PROFILPELAJAR.COM

Lubiszyn
	wieś
	; Kościół w Lubiszynie
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	gorzowski
Gmina	Lubiszyn
Liczba ludności (2022)	767
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	66-433
Tablice rejestracyjne	FGW
SIMC	0182662
	Położenie na mapie gminy Lubiszyn Lubiszyn
	Położenie na mapie Polski Lubiszyn
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Lubiszyn
	Położenie na mapie powiatu gorzowskiego Lubiszyn
	52°46′47″N 14°56′52″E/52,779722 14,947778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lubiszyn (do 1945 niem. Ludwigsruh) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Lubiszyn. Jest siedzibą gminy Lubiszyn. Według danych z 2013 r. liczyła 770 mieszkańców.

Miejscowość została założona w 1707 r. jako osada przyfabryczna przy hucie szkła na terenach należących do Tarnowa. W 1 połowie XIX w. kolonia wraz z hutą i folwarkiem zostały wykupione od mironickiego urzędu domeny. W czasie II wojny światowej funkcjonował tu obóz jeniecki, podległy Stalagowi III C w Drzewicach. Od 1945 r. leży w granicach Polski.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubiszyn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.

We wsi znajduje się neogotycki kościół z 1857 r.

Położenie

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski według Kondrackiego teren, na którym położony jest Lubiszyn należy do prowincji Niziny Środkowoeuropejskiej, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska.

Miejscowość położona 20 km na pn. zach. od Gorzowa, 2 km od Tarnowa, przy drodze do Myśliborza. Posiada historyczny układ wielodrożnicy.

Środowisko naturalne

Wokół Lubiszyna przeważają lasy sosnowe. W pobliżu znajduje się jezioro Marwicko oraz rezerwat przyrody „Bagno Chłopiny”. Klimat umiarkowany-morski, z przewagą polarnomorskich mas powietrza. Pod względem ilości opadów Lubiszyn mieści się w środkowej strefie przeciętnej ilości opadów w Polsce.

Pomnik przyrody: grochodrzew biały, wysokość 27 m, obwód 320 cm, znajduje się na ulicy Pocztowej 37.

Demografia

Ludność w ostatnich 3 stuleciach^[4]^[5]^[6]^[7]:

Nazwa

Do 1819 r. funkcjonowała nazwa Tornowsche Hütte, Tornowsche Glasshütte. Niemiecka nazwa Ludwigsruh(e) oznacza „spokój Ludwika” (niem. Ruhe - spokój) i pochodzi od imienia ostatniego właściciela huty, Ludwiga Zimmermanna. Kierując się nią, Komisja Ustalania Nazw Miejscowości nadała polską nazwę w postaci neologizmu dzierżawczego Lubiszyn, czyli własność Lubisza.

Historia

1707 - w podtarnowskich lasach Marcus Zimmermann z Holsztyna zakłada hutę szkła wraz z przyfabryczną osadą
1785 - zamknięcie huty; ostatnim właścicielem był Johann George Ludwig Zimmermann (1739-1810)
1801 - byłą przyfabryczną osadę, przekształconą w kolonię „Tornowsche Hütte” należącą do dóbr domeny Mironice, późniejszy Ludwigsruh, zamieszkuje 40 komorników; znajduje się tu folwark, kuźnia, karczma oraz smolarnia; właścicielem jest radca handlowy Zimmermann^[8]
1813 - majątek, do którego należała huta, zostaje rozparcelowany i skolonizowany, dając początek wsi
1819 - pojawia się nowa nazwa wsi - Ludwigsruh - pochodząca od imienia ostatniego właściciela huty
1857 - wybudowano kościół
1871 - we wsi jest 251 domów^[7]
1912 - przez wieś przeprowadzono linię kolejową z Gorzowa do Myśliborza (obecnie - stan 2014 r. - nieczynna)
1940-1945 - we wsi znajduje się oddział roboczy jeńców francuskich obozu w Drzewicach - Kommando Stalag III C Alt Drewitz, składający się z 28 ludzi pracujących w gospodarstwach rolnych^[9]
30.01.1945 - zajęcie wsi przez oddziały radzieckiej 5 Armii Uderzeniowej
19.08.1945 - poświęcenie kościoła jako świątyni rzymskokatolickiej
14.05.1946 - Powiatowa Rada Narodowa w Gorzowie uchwaliła podział powiatu na dwie gminy miejskie (Kostrzyn i Witnica) i 7 wiejskich: Bogdaniec, Kłodawa, Lipki Wielkie, Lubiszyn, Witnica i Zieleniec
01.06.1951 - powstanie parafii rzymskokatolickiej w Lubiszynie, pierwszym proboszczem zostaje ks. Ludwik Chrapko (do 1959 r.); do tego czasu wieś należała do parafii św. Krzyża w Gorzowie Wlkp.
01.01.1955 - w następstwie reformy administracyjnej, która zniosła zbiorcze gminy wiejskie, w powiecie gorzowskim zaczęły funkcjonować 23 gromady, w tym Lubiszyn
1975–1998 – miejscowość administracyjnie należy do województwa gorzowskiego.

