Do Strumienia Junikowskiego uchodzą następujące cieki: Ławica, Skórzyna, Plewianka, Ceglanka, Żabinka i Kotówka. W rejonie Rudniczego znajduje się 20 glinianek (tzw. Szachty), będących pozostałościami po intensywnym wydobyciu gliny w tym rejonie (łączna ich powierzchnia to około 150 hektarów)[3].
Geologia i przyroda
Zlewnia strumienia ukształtowana została głównie w schyłkowym plejstocenie oraz w holocenie. Duża część tego terenu to równina sandrowa powstała w okresie stacjonowania lądolodu na linii moren czołowychstadiału poznańskiego. Dorzecze jest asymetryczne – jego część zachodnia jest znacznie bardziej rozwinięta (32,8 km² przy 15,6 km² dla części wschodniej)[3].
W dolnym i środkowym odcinku potoku trwały przez ponad 100 lat prace wydobywcze związane z przemysłem ceglarskim – wydobywano iły warwowe i gliny zwałowe (Rudnicze i Świerczewo). W związku z tym powstało tutaj około 40 różnej wielkości (od 0,2 do 12 ha) zbiorników wodnych – glinianek. W latach 70. XX w. uznano te tereny za jedne z najcenniejszych przyrodniczo na terenie Poznania i objęto ochroną w ramach użytków ekologicznych: Strumień Junikowski (94 ha), Kopanina I (58 ha), Kopanina II (68 ha). Na terenie użytku Strumień Junikowski występowały 433 taksony roślin naczyniowych z 74 rodzin. Flora zdominowana była przez gatunki rodzime (75,3%). Występowały gatunki roślin charakterystyczne dla lasów, terenów podmokłych, łąk oraz muraw napiaskowych, w tym gatunki chronione (kocanki piskowe, bobrek trójlistkowy i jaskier wielki). Wśród gatunków rzadkich i zagrożonych w mieście oraz regionie występowały m.in. turzyca długokłosa, turzyca zajęcza, skrzyp pstry, bliźniczka psia trawka, rdest łagodny i miodunka ćma. Z drzew stwierdzono m.in. orzech włoski we wczesnej fazie ekspansji (2017)[4]. W spektrum hemerobii użytku przeważają gatunki hemerofilne, stanowiące 66,4% całości, w większości o niskich poziomach hemerofilii[5].
Użytek Strumień Junikowski chroni przede wszystkim siedliska rzadkich w skali Europy gatunków pająkówtorfowiskowych i innej fauny siedlisk wilgotnych i podmokłych. Na terenach glinianek wykryto ponad 200 gatunków pająków (połowę występujących w Poznaniu), w tym bardzo rzadkie, 34 gatunki mięczaków, 8 gatunków płazów i 140 gatunków ptaków. Ponadto w dolinie Strumienia Junikowskiego stwierdzono dwa czynne stanowiska bobra (2006).
Między Ławicą a Junikowem (w sąsiedztwie starych rowów melioracyjnych) znajduje się unikatowy zespół łąk trzęślicowych (Selino carvifoliae-Molinietum), którym zagraża wyginięcie.
Badania naukowe
Badania hydrochemiczne strumienia prowadzono w latach 1969, 1988 i 1989 w ramach prac magisterskich Zakładu Hydrologii i Gospodarki Wodnej Instytutu Geografii Fizycznej UAM. Pierwsze opracowanie dotyczące zlewni wykonano w 1970 pod kierunkiem M. Żurawskiego[3].
↑Arkusz N-33-130-D. W: Zakład Hydrografii i Morfologii Koryt Rzecznych IMGW: Rastrowa Mapa Podziału Hydrograficznego Polski. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, 2007-10. [dostęp 2013-06-27]. Brak numerów stron w książce
↑ abcAlfred Kaniecki, Renata Graf, Bogdan Jackowiak, Iwona Ludwiczak, Jerzy Ptaszyk, Zbigniew Ziętkowiak, Problem zagospodarowania doliny Strumienia Junikowskiego, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1993, s.437-440, ISSN 0137-3552
↑Jerzy Ptaszyk, Andrzej Dziabaszewski, Albin Pawłowski, Dolina Strumienia Junikowskiego, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/2002, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002, s. 282, ISSN 0137-3552.
Bibliografia
Andrzej Bereszyński, Ewa Homan, Występowanie bobra europejskiego (Castor fiber Linnaeus, 1758) w Poznaniu, w: Nauka Przyroda Technologie – dział Zootechnika, Tom 1, zeszyt 2, 2007, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, ISSN 1897-7820 – źródło danych przyrodniczych.
Kronika Miasta Poznania, nr 3/2002, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2002, ISSN 0137-3552 – dane przyrodnicze.
Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2004, ISBN 83-87157-01-5.