Awi Wigderson

Awi Wigderson
ilustracja
Państwo działania

 Izrael
 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

9 września 1956
Hajfa

Profesor
Specjalność: informatyka teoretyczna i matematyka dyskretna
Alma Mater

Technion
Uniwersytet Princeton

Uczelnia

Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie

Okres zatrudn.

1986-2003

Instytut badawczy

Institute for Advanced Study

Okres zatrudn.

od 1999

Nagrody

Nagroda Turinga (2023)
Nagroda Abela (2021)
Nagroda Knutha (2019)
Nagroda Gödla (2009)
Nagroda Nevanlinny (1994)

Strona internetowa

Awi Wigderson (hebr. אבי ויגדרזון; ang. Avi Wigderson ur. 9 września 1956 roku w Hajfie) – izraelski informatyk i matematyk, laureat Nagrody Abela z 2021 roku i Nagrody Turinga z 2023 roku. Specjalizuje się w informatyce teoretycznej i matematyce dyskretnej.

Życiorys

Urodził się 9 września 1956 roku w Hajfie, gdzie mieszkali jego rodzice, którzy uciekli z hitlerowskich Niemiec. Jako dziecko lubił pływać i grać w piłkę nożną, ale także czytać, uczyć się i rozwiązywać matematyczne łamigłówki. Po ukończeniu w rodzinnym mieście Hebrajskiej Szkoły Realnej(inne języki) odbył obowiązkową trzyletnią służbę wojskową (przez pierwszy rok był szkolony na pilota – gdyby nim został musiałby spędzić w wojsku 7 lat)[1].

W 1977 roku rozpoczął studia w Technion. Choć chciał studiować matematykę, za namową rodziców wybrał jednak informatykę. Jednym z jego wykładowców był Shimon Even(inne języki), który miał duży wpływ na wybór dalszej ścieżki kariery przez Wigdersona. Studia licencjackie ukończył z wyróżnieniem w 1980 roku, po czym przeniósł się na studia magisterskie na Uniwersytet Princeton, który – podobnie jak Uniwersytet Yale – zaoferował mu stypendium[1]. W 1983 roku na podstawie rozprawy Studies in Computational Complexity uzyskał na Uniwersytecie Princeton stopień doktora, jego promotorem był Richard Lipton(inne języki)[2].

Po doktoracie spędził po roku na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, w IBM Research w San Jose i w Mathematical Sciences Research Institute w Berkeley. W 1986 roku wrócił do Izraela i rozpoczął pracę na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, gdzie był zatrudniony do 2003 roku. Od 1999 roku jest profesorem Institute for Advanced Study[1][3][4].

Wypromował kilkunastu doktorów w Izraelu i USA, są wśród nich m.in. Dorit Aharonov(inne języki) i Ran Raz(inne języki)[2].

Publikacje i osiągnięcia

Autor ponad 200 prac. Publikował je m.in. w „SIAM Journal on Computing”, „Combinatorica”, „Computational Complexity”, „Theory of Computing”, „SIAM Journal on Discrete Mathematics”, „Random Structures & Algorithms”, „Bulletin of the American Mathematical Society”, „Forum of Mathematics, Sigma” oraz najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych świata: „Annals of Mathematics” i „Journal of the American Mathematical Society"[5].

Pierwszym artykułem konferencyjnym Wigdersona była praca A New Approximate Graph Coloring Algorithm, zaprezentowana na dorocznym Symposium on Theory of Computing(inne języki) w 1982 roku. Została ona następnie opublikowana w materiałach konferencyjnych oraz w czasopiśmie „Journal of the ACM” w 1983 roku[1].

Jego wybrane dokonania zostały opisane w rozdziale On the works of Avi Wigderson książki The Abel Prize 2018–2022. Omówiono w nim wkład Wigdersona w kryptologię, pseudolosowość, złożoność obliczeniową i teorię optymalizacji na rozmaitościach symetrycznych[6][1].

Wigderson rozwiązał kilka problemów, które były otwarte przez długie lata. Wprowadził też definicje kształtujące całe dziedziny, zbudował nieoczekiwane pomosty między różnymi obszarami oraz wprowadził pomysły i techniki, które zainspirowały wielu badaczy. Powracającym tematem w jego pracach jest odkrywanie głębokich powiązań między informatyką a matematyką. Jego prace pokazały zarówno nieoczekiwane zastosowania różnych dziedzin matematyki do zagadnień z zakresu informatyki, jak i informatyki teoretycznej do rozwiązywania problemów z matematyki[7][1].

Jednym z osiągnięć Wigdersona jest wprowadzenie i badanie – wspólnie z Reingoldem i Vadhanem – pojęcia zig-zag graph product(inne języki), które łączy teorię grup, teorię grafów i teorię złożoności oraz ma zaskakujące zastosowania[8].

