Schilde

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Antwerpen
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	36,09 km² (2022) 48,36% 32,99% 18,65%
Coördinaten	51° 14' NB, 4° 35' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	20.319 (01/01/2024) 48,52% 51,48% 563,02 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 18,31% 55,57% 26,12%
Buitenlanders	7,73% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Dirk Bauwens (N-VA)
Bestuur	N-VA, Open VLD[1]
Zetels N-VA Open Vld Groen CD&V Vlaams Belang	25 12 8 2 2 1[2]
Economie
Gemiddeld inkomen	28.588 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad	4,78% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 2970 2970	Deelgemeente Schilde 's-Gravenwezel
NIS-code	11039
Politiezone	Voorkempen
Hulpverlenings­zone	Rand
Website	www.schilde.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Antwerpen in de provincie Antwerpen
Portaal    België

Schilde is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente ligt in het Schijnbekken en telt ruim 20.000 inwoners. Schilde behoort tot het kieskanton Zandhoven en is de hoofdplaats van het gerechtelijk kanton Schilde.

In 2008 werd Schilde de meest aangename gemeente in Vlaanderen bevonden door een studie van de Université catholique de Louvain (UCL) in opdracht van Knack.^[3]

Over de betekenis van de naam Schilde bestaat geen zekerheid. De meest aanvaarde verklaring is dat de naam evolueerde uit "Scint-Lo" wat zoveel wil zeggen als "beboste plaats aan de Scint of Schijn". De oudste vermelding van Schilde vindt men in een oorkonde uit 1145. Daarin is sprake van Radbout van Craeynem, zoon van Lambert, "Heer van Scille".

In de 12e eeuw schonk Zeger van Craeynem een deel van zijn goed te Schilde aan de abdij van Affligem. Deze abdij zou in de loop der tijd nog belangrijke goederen in de gemeente verwerven en haar stempel drukken op het parochiaal leven. De verering van Sint-Guibertus, stichter van de abdij van Gembloers, kwam via Affligem naar Schilde. Daar werd de heilige tot parochiepatroon uitgeroepen.

Met het groeiend prestige van het Hertogdom Brabant steeg de aantrekkingskracht van Schilde op adellijke geslachten. Aanvankelijk kwamen die vooral uit de omgeving van het hertogelijk hof. Vanaf het einde van de 14e eeuw kreeg de familie van de Werve Schilde in haar greep. Op twee korte onderbrekingen in de 17e en de 18e eeuw na zouden de van de Werves tot het midden van vorige eeuw Schilde in handen houden.

De economische ontwikkeling van Schilde kreeg een eerste impuls in 1745 toen de oude kasseiweg Antwerpen-Deurne tot hier werd doorgetrokken. Stilaan zou de dorpskern verhuizen naar de nieuwe Turnhoutsebaan. Deze beweging kreeg nog meer vaart toen in 1885 de tramlijn Antwerpen - Hoogstraten langs hier werd aangelegd. De tramverbinding kwam niet enkel de handel ten goede. Ook vele kunstenaars vonden hun weg naar het landelijke Schilde. Dankzij de naoorlogse ontwikkelingen groeide Schilde in de tweede helft van de 20e eeuw uit tot een grote en een van de welvarendste gemeenten in de Antwerpse periferie.

Tussen 1906 en de Eerste Wereldoorlog werden in 's-Gravenwezel en Schilde twee versterkingen gebouwd van de Stelling van Antwerpen, respectievelijk het Fort van 's Gravenwezel en de Schans van Schilde. Deze forten werden later, tussen 1937 en 1939, verbonden door de Antitankgracht, om Antwerpen te verdedigen tegen vijandelijke tanks.

Na de dood van de weduwe van baron Gaston van de Werve, in 1953, werd het kasteel van Schilde gesloopt en de uitgestrekte bezittingen verkocht en later verkaveld. Daarmee nam de ontwikkeling van Schilde tot residentiegemeente een hoge vlucht. De bevolking steeg van iets meer dan 4000 in 1950 tot ver boven de 10.000 in 1976. Vandaag telt Schilde (zonder 's-Gravenwezel) meer dan 13.000 inwoners.

De gemeente telt twee deelgemeenten, met name 's-Gravenwezel en Schilde. Daarnaast is er het gehucht Schilde-Bergen.