Administracja

Miejscowość jest siedzibą gminy wiejskiej oraz sołectwa Lubiszyn.

Architektura

Neogotycki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zbudowany w 1857 r. z czerwonej cegły drobnego formatu, na rzucie krzyża greckiego, z półkolistą absydą ołtarzową i kwadratową zakrystią. Pokrycie świątyni stanowią dwa dachy siodłowe ustawione do siebie prostopadle przez płaski dach zakrystii. Nad wejściem znajduje się smukła wieżyczka z dzwonem. W prezbiterium wisi obraz Matki Bożej Częstochowskiej podarowany przez parafię św. Krzyża z Gorzowa Wielkopolskiego w 1945 r. We wnętrzu zachowały się zabytkowe empory boczne i muzyczna^[10].

Kultura

Gminna Biblioteka Publiczna z filiami w Baczynie, Stawie i Wysokiej
Stowarzyszenie Historyczne „Prawda”

Imprezy cykliczne:

Gminny Przegląd Piosenki Dziecięcej organizowany przez szkołę podstawową we współpracy z Urzędem Gminy
Gminny Konkurs Plastyczny organizowany przez Gminną Bibliotekę Publiczną

Edukacja i nauka

szkoła podstawowa; funkcjonuje od września 1945 r.
przedszkole gminne, z filią w Baczynie

Turystyka

W pobliżu Lubiszyna znajduje się jezioro Marwicko, wykorzystywane w okresie letnim jako kąpielisko przez mieszkańców gminy i Gorzowa.

Religia

Parafia rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Sport i rekreacja

Klub Sportowy Unia Lubiszyn-Tarnów, powstały w 2001 r.
ośrodek rekreacyjno- sportowy
strzelnica myśliwska

Gospodarka

Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Gorzowie Wlkp. oddział w Lubiszynie
zakład drzewny
„Malwa Tea”, producent herbat owocowych i ziołowych

W pobliżu miejscowości znajduje się eksploatowane złoże ropy naftowej „Lubiszyn”, dla którego utworzono obszar i teren górniczy „Lubiszyn”. Jego zasoby wydobywalne bilansowe według stanu na 31 grudnia 2013 r. wynoszą 21,83 tysięcy ton, zasoby przemysłowe 21,70 tysięcy ton, wydobycie zaś 8,31 tysięcy ton w 2013 r. Złoża wydobywalne bilansowe gazu wynoszą 3,62 mln m³, wydobycie w 2013 r. 1,48 mln m³^[11].

We wsi był przystanek kolejowy Lubiszyn.

Infrastruktura

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Centrum Integracji Społecznej „Rozwój”
Zakład Usług Komunalnych, powołany w 1995 r.
Ochotnicza Straż Pożarna
Urząd Stanu Cywilnego
Kółko Rolnicze
ośrodek zdrowia
punkt apteczny
urząd pocztowy

W 2000 r. oddano do użytku oczyszczalnię ścieków.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70286
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 672 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Leopold Krugg: Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. T. 3. Halle: Karl August Kümmel, 1822, s. 139.
↑ Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 71.
↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte. Kreis Landsberg/Warthe. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-23)].
↑ ^a ^b Statistisches Landesamt Prussia: Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung: Nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. december 1871 bearb. und zusammengestellt vom Königlichen Statistischen Bureau. T. II. Provinz Brandenburg. Berlin: Königl. Statistisches Bureau, 1873, s. 146.
↑ Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. Die Neumark Brandenburg. T. 3. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 166.
↑ Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945: informator encyklopedyczny. Warszawa: PWN, 1979, s. 274.
↑ Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego. Powiaty: gorzowski - słubicki - sulęciński - międzyrzecki - strzelecko-drezdenecki. T. III. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza PDN, 2013, s. 61-62. ISBN 978-83-934885-7-5.
↑ Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013 r., Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, 2014, s. 18, 32, ISSN 2299-4459 .

Bibliografia

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Lubiszyn, Lubiszyn 2004 .
Małgorzata Miszkiewicz. Cudze chwalicie – swego nie znacie. „Lubiszyńskie Wieści”. 4/2013, s. 31, 2013. Lubiszyn: Urząd Gminy Lubiszyn.
Jan Byczkiewicz. Kościół w Lubiszynie. „Lubiszyńskie Wieści”. 3/2007, s. 19, 2007. Lubiszyn: Urząd Gminy Lubiszyn.