Wyróżnienia

Wigderson był wielokrotnie nagradzany. Oprócz Nagrody Abela (przyznanej mu – razem z László Lovászem – za fundamentalny wkład w informatykę teoretyczną i matematykę dyskretną oraz wiodącą rolę w uczynieniu z nich centralnych dziedzin współczesnej matematyki[9]) i Nagrody Turinga (którą został uhonorowany za fundamentalny wkład w teorię obliczeń, w szczególności za zmianę rozumienia roli losowości w obliczeniach, a także za dziesięciolecia intelektualnego przywództwa w informatyce teoretycznej[10]) otrzymał m.in.:

W 1990 roku był prelegentem sekcyjnym, a w 2006 roku plenarnym na Międzynarodowym Kongresie Matematyków. W latach 1994 i 2022 wygłosił też na tym kongresie wykłady związane z otrzymanymi wówczas nagrodami[15].

Jest członkiem American Academy of Arts and Sciences (od 2011 roku[16]), National Academy of Sciences of the United States (od 2013 roku[17]) i Association for Computing Machinery (od 2018 roku[18]).

Życie prywatne

Jego ojciec, Pinchas Wigderson, w 1939 roku przebywał w Polsce, skąd po wybuchu wojny uciekł do ZSRR. Został zesłany do Aszchabadu, a następnie wyemigrował do Izraela. Tam poznał i ożenił się z matką Awiego, która również uciekła przed nazistami z Niemiec[1].

Ma dwóch braci, jeden z nich został został biologiem, a drugi inżynierem. Na studiach poznał swoją przyszłą żonę Ednę Rothenstein, która studiowała tam matematykę. Mają trójkę dzieci[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Avi Wigderson – Biography [online], Maths History [dostęp 2024-06-04] (ang.).
  2. ↑ a b Avi Wigderson – The Mathematics Genealogy Project [online], mathgenealogy.org [dostęp 2024-06-04].
  3. ↑ Avi Wigderson – Scholars | Institute for Advanced Study [online], ias.edu, 9 grudnia 2019 [dostęp 2024-06-04] (ang.).
  4. ↑ Avi Wigderson | Avi Wigderson [online], math.ias.edu [dostęp 2024-06-04].
  5. ↑ Avi Wigderson – Author Profile – zbMATH Open [online], zbmath.org [dostęp 2024-06-04].
  6. ↑ Boaz Barak i inni, On the works of Avi Wigderson, Helge Holden, Ragni Piene (red.), Cham: Springer International Publishing, 2024, s. 595–705, DOI: 10.1007/978-3-031-33973-8_20, ISBN 978-3-031-33973-8 [dostęp 2024-09-30] (ang.).
  7. ↑ Boaz Barak i inni, On the works of Avi Wigderson, Helge Holden, Ragni Piene (red.), Cham: Springer International Publishing, 2024, s. 595–705, DOI: 10.1007/978-3-031-33973-8_20, ISBN 978-3-031-33973-8 (ang.).
  8. ↑ A biography of Avi Wigderson [online], International Mathematical Union [dostęp 2024-06-04] (ang.).
  9. ↑ 2021: László Lovász og Avi Wigderson | The Abel Prize [online], abelprize.no [dostęp 2024-06-04].
  10. ↑ Avi Wigderson of the Institute for Advanced Study is the recipient of the 2023 ACM A.M. Turing Award [online], awards.acm.org [dostęp 2024-06-04] (ang.).
  11. ↑ ACM SIGACT – Knuth Prize [online], sigact.org [dostęp 2024-06-04].
  12. ↑ ACM SIGACT – Gödel Prize [online], sigact.org [dostęp 2024-06-04].
  13. ↑ Browse Prizes and Awards [online], American Mathematical Society [dostęp 2024-06-04] (ang.).
  14. ↑ Rolf Nevanlinna Prize | International Mathematical Union (IMU) [online], mathunion.org [dostęp 2024-06-04].
  15. ↑ ICM Plenary and Invited Speakers | International Mathematical Union (IMU) [online], mathunion.org [dostęp 2024-06-04].
  16. ↑ Avi Wigderson | American Academy of Arts and Sciences [online], amacad.org, 30 maja 2024 [dostęp 2024-06-04] (ang.).
  17. ↑ Avi Wigderson [online], nasonline.org [dostęp 2024-06-04].
  18. ↑ ACM Fellows [online], awards.acm.org [dostęp 2024-09-30] (ang.).