Aangrenzende gemeenten
		Brecht
Schoten				Zoersel
Wijnegem, Wommelgem		Ranst

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Schilde voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• Gemeentelijk domein Hof te Schilde of Hof ten Broecke: een historisch kasteeldomein met vijver, oranjerie, aangelegde tuinen en een uitgestrekt bosgebied. De blikvanger van het domein is de Dodoenstuin, een reconstructie van een 16e-eeuwse renaissancetuin zoals beschreven in het Cruydeboeck van Rembert Dodoens. Daarnaast zijn er ook nog een bloemen- en insectentuin gevestigd.
• Historische hoeven: zowel 's-Gravenwezel als Schilde bezitten enkele beschermde historische hoeven. Onder andere de Molenhoeve, De Brakken, de Dobbelhoeve, de Couwenberghoeve, de Duyvendaelhoeve.
• Kasteel Spreeuwenborg

• De Sint-Guibertuskerk: de geschiedenis van deze kerk gaat terug tot de 14e eeuw en werd aanvankelijk gewijd aan Sint-Wijbrecht. In 1861 werd ze omgevormd tot een neogotisch driebeukig gebouw en 24 jaar later (1885) vergroot met twee sacristieën naar een ontwerp van Eugène Gife. Ook heeft de kerk twee torentjes waarvan één leidde naar de loggia van Henri van de Werve.
• De Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopnemingskerk in de wijk Schilde-Bergen. Op 30 juni 2022 werd de kerk ontwijd.

• Schans van Schilde: Maakte deel uit van de Stelling van Antwerpen.
• Fort van 's-Gravenwezel : Is vandaag gelegen in verblijfsrecreatiegebied Schildestrand en maakte deel uit van de Stelling van Antwerpen.

• Museum Albert Van Dyck: een museum dat beschikt over een ruime collectie kunstwerken van de animistische kunstenaar Albert Van Dyck. Het museum is gelegen op de Brasschaatsebaan 30.

Schilde ligt in de Kempen aan de rand van de Antwerpse agglomeratie. De hoogte bedraagt 7-24 meter. Er zijn uitgestrekte villaverkavelingen die zich in het zuidwesten voortzetten in de wijk Schilde-Bergen. Ten zuiden daarvan vindt men het Albertkanaal. De belangrijkste beek is het Groot Schijn. In de omgeving zijn diverse bossen zoals het Drijhoekbos, het Picardiëbos en enkele kasteeldomeinen.

De gemeente Schilde maakt deel uit van het kieskanton Zandhoven, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Schilde		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Antwerpen			Schilde
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Antwerpen	Kapellen	Zandhoven	Schilde
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

De liberalen gingen in verdeelde slagorde naar de verkiezingen. Zo was er enerzijds de VLD en anderzijds SGLD (Schilde 'sGravenwezel Liberalen Democraten) van voormalig schepen Etienne Keller^[5]. Burgemeester werd Dirk Nuyts (CVP).

Burgemeester werd Yolande Avontroodt, zij leidde een coalitie van VLD met het kartel CVP-VU-ID. Voorts bestond het schepencollege uit Etienne Keller, Dirk Roosen (beide VLD), Steven Dietvorst, Raf De Ridder (beide CVP) en Jef Couwels (VU-ID). OCMW-voorzitter was Jan Van den Fonteyne (VLD).^[6]

Burgemeester werd opnieuw Yolande Avontroodt (VLD) in een coalitie met het kartel CD&V-N-VA. Voorts bestond het schepencollege uit Etienne Keller, Dirk Roosen (beide VLD), Steven Dietvorst, Anke Fierens en Lieve Struyf (CD&V). Lieve Struyf was ook OCMW-voorzitter.^[6]

Burgemeester wordt Dirk Bauwens (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en CD&V. Voorts bestond het schepencollege uit Steven Dietvorst, Anke Fierens, Lieve Struyf (allen CD&V) en Kathleen Krekels, Peter Mendonck en Leen Scholiers (allen N-VA). Leen Scholiers was ook OCMW-voorzitter. N-VA en CD&V vormen een meerderheid met 14 op 25 zetels. In de aanloop naar de start van deze nieuwe meerderheid, ontstond er commotie toen bleek dat Dirk Bauwens voor de verkiezingen een voorakkoord met de VLD van Yolande Avontroodt had getekend, echter zonder medeweten van het partijbestuur van N-VA. Zijn partij voelde zich dan ook niet aan dit voorakkoord gebonden ^[7]. Sebastiaan Rubberecht (CD&V) neemt het voorzitterschap van de gemeenteraad op zich.

De gemeenteraadsverkiezingen van 2018 werden gewonnen door N-VA in Schilde. De coalitie verandert wel omdat Open Vld opnieuw haar intrede maakt in de meerderheid, ten koste van CD&V. Met 20 op 25 zetels beschikt het nieuwe gemeentebestuur over een comfortabele meerderheid. Dirk Bauwens blijft burgemeester en zetelt samen met zijn partijgenoten Kathleen Krekels, Peter Mendonck en Pascale Gielen in het college van burgemeester en schepenen. Open Vld vaardigt op haar beurt Olivier Verhulst en Marian Van Alphen af als schepenen. Ten slotte neemt de liberaal Yolande Avontroodt het voorzitterschap van de gemeenteraad op zich.^[8]

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 2000: V.B. (0,67%) / 2006: L.o.s.-S. (0,71%)

2010: Monique Snoeckx

• 1 mei-feestmarkt met 1 meikermis (1-3 mei)
• Dorpsdag 's Gravenwezel (5 juni)
• Kleine kermis (5-8 juni)
• Schilde Feest!: avondmarkt, braderij en Steenwegkermis (25 juni)
• Carrousel Zomeravonden (Iedere dinsdag in augustus)
• Grote kermis (21-24 augustus)
• Wezel Culinair (september)
• Torenkenskermis (9-11 oktober)
• Kiekefeest (maart, exacte dag wisselt)
• Schil On Stage

De gemeente wordt onderverdeeld in drie parochies, met name Sint-Catharina ('s-Gravenwezel), Sint-Guibertus (Schilde-dorp), Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel Opgenomen (Schilde-Bergen). Deze maken deel uit van de Pastorale Eenheid Heilige Veronica van het Bisdom Antwerpen.

