Po zakończeniu II wojny światowej podjęto w Polsce działania zmierzające do odtworzenia sportu szybowcowego, a w celu zintensyfikowania tych działań w 1946 roku powołano w Bielsku-BiałejInstytut Szybownictwa, który stał się pierwszym zakładem zajmującym się budową szybowców[1].
W 1947 roku konstruktorzy tego instytutu mgr inż. Władysław Nowakowski i inż. Józef Niespał opracowali projekt pierwszego powojennego szybowca wyczynowego, który oznaczono jako IS-1 Sęp. Oparty był na projekcie wstępnym Józefa Niespała z czerwca 1946 roku, wykonanym jako jego praca dyplomowa[2]. Prototyp, ze znakami rejestracyjnymi SP-443, został oblatany w dniu 2 czerwca 1947 roku inż. Piotra Mynarskiego na lotnisku w Bielsku-Białej[3]. Podczas pierwszego lotu okazało się, że linki steru wysokości zostały odwrotnie podłączone, lecz oblatywacz zdołał wylądować; dalsze loty przebiegały bez przeszkód[2]. 1 lipca 1947 nieprzetestowany do końca szybowiec, pilotowany przez Adama Zientka, wziął udział w zawodach w Samedan w Szwajcarii, gdzie spotkał się z dużym zainteresowaniem jako jedna z nielicznych nowych konstrukcji[2][4][5].
Po wszechstronnych badaniach w 1948 roku wyprodukowano serię 5 szybowców tego typu oznaczonych jako IS-1 Sęp bis, które nieznacznie różniły się od prototypu (otrzymały znaki SP-549 do SP-553). Pierwszy był wykonany w maju 1948[2].
Na szybowcu tym dokonano szereg wyczynów prędkościowych, czasowych i wysokościowych. Do największych należy zajęcie 8 miejsca w klasyfikacji ogólnej i 1 w wyścigu po trasie zamkniętej przez Adama Zientka na zawodach w Samedan w Szwajcarii 1 lipca 1947 roku, uznanych następnie za II Szybowcowe Mistrzostwa Świata[4]. Istotnym osiągnięciem był też przelot grupowy w lipcu 1948 roku zespołu dwóch szybowców IS-1 Sęp i jednego IS-2 Mucha z lotniska na górze Żar do Wiednia (pierwszy po wojnie przelot otwarty poza granice kraju)[2]. W 1948 r., podczas VII Krajowych Zawodów Szybowcowych na górze Żar Adam Zientek zdobył pierwsze miejsce na szybowcu IS-1 Sęp, miejsca drugie i trzecie również zajęli piloci na szybowcach IS-1 Sęp[8].
Na tym szybowcu piloci uzyskali wiele bardzo dobrych wyników i rekordów, m.in.[4]:
1 kwietnia 1948 r. - Adam Zientek wykonał lot trwający 18 godz. 23 min.,
Skrzydło dwudzielne, jednodźwigarowe, z pomocniczym dźwigarkiem skośnym, o obrysie trapezowym. Wyposażone w szczelinowe klapy i klapolotki, hamulec aerodynamiczny IAW zamocowany na dolnej powierzchni skrzydła[11].
Podwozie stałe w postaci płozy, do startu stosowano odrzucany wózek kołowy. Szybowiec przystosowany był do startu zarówno za samolotem jak również przy pomocy lin gumowych i wyciągarki[12].
IS-1 Sęp miał hamulce aerodynamiczne które przy częściowym otwarciu generowały dźwięk zbliżony do buczenia, przy większych prędkościach dźwięk zmieniał się na potężny ryk[4]. Generowane podczas tego drgania były szkodliwe dla konstrukcji szybowca z powodu rezonansu[4] i doprowadziły do tragicznego wypadku (pilot Dembski)[potrzebny przypis]. Po tym wypadku zakazano lotów z częściowym otwarciem hamulców.
↑ abcdeAndrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965, s. 28-31
Andrzej Błasik: IS-1 „Sęp”. W: Andrzej Glass (red.): Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1965, s. 28-31.
Wojciech Chudziński, Wojciech Sankowski, Zawodniczy Sęp, „Lotnictwo z szachownicą” nr 55 (2/2015), s.31-33
Józef Niespał. Kilka słów o "Sępie". „Skrzydlata Polska”. 9 (28)/1947, wrzesień 1947. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN0137-866X. OCLC839207783.
Adam Zientek. Samenden z perspektywy "Sępa". „Skrzydlata Polska”. 10 (29)/1947, październik 1947. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN0137-866X. OCLC839207783.
_at_Je%C5%BC%C3%B3w_Sudecki_airport.png)
