huanglao, będącemu syntezą cesarza Huangdi i twórcy taoizmu Laozi. Przywódcy powstania głosili nadejście złotego okresu, w którym zapanuje pokój, powszechna równość i wspólnota dóbr. Z tego powodu po stronie powstańców nie opowiedzieli się prześladowani wówczas przez władzę konfucjaniści, co przesądziło o upadku powstania.
Początkowo powstańcom udało odnieść się znaczne sukcesy, opanowując dużą część obszarów między rzekami Jangcy i Huang He, jednak na skutek braku szerszego poparcia konfucjańskiego społeczeństwa i zdecydowanej kontrofensywy wojsk cesarskich, wspartych przez lokalne milicje właścicieli ziemskich, w 189 udało się rozbić główne siły powstańcze.
Następstwa
Pomimo rozgromienia głównych sił Żółtych Turbanów w 189, rozproszone wojska powstańcze zdołały się szybko zreorganizować i w kolejnych latach wybuchały nieustannie nowe powstania, z których największym było wywołane przez taoistyczną sektę Wudoumi Dao. Walki z lokalnymi siłami powstańczymi ciągnęły się aż do 205.
Walki z niedobitkami Żółtych Turbanów zbiegły się w czasie z zamachem pałacowym w 189, w wyniku którego dokonano masakry eunuchów i osadzono na tronie małoletniego cesarza Xiana. W Chinach rozpoczęła się epoka walk pomiędzy dowódcami wojskowymi i najazdów barbarzyńskich, zakończona obaleniem dynastii Han w 220 i podziałem państwa (zob. Epoka Trzech Królestw).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Praca zbiorowa, 2005, Wielka Historia Świata, t.4, Polskie Media Amer.Com, str. 150, ISBN 83-7425-029-1.
Bibliografia
- Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5. Brak numerów stron w książce
- Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000. ISBN 83-85909-61-3. Brak numerów stron w książce
- Encyklopedia historyczna świata. Tom X. Kraków: Wyd. Opres, 2002. ISBN 83-85909-72-9. Brak numerów stron w książce
Linki zewnętrzne
Cesarze |
|
---|
Cesarzowe wdowy - regentki |
|
---|
Ważniejsze wydarzenia |
|
---|
Mężowie stanu |
|
---|
Generałowie |
|
---|
Buntownicy i uzurpatorzy |
|
---|
Konfucjaniści |
|
---|
Pisarze i historycy |
|
---|
Uczeni, lekarze, wynalazcy |
|
---|
Watażkowie okresu upadku dynastii Han |
|
---|
Religia |
|
---|
Kultura i sztuka |
|
---|