• Schilde maakt deel uit van het Economisch Netwerk Albertkanaal.
• Dinsdag en woensdag zijn 'marktdag' te Schilde
• 's Graevenhof: restaurant en congrescentrum

• Gemeentelijke lagere school De Wingerd
• Heilig Hart van Maria-instituut lager onderwijs
• Sint-Ludgardis Openluchtschool
• Vrije basisschool Wonderwijzer
• Gemeenschapsonderwijs Vennebos
• Gemeenschapsonderwijs Zonnedauw¨
• Gemeenschapsonderwijs Xplo-Vennebos
• Buitengewoon onderwijs Medisch Pedagogisch Instituut (MPI) Zonnebos

• Heilig Hart van Maria-instituut
• Koninklijk Atheneum Schilde, Campus Vennebos
• School voor Buitengewoon Secundair Onderwijs (SBSO) Zonnebos

• Schilde SK: voetbalclub die is aangesloten bij de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) met stamnummer 1089 en heeft geel-zwart als kleuren. De ploeg is opgericht in 1927 en speelt in de 3de provinciale reeks van Antwerpen.
• KSK 's-Gravenwezel: deze voetbalploeg uit 's-Gravenwezel met stamnummer 4536 is aangesloten bij de KBVB en werd opgericht op 7 juni 1946. De eerste ploeg van de club speelt in 2de Provinciale van de Provincie Antwerpen. Terwijl de dames uitkomen in 1ste provinciale. De clubkleuren zijn zwart-rood.
• Real Roda Schilde: zaalvoetbalclub die uitkomt in de 1ste provinciale reeks van de Vlaamse Zaalvoetbalbond (VZVB)
• Schilde Diabolos Rugbyclub: deze rugbyclub komt uit in de derde divisie van de Belgische Rugbybond: Rugby Belgium. De club werd opgericht in 1991. De damesclub speelt in de tweede divisie A. Het was de derde club in België die een ploeg had in elke leeftijdscategorie. In 2002 werd onder leiding van Alex Michiels een rugbyschool opgericht.

  Titels: kampioenstitel 4de divisie (1994-'95), finalist Beker van Vlaanderen (1999-'00), kampioenstitel 4de divisie (2002-'03), winnaar Beker van België (2004-'05), kampioenstitel 1ste regionale (2008-'09). Reeds verschillende spelers werden gekwalificeerd voor de nationale ploeg.

• VOS Schilde: volleybalclub die uitkomt in de tweede provinciale reeks van de Vlaamse Volleybalbond (VVB) onder stamnummer AA1857.
• BOT Schilde: basketbalclub die uitkomt in de tweede provinciale. De club werd in het seizoen 2007-2008 kampioen in de 3de provinciale Antwerpen.
• TTK Schilde: deze tafeltennisclub won in 2003-'04 de kampioenstitel in de Superafdeling en is de club van de individueel kampioen van dat jaar, Bart Bistiaux.
• Schilde Atletiek Club (SAC): atletiekclub van de beloftevolle Kristel Bertels (BK 2007 beloften en scholieren) en een onderafdeling van AC Lierse
• Rinkven International Golf & Country Club: een golfclub in 's-Gravenwezel die werd opgericht in 1981. Het professioneel baanrecord staat op naam van Didier De Vooght met een score van 68.
• Lafayette: schermkring

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Schilde of een andere significante band met de gemeente hebben:

• Yolande Avontroodt, politica
• Nancy Feber, Professionele tennisspeelster - WTA
• Leo Beenhakker, voetbaltrainer
• Kris Boeckmans, wielrenner
• Ellis Brandon, Nederlands Engelandvaarder
• Hendrik Conscience, schrijver
• Stephanie De Groof, hockeyspeelster
• Véronique De Kock, presentatrice en model
• Eric Melaerts, muzikant
• Dirk Nuyts, politicus
• Piet Van den Heuvel, muzikant, zanger
• Greet Rouffaer, actrice
• Gaston van de Werve de Schilde, politicus voor de Katholieke Partij.
• Albert Van Dyck, animistische, kunstenaar
• Charles Van Nyen (1933 - 2013), politicus
• Lodewijk de Vocht (1887-1977), componist en dirigent

Oelegem, Halle, 's-Gravenwezel, Wijnegem

• Officiële website van de gemeente Schilde
• Virtuele leeszaal van het gemeentearchief van Schilde
• Inventaris Onroerend Erfgoed

Zie de categorie Schilde van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.