Latvijas Jūras spēki – jeden z rodzajów łotewskich sił zbrojnych. Marynarka wojenna Łotwy, istniejąca w latach 1919–1940, a następnie od uzyskania niepodległości kraju w 1991 roku. Jej trzon składa się z pięciu trałowców, pięciu okrętów patrolowych i dwóch okrętów pomocniczych. Łotewska marynarka wojenna operuje w ramach sił morskich NATO, angażuje się w ćwiczenia oraz operacje międzynarodowe – w tym w operację antypiracką Unii Europejskiej „Atalanta”.
Historia
Lata 1919–1940
Po uzyskaniu niepodległości przez Republikę Łotewską w 1918 roku władze armii łotewskiej ogłosiły 10 sierpnia 1919 roku formalne utworzenie oddzielnej marynarki wojennej – Dywizjonu Straży Morskiej[2]. 12 czerwca 1921 roku wstąpił do służby pierwszy łotewski okręt, poniemiecki trałowiec „Virsaitis”[2]. Pomimo niewielkiego budżetu kraju, siły morskie zostały rozbudowane w ciągu najbliższych kilku lat poprzez zakup nowych okrętów we Francji. Do służby weszły jedyne okręty bojowe – dwa okręty podwodne „Ronis” i „Spidola” oraz dwa dalsze trałowce „Viesturs” i „Imanta”[2]. Okręty te, oprócz jednostek pomocniczych, stanowiły trzon marynarki Łotwy w okresie międzywojennym[3]. W 1926 roku utworzono oddział lotnictwa morskiego. Okupacja Łotwy przez wojska radzieckie 17 czerwca 1940 roku i następnie przyłączenie Łotwy do ZSRR jako jednej z republik przyniosła kres własnej państwowości i odrębności łotewskiej marynarki wojennej. Po integracji z radziecką marynarką wojenną większość dawnych łotewskich okrętów wojennych została zniszczona podczas II wojny światowej[4].
Od 1991
Po odzyskaniu niepodległości Łotwa rozpoczęła odbudowę swoich sił zbrojnych w 1991 roku. Jako zadania dla marynarki wojennej określono bezpieczeństwo własnych granic morskich i usuwanie min. 11 kwietnia 1992 roku podniesiono banderę na pierwszej jednostce „Sams”, co jest uważane za datę odrodzenia sił morskich Łotwy (był to dawny kuter ochrony rybołówstwa łotewskiej SRR „Ribanadzor”)[2]. W następnych latach przejęte jednostki patrolowe zostały wycofane ze służby, a na ich miejsce zostały zakupione używane okręty z zagranicy, między innymi z zasobów Marynarki Ludowej NRD. Przez pewien czas jedynymi okrętami o większej wartości były niemieckie trałowce typu Kondor, o tradycyjnych nazwach „Viesturs” i „Imanta”, otrzymane w 1993 roku (uzbrojone dopiero w kolejnym roku, z użyciem polskich działek)[2]. Priorytetem stały się działania przeciwminowe – do 2011 roku usunięto 477 min, bomb lub torped pozostałych z czasów wojny, głównie z Zatoki Ryskiej i Cieśniny Irbe[5]. Spośród jednostek pomocniczych, Łotwa między innymi otrzymała w 1993 roku polski holownik „Pērkons” (ex H-18)[6]. Do czerwca 1994 roku łotewskie bazy w Lipawie i Bolderāja ostatecznie opuściła rosyjska Flota Bałtycka, pozostawiając znaczną liczbę niesprawnych i nadających się do złomowania, a w wielu wypadkach zatopionych okrętów różnych klas, natomiast same bazy były zdewastowane i wymagające oczyszczenia z wraków[7].
Od 1995 roku okręty łotewskie zaczęły na zaproszenie sojuszu NATO brać udział w największych międzynarodowych manewrach BALTOPS na Bałtyku[8]. W październiku 1996 r. rozpoczęto trwałą współpracę z siłami morskimi Litwy i Estonii. W związku z tym w 1998 roku utworzono międzynarodowy Dywizjon Bałtycki (BALTRON) zajmujący się poszukiwaniem min morskich[9]. Od przystąpienia do NATO w 2004 r. łotewskie siły morskie regularnie uczestniczyły w manewrach takich jak: SQUADEX lub Open Spirit. Ponadto kraj uczestniczy w różnych międzynarodowych misjach bojowych[10].
Łotewskie okręty w Belfaście
W ramach dalszego wzmacniania priorytetowych zadań marynarki, od 2007 roku do służby weszło pięć zakupionych od Holandii niszczycieli min typu Alkmaar (Tripartite)[5]. Od 2011 roku do służby weszło pięć nowoczesnych okrętów patrolowych typu Skrunda w układzie katamaranu, zbudowane w łotewskiej stoczni w Rydze[6].
Po reorganizacjach, od 2004 roku siły morskie Łotwy dzielą się na Dowództwo Floty, Dowództwo Flotylli Okrętów Bojowych i Straż Graniczną[5]. W skład Flotylli Okrętów Bojowych wchodzą: Dywizjon Okrętów Przeciwminowych, Dywizjon Okrętów Patrolowych, System Obserwacji Rejonu Wodnego i Łączności oraz Centrum Wsparcia i Serwisowe Sił Przeciwminowych[5]. W 2011 roku marynarka Łotwy liczyła 18 okrętów i 797 osób, w tym 123 oficerów[11]. Głównymi bazami są Lipawa i Windawa[11].
Dowódca sił morskich
Poniżej przedstawiona jest lista dowódców Łotewskiej Marynarki Wojennej[12].
↑Hartmut Ehlers. Rosyjska Flota Bałtycka w bazach zagranicznych w latach 1991-1994. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2014. XXI (127), s. 77-97, wrzesień – październik 2014. Tarnowskie Góry. ISSN1231-014X.
Marcin Chała, Dariusz Czajkowski. Siły morskie krajów bałtyckich. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 12/2011. XVI (118), grudzień 2011. Warszawa. ISSN1426-529X.
_-_geograph.org.uk_-_667341.jpg)