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Abela
do 2009
2010–2019
2020–2029

Laureaci Nagrody Turinga
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Nagrody Knutha
XX wiek
XXI wiek

Read other articles:

Taino (popolo)

TainoSimbolo taino della dea Atabey in un petroglifo ritrovato a Porto Rico. Sottogruppinumerosi cacique Luogo d'origineCaraibi PeriodoX - XVI secolo Popolazione230 000 (1492) 60 000 (1508) 500 (1548) LinguaArawak Religionereligione Taino, animismo, sciamanismo Distribuzione  Porto Rico50 000[1] (1492) Giamaica40 000[2] (1492) Bahamas e Piccole Antille30 000[2] (1492) Manuale Ricostruzione di un villaggio taino a Cuba. ...

 

Franc Tunisia

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Franc Tunisia – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Franc TunisiaFranc Tunisia tahun 1924DenominasiSubsatuan 1⁄100centime (صنتيم)SimbolFUang kertas500, 1000, 5000 francUang koi...

 

Senapan panjang

Paramiliter Haganah menggunakan senapan panjang pada tahun 1948. Senapan panjang (Inggris: Long guncode: en is deprecated ) adalah senjata api dan meriam dengan barel lebih panjang dari kelas lainnya. Dibanding senjata ringan, senapan panjang dirancang untuk ditembakkan dengan posisi melawan bahu, berbeda dengan pistol; sementara di artileri, senapan panjang akan berlawanan dengan howitzer atau carronade.[1][2] Standar panjang bagi barel senapan panjang sebenarnya sudah ada pe...

Ludwigsburg

Ludwigsburg Istana Ludwigsburg, pekarangan dalam Lambang kebesaranLetak Ludwigsburg NegaraJermanNegara bagianBaden-WürttembergWilayahStuttgartKreisLudwigsburgPemerintahan • MayorWerner SpecLuas • Total43,33 km2 (1,673 sq mi)Ketinggian293 m (961 ft)Populasi (2021-12-31)[1] • Total93.117 • Kepadatan21/km2 (56/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Kode pos71634–71642Kode area telepon07141Pelat kendaraanLB...

 

Exhibition designer

Professional who creates fixtures and display stands for events Exhibit designer leveling frame in exhibit. This article possibly contains original research. Please improve it by verifying the claims made and adding inline citations. Statements consisting only of original research should be removed. (March 2023) (Learn how and when to remove this template message)An exhibition designer is a professional who creates fixtures and display stands for events such as large public exhibitions, confe...

 

Jack Gilford

American actor (1908–90) Jack GilfordJack Gilford in 1986BornJacob Aaron Gellman(1908-07-25)July 25, 1908Manhattan, New York City, U.S.DiedJune 4, 1990(1990-06-04) (aged 81)Manhattan, New York City, U.S.Occupations Actor comedian activist Years active1937–1989SpouseMadeline Lee Gilford[1] (1949–1990; his death)Children3 Jack Gilford (born Jacob Aaron Gellman; July 25, 1908 – June 4, 1990)[2] was an American Broadway, film, and television actor. H...

Pea

Species of flowering plant with edible seeds in the family Fabaceae This article is about one species of plant and its variations. For other uses, see Pea (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Pea – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2017) (Learn how and when to re...

 

Der Ring in Minden

Stage production Der Ring in MindenStadttheater MindenTime 2015 (2015) Das Rheingold 2016 Die Walküre 2017 Siegfried 2018 Götterdämmerung 2019 Der Ring des Nibelungen LocationMinden, North Rhine-Westphalia, GermanyWebsitewww.ring-in-minden.de Der Ring in Minden was a project to stage Richard Wagner's cycle Der Ring des Nibelungen at the Stadttheater Minden, beginning in 2015 with Das Rheingold, followed by the other parts in the succeeding years, and culminating with the complete cycl...

 

Liste des cours d'eau de la Creuse

Articles principaux : Géographie de la Creuse et Réseau hydrographique de la Creuse. Carte du réseau hydrographique de la Creuse avec représentation du relief. La liste des cours d'eau de la Creuse présente les principaux cours d'eau traversant pour tout ou partie le territoire du département français de la Creuse dans la région Nouvelle-Aquitaine. Les cours d'eau sont ordonnés selon leur origine naturelle (fleuve, rivières ou ruisseaux) ou artificielle (canaux). Pour chacun d'...

Milton Keynes Central railway station

Principal railway station of Milton Keynes, EnglandMilton Keynes Central redirects here. For the proposed constituency, see Milton Keynes Central (UK Parliament constituency). For the bus station, see Milton Keynes central bus station. Milton Keynes CentralStation Square, showing the frontage to Milton Keynes Central. Bus stops are in the foreground, with local and long distance buses visible.General informationLocation302 Elder Gate, Milton Keynes, MK9 1LAEnglandCoordinates52°02′06″N 0...

 

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

New York University Press

University press that is part of New York University New York University PressParent companyNew York UniversityFounded1916FounderElmer Ellsworth BrownCountry of originUnited StatesHeadquarters locationNew York, New YorkDistributionIngram Publisher Services (US)[1]Combined Academic Publishers (UK)[2]Publication typesBooksOfficial websitenyupress.org New York University Press (or NYU Press) is a university press that is part of New York University. History NYU Press was founded ...

