Herenthout

Herenthout
Gemeente in België Vlag van België
Herenthout (België)
Herenthout
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Turnhout
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
23,61 km² (2022)
79,44%
11,27%
9,28%
Coördinaten 51° 8' NB, 4° 45' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
9.454 (01/01/2024)
49,35%
50,65%
400,46 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
16,92%
59,28%
23,8%
Buitenlanders 7,57% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Stijn Raeymaekers (Eenheid-N-VA)
Bestuur Eenheid-N-VA, CD&V
Zetels
Eenheid-N-VA
GBL
CD&V
SAMEN
19
8
6
3
2
Economie
Gemiddeld inkomen 21.502 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 5,17% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2270
Deelgemeente
Herenthout
Zonenummer 014
NIS-code 13012
Politiezone Neteland
Hulpverlenings­zone Kempen
Website www.herenthout.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Turnhout
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België

Herenthout is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 9.000 inwoners en behoort tot het gerechtelijk kanton Turnhout en kieskanton Herentals.

Toponymie

Het oudste document over Herenthout dateert van 1186, waarin de naam "Herentholt" gespeld wordt, wat "bos van haagbeuken" betekent.

Geografie

De gemeente heeft geen deelgemeenten en bleef onafhankelijk bij de gemeentelijke fusies.

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
        Grobbendonk        
           
 Nijlen   Herentals 
           
        Heist-op-den-Berg        

Geschiedenis

Herenthout werd voor het eerst vermeld in 1186 en wel als Herentholts (haagbeukenbos). Het tiendrecht was in bezit van het Sint-Martinuskapittel te Utrecht, terwijl de Heer van Herlaer de overige rechten bezat. In de 13e eeuw werd Wiekevorst bij de heerlijkheid gevoegd om pas in 1621 (of 1671) weer zelfstandig te worden.

Herenthout was vooral een landbouwdorp maar einde 19e eeuw ontstond er bedrijvigheid in de diamantbewerking. In 1926 waren er een 20-tal bedrijfjes op dit terrein. Deze bedrijvigheid verdween in de loop van de 20e eeuw.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, op 14 september 1944, werd het Belgische stadje Herenthout getroffen door een V2-bom, een beruchte Duitse raketaanval. De inslag veroorzaakte aanzienlijke schade en leidde tot meerdere slachtoffers onder de lokale bevolking. Deze gebeurtenis markeert een tragisch hoofdstuk in de geschiedenis van Herenthout tijdens de oorlogsjaren.[bron?]

Bezienswaardigheden

Uilenbergkapel
Merodebos
Sint-Gummaruskapel
Herberg 't Schipke aan de Grote Nete
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Herenthout voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • De Sