Mobilizacja w Rosji w 2022 roku – częściowy, przebiegający etapowo proces poboru do wojska obywateli rosyjskich, zapoczątkowany 21 września 2022 roku^[1][2]. Przyczyną jej ogłoszenia były między innymi udane kontrofensywy żołnierzy ukraińskich w obwodzie charkowskim i chersońskim, oraz poważne straty sił rosyjskich i brak znaczących postępów inwazji^[3][4].

Prawie siedem miesięcy po dokonaniu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, prezydent Rosji Władimir Putin ogłosił częściową mobilizację^[5]. Decyzja została podjęta dzień po ogłoszeniu zamiaru zorganizowania i przeprowadzenia w dniach 23–27 września referendów na temat przyłączenia Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej, oraz okupowanych obwodów chersońskiego i zaporoskiego do Rosji^[6].

Ogłoszenie mobilizacji zostało odebrane przez brytyjską wiceminister spraw zagranicznych Gillian Keegan(inne języki) jako „istotna i niepokojąca eskalacja działań militarnych Rosji w wojnie z Ukrainą”^[7][8]. Minister obrony Siergiej Szojgu ogłosił, że Rosja ma „ogromną rezerwę mobilizacyjną” i planuje zmobilizować 300 000 rekrutów różnych specjalności^[9][10]. Określono także, że nabór ma nie obejmować żołnierzy służby zasadniczej i studentów^[6]. Dokładne szczegóły planów mobilizacji są jednak obecnie nieznane, ponieważ dokładna liczba osób, które mają zostać zmobilizowane, jest tajna^[11][12].

28 października Szojgu powiedział prezydentowi Rosji Władimirowi Putinowi, że mobilizacja została zakończona, po czym Putin osobiście ogłosił jej zakończenie^[13][14]. Spekulowano jednak, że mobilizacja zakończy się dopiero po podpisaniu przez Putina stosownego dekretu, a potajemna mobilizacja nadal będzie miała miejsce. Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow zaprzeczył tym doniesieniom, ale od końca grudnia wielu analityków wojskowych i przedstawicieli mediów utrzymuje, że mobilizacja w Rosji nadal trwa^[15][16]. W listopadzie 2022 ujawniono, że Putin nie podpisze dekretu o zakończeniu mobilizacji^[17]. Według „The Moscow Times” władze rosyjskie co najmniej 15 razy odrzucały możliwość mobilizacji swoich obywateli^[18][19][20]. 8 marca Władimir Putin publicznie obiecywał, że żaden rezerwista nie będzie wezwany do walki na Ukrainie^[21][22].

Rosja od tej pory unikała jednoznacznego ogłoszenia mobilizacji^[3]. Wcześniejsze mobilizacje prowadzono w Imperium Rosyjskim podczas wojny rosyjsko-japońskiej w 1904 roku^[23], oraz na początku I wojny światowej w 1914 roku. Później jeszcze Związek Radziecki zmobilizował swoją ludność po inwazji III Rzeszy na ten kraj w 1941 roku^[24]. W marcu 2023 roku poinformowano, że mężczyźni w kilkudziesięciu regionach Rosji zaczęli dostawać wezwania do komisji wojskowych^[25].