Granaty

Ten artykuł dotyczy masywu w Tatrach. Zobacz też: inne znaczenia słowa „Granat” i Granaty – wieś w województwie kujawsko-pomorskim.
Granaty
Ilustracja
Od lewej: Zadni, Pośredni i Skrajny Granat
Państwo

 Polska

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2240, 2234, 2225 m n.p.m.

Pierwsze wejście

19 września 1867
Eugeniusz Janota, Bronisław Gustawicz i przewodnik Maciej Sieczka

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się czarny trójkącik z opisem „Granaty”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Granaty”
Ziemia49°13′29″N 20°01′59″E/49,224722 20,033056
Multimedia w Wikimedia Commons

Granaty (słow. Granáty, niem. Granatenspitze, węg. Gránát-csúcsok) – trzywierzchołkowy masyw górski w długiej wschodniej grani Świnicy w polskich Tatrach Wysokich[1].

Topografia

Granaty ciągną się od Sieczkowej Szczerby na południu po Pańszczycką Przełączkę Wyżnią na północy i Granacką Przełęcz na wschodzie. Sieczkowa Szczerba oddziela je od Sieczkowych Turni, Pańszczycka Przełączka Wyżnia od Pańszczyckich Czub, Granacka Przełęcz od Orlich Turniczek. Do Granatów należą szczyty:

Granaty wznoszą się nad trzema dolinami: Doliną Czarną Gąsienicową, Dolinką Buczynową i Pańszczycą[3]. Szczyty Granatów rozdzielają Sieczkowe Przełączki – Pośrednia Sieczkowa Przełączka (2218 m) i Skrajna Sieczkowa Przełączka (2197 m). Nazwy przełęczy pochodzą od nazwiska przewodnika tatrzańskiego Macieja Sieczki, zdobywcy Granatów. Skrajny Granat jest zwornikiem dla grani Żółtej Turni (odchodzącej od niego w kierunku północnym). Z uwagi na swoje położenie uważany jest za główny wierzchołek masywu[4].

Historia

Pierwszymi udokumentowanymi zdobywcami szczytów Granatów byli ksiądz Eugeniusz Janota i Bronisław Gustawicz wraz z przewodnikiem Maciejem Sieczką podczas wyprawy 19 września 1867 r. Na szczycie Skrajnego Granatu znaleźli wówczas ślady wcześniejszego pobytu człowieka. Pierwsze zimowe wejścia:

W II tomie przewodnika W.H. Paryskiego z 1951 r. Granaty ciągnęły się od Pańszczyckiej Przełęczy po Przełączkę nad Dolinką Buczynową, obejmowały więc również Czarne Ściany i Pańszczyckie Czuby[4]. W 1961 r. Ryszard Schramm wyróżnił trzy Sieczkowe Przełączki, a w 2013 r. Władysław Cywiński Sieczkowe Turnie. Spowodowało to zmniejszenie masywu Granatów o Czarne Ściany[2].

Turystyka

Przez wszystkie szczyty Granatów prowadzi szlak Orlej Perci. Dołączają do niego dwa szlaki łącznikowe:

Najłatwiej jest wejść na Granaty zielonym szlakiem z Dolinki Koziej. Widoki z Granatów są rozległe i piękne, szczególnie ze Skrajnego Granatu. Przejście Granatów przy dobrej pogodzie jest względnie łatwe, mimo to jednak zdarzyło się tutaj wiele śmiertelnych wypadków, zazwyczaj wskutek zabłądzenia we mgle, lub poślizgnięcia się i upadku w przepaść. Ze Skrajnej Sieczkowej Przełączki w kierunku Hali Gąsienicowej schodzi Żleb Drège’a, który niejeden raz stawał się pułapką dla turystów próbujących nim zejść na doliny, zwabionych łatwością terenu w jego górnej części. Nazwa żlebu pochodzi od nazwiska studenta z Warszawy, który 22 sierpnia 1911 roku podczas schodzenia żlebem spadł około 100 metrów i poniósł śmierć[1]. Do 2012 r. w Granatach było 6 wypadków śmiertelnych[5].

szlak turystyczny czerwony – czerwony (Orla Perć) przebiegający granią główną z Zawratu przez Kozi Wierch, Granaty i Buczynowe Turnie na Krzyżne.
  • Czas przejścia z Zawratu na Krzyżne: 6:40 h
  • Czas przejścia z Krzyżnego na Kozi Wierch (część Zawrat – Kozi Wierch jest jednokierunkowa!): 3:35 h
szlak turystyczny niebieski szlak turystyczny żółty szlak turystyczny zielony – zielony szlak na Zadni Granat. Trasa prowadzi najpierw niebieskim szlakiem (Czarny Staw – Zawrat) nad Zmarzły Staw, potem Dolinką Kozią krótko żółtym (na Kozią Przełęcz) i zielonym na Zadni Granat.
  • Czas przejścia znad Czarnego Stawu do początku szlaku zielonego: 45 min, ↓ 45 min
  • Czas przejścia szlakiem zielonym: 1:15 h, ↓ 1:05 h
szlak turystyczny żółty – żółty szlak znad Czarnego Stawu Gąsienicowego na Skrajny Granat. Czas przejścia: 1:45 h, ↓ 1:20 h[6]

Ciekawa flora. Występują tutaj m.in. mietlica alpejska, przymiotno węgierskie, wiechlina tatrzańska i skalnica odgiętolistna – bardzo rzadkie rośliny, w Polsce znajdujące się tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach[7].

Przypisy

  1. ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  2. ↑ a b Władysław Cywiński: Granaty. Tatry. Przewodnik szczegółowy, tom 18. Poronin: Wyd. Górskie, 2013. ISBN 978-83-7104-046-7.
  3. ↑ a b Orla Perć. Mapa 1:5000. Wyd. III. Warszawa -Zielona Góra- Zakopane: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/2006. ISBN 83-87873-42-X.
  4. ↑ a b c Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część II. Zawrat – Żółta Turnia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1951.
  5. ↑ Dariusz Dyląg: Orla Perć. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2012. ISBN 978-83-62460-23-6.
  6. ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

Linki zewnętrzne

Wschodnia grań Świnicy – odcinek od Świnicy do Krzyżnego