Miejski Zakład Komunikacyjny w Szczecinie

Dawna siedziba MZK Szczecin przy ulicy Klonowica
Państwo	Polska
Siedziba	Szczecin
Adres	ul. Klonowica 5 71-241 Szczecin
Data założenia	1952, 1 sierpnia 1991
Data likwidacji	1 stycznia 1976, 1 stycznia 2009 (przekształcenie w spółkę Tramwaje Szczecińskie)
Forma prawna	przedsiębiorstwo państwowe (1952–1976) zakład budżetowy (1991–2009)
Zatrudnienie	698 (2003)
Położenie na mapie Szczecina Miejski Zakład Komunikacyjny w Szczecinie
Położenie na mapie Polski Miejski Zakład Komunikacyjny w Szczecinie
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Miejski Zakład Komunikacyjny w Szczecinie
53°27′01,4″N 14°29′46,9″E/53,450389 14,496361
Strona internetowa

MZK Szczecin – nieistniejące współcześnie przedsiębiorstwo komunikacyjne ze Szczecina, zajmujące się (lata 1952–1976 i 1991–1999) przewozem autobusowym oraz (lata 1952–1976 i 1991–2009) przewozem tramwajowym na terenie Szczecina. Istniało w latach 1952–1976 i 1991–2009. 1 stycznia 2009 roku przedsiębiorstwo zostało zastąpione przez firmę Tramwaje Szczecińskie.

Miejski Zakład Komunikacyjny w Szczecinie powstał w 1952 r. wskutek przekształceń dokonanych w przedsiębiorstwie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Szczecinie.^[1] W 1955 r. MZK otrzymało pierwszą dostawę dwuosiowych tramwajów typu N i 4N z fabryki Konstal w Chorzowie. Dwa lata później MZK wprowadziło do ruchu taksówki osobowe i bagażowe.^[2] W 1960 r. z inicjatywy dyrektora Zygmunta Klonka zakupiono dwa hydrobusy i w oparciu o nie otwarto linie promowe łączące Most Długi z Elewatorem Ewa i Stocznią Remontową Parnica.^[3] W 1963 r. hydrobusy przejęła Żegluga Szczecińska. W 1965 r. wzniesiono nowoczesne warsztaty tramwajowe, zajezdnię autobusową i budynek biurowy przy ulicy Sebastiana Klonowica 5 na osiedlu Zawadzkiego-Klonowica^[2] (współcześnie siedziba Tramwajów Szczecińskich).

W 1964 r. MZK obsługiwało następujące linie tramwajowe^[2]:

• 1 Głębokie – Potulicka
• 2 Dworzec Niebuszewo – Basen Kaszubski
• 3 Las Arkoński – Pomorzany
• 4 Budziszyńska – Dworzec Główny
• 5 Krzekowo – Stocznia Remontowa
• 6 Gocław – Dworcowa
• 7 Krzekowo – Stocznia Szczecińska
• 8 Gumieńce – Basen Kaszubski
• 9 Zajezdnia Pogodno – Potulicka

W 1964 r. MZK obsługiwało także linie autobusowe^[2]:

• 51 Kołłątaja – Osów
• 52 Gocław – Police Osiedle
• 53 Głębokie – Tanowo
• 54 Basen Kaszubski – Kijewo
• 55 Basen Kaszubski – Żydowce
• 56 Basen Kaszubski – Dąbie Osiedle
• 57 Kołłątaja – Warszewo
• 58 Stocznia – Kościelna
• 59 Krzekowo – Bezrzecze
• 60 Stocznia – Mieszka I
• 60bis Stocznia – Witkiewicza
• 61 pl. Kościuszki – Klucz-Autostrada
• 62 Basen Kaszubski – Wielgowo
• 63 Kołłątaja – Hoża
• 64 Dąbie Osiedle – Klucz
• 65 Zajezdnia Golęcin – Glinki-Nehringa

1 stycznia 1976 r. MZK Szczecin zostało przekształcone w oddział nowo powstałego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Szczecinie.^[4]

• 
  Skład tramwajów Konstal 4N i LOWA EB50 na linii nr 1, 1975 r.
• 
  Konstal 102Na na linii nr 8, 1975 r.
• 
  Konstal 105N na linii nr 7, 1975 r.
• 
  Skład wagonów Konstal N i Niesky, 1975 r.