Maryse Ouellet

Maryse OuelletOuellet in 2008Lahir21 Januari 1983 (umur 41)Montreal, Quebec, CanadaTempat tinggalMiami, Florida[1]Karier gulat profesionalNama ringMaryseMaryse OuelletTinggi5 ft 8 in (1,73 m)[2]Berat125 pon (57 kg)[2]Asal dariMontreal, Quebec, Canada[3]Dilatih olehAl Snow[4]Steve Keirn[4]Tom Pritchard[4]Finlay[4]Ricky Steamboat[4]DebutJuli 10, 2006 Maryse Ouellet (lahir 21 Januari 1983) adala...

 

الفرات

  هذه المقالة عن النهر في جنوب غرب آسيا. لمعانٍ أخرى، طالع الفرات (توضيح). نَهْرُ الْفُرَاتِ مجرى نهر الفرات. المنطقة البلد تركيا سوريا العراق  الخصائص الطول 2،800 كم (1،740 ميل) التصريف  356 م³/ث المجرى المنبع الرئيسي جبال طوروس في تركيا  » الإحداثيات [http:https://geohack.tool...

 

Ilham Aliyev

President of Azerbaijan since 2003 For the soldier, see Ilham Aliyev (soldier). Ilham Aliyevİlham ƏliyevAliyev in 20234th President of AzerbaijanIncumbentAssumed office 31 October 2003Prime MinisterArtur RasizadeNovruz MammadovAli AsadovVice PresidentMehriban AliyevaPreceded byHeydar Aliyev7th Prime Minister of AzerbaijanIn office4 August 2003 – 31 October 2003PresidentHeydar AliyevPreceded byArtur RasizadeSucceeded byArtur RasizadeLeader of the New Azerbaijan PartyIn...

Frederic Moore

British entomologist (1830–1907) For other people with the same name, see Fred Moore (disambiguation). Frederic MooreBornFrederic Moore(1830-05-13)13 May 1830United KingdomDied10 May 1907(1907-05-10) (aged 76) Frederic Moore FZS (13 May 1830 – 10 May 1907) was a British entomologist and illustrator. He produced six volumes of Lepidoptera Indica and a catalogue of the birds in the collection of the East India Company. A watercolour plate by Robert Templeton with notes by Moore on the ...

 

Molly Shannon

Molly ShannonLahirMolly Helen ShannonPekerjaanAktrisTahun aktif1987–sekarangSuami/istriFritz Chesnut (2004–sekarang) Molly Shannon terlahir dengan nama Molly Helen Shannon (lahir 16 September 1964) adalah pemeran Amerika Serikat komik yang terkenal karena pekerjaannya sebagai anggota cor pada Saturday Night Live 1995-2001 dan untuk membintangi film Superstar (1999 film) dan Year Of The Dog. Baru-baru ini, ia membintangi NBC's Kath & Kim 2008-2009 dan pada TBS serial animasi Neig...

 

Européens en Chine médiévale

Tombeau de Katarina Vilioni, membre d'une famille de commerçants italiens, Yangzhou (1342). L'étude des sources textuelles et archéologiques laisse supposer que des milliers d'Européens ont vécu dans la Chine impériale pendant la période de domination mongole[1]. Il s'agit de personnes originaires de pays appartenant à l'occident chrétien qui, pendant le Haut et le Bas Moyen Âge se sont rendus en Chine pour visiter le pays, y commercer, effectuer un travail de missionnaire chrétien...

Charly Gaul

Charly GaulCharly Gaul nel 1998 al Memoriale François et Nicolas FrantzNazionalità Lussemburgo Altezza173 cm Peso64 kg Ciclismo SpecialitàStrada Termine carriera1965 CarrieraSquadre di club 1953-1954 Terrot1955Magnat1956-1958 Faema1959-1960 Emi1961-1962 Gazzola1963 Peugeot1964Individuale1965 Libertas Nazionale 1953-1962 Lussemburgo Palmarès  Mondiali BronzoSolingen 1954In linea   Modifica dati su Wikidata · Manuale Charly Gaul (Pfaffentha...

 

Adrian Knup

Questa voce sull'argomento calciatori svizzeri è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Adrian KnupNazionalità Svizzera Altezza185 cm Calcio RuoloAttaccante Termine carriera1998 CarrieraSquadre di club1 1986-1988 Basilea40 (11)1988-1989 Aarau33 (13)1989-1992 Lucerna74 (20)1992-1994 Stoccarda53 (20)1994-1996 Karlsruhe39 (11)1996 Galatasaray5 (2)1996-1998 B...