30 kwietnia 1991 r. Miejski Zakład Komunikacyjny w Szczecinie powrócił jako samodzielne przedsiębiorstwo wskutek podziału WPKM.^[1] W listopadzie 1991 r. testowano nowe kasowniki firmy Autokomp i karty magnetyczne umożliwiające płatność za przejazdy.^[5] W tym samym roku Szczecin otrzymał z fabryki Konstal dwa tramwaje typu Konstal 106Na z rozruchem tyrystorowym.^[6] 1 stycznia 1992 r. finansowanie MZK stało się zadaniem samorządu (wcześniej środki finansowe przekazywał wojewoda szczeciński z budżetu państwa).^[7] W grudniu 1992 r. MZK dawało zatrudnienie 3486 pracownikom.^[8] Jesienią 1993 r. MZK prowadziło badania pod kątem możliwości budowy tunelu tramwajowego od ulicy Krzywoustego do ulicy Wyszyńskiego.^[9]

W 1994 r. MZK obsługiwało następujące linie tramwajowe:

• 2 Dworzec Niebuszewo – Basen Górniczy
• 3 Dworzec Niebuszewo – Pomorzany
• 4 Pomorzany – Potulicka
• 5 Krzekowo – Stocznia Szczecińska
• 6 Gocław – Pomorzany
• 7 Krzekowo – Basen Górniczy
• 8 Gumieńce – Basen Górniczy
• 9 Głębokie – Potulicka
• 11 Pomorzany – Ludowa
• 12 Dworzec Niebuszewo – Pomorzany

26 października 1995 r. MZK przedstawiło nowe malowanie zakładowe: obowiązujące od lat 50. XX wieku barwy kremowo-czerwone zastąpiono barwą białą z dodatkiem czerwono-granatowych pasów.^[10] W 1996 r. MZK Szczecin zakupiło 32 używane tramwaje Düwag GT6 z Düsseldorfu.^[11] Pierwszy taki tramwaj włączono do eksploatacji 26 marca 1996 r.^[12] 1 listopada 1999 r. ze struktur MZK wydzielono Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe „Klonowica” oraz Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe „Dąbie”.^[13][14] W 2003 r. MZK zatrudniało 698 pracowników.^[15] 1 października 2004 r. zlikwidowano zajezdnię Niemierzyn^[16], a stacjonujący w niej tabor przeniesiono do zajezdni Pogodno i Golęcin. W 2005 r. MZK przedstawiło plany zmiany schematu malowania tramwajów. Zaproponowano malowanie granatowo-turkusowo-granatowe, kremowe z czerwonym pasem i karminowo-szaro-karminowe.^[17] Ostatecznie zmodyfikowano ówcześnie obowiązujące malowanie poprzez wprowadzenie w miejscu koloru białego koloru kremowego i czerwonego, pozostawiając granatowo-czerwone paski. Zimą 2005 r. do zajezdni Niemierzyn, w której planowano otwarcie muzeum techniki, przetransportowano pierwsze zabytkowe wagony tramwajowe.^[18] Na przełomie kwietnia i maja 2006 r. MZK testowało wypożyczone z Berlina tramwaje typu Tatra KT4DtM. Jesienią zdecydowano o zakupie 21 takich tramwajów.^[19] Rok później zakupiono z Berlina jeszcze 32 tramwaje typu Tatra T6A2D.^[20] W grudniu 2008 r. MZK przedstawiło pierwszy skład tramwajów typu Moderus Alfa HF09, który zmontowano w Centralnych Warsztatach z części dostarczonych z poznańskich zakładów Modertrans.^[21] W tym samym miesiącu MZK ogłosiło przetarg na dostawę 6 w pełni niskopodłogowych wagonów tramwajowych.

Historia MZK Szczecin zakończyła się dnia 1 stycznia 2009 r., kiedy zostało ono przekształcone w nową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością o nazwie Tramwaje Szczecińskie.^[22]

• 
  Zajezdnia tramwajowa Niemierzyn w dniu zamknięcia, 2004 r.
• 
  Konstal 102Na na linii nr 3 przed dworcem głównym, 2006 r.
• 
  Tatra KT4DtM na przystanku Plac Grunwaldzki, 2007 r.
• 
  Tramwaje Konstal 105Na, 2008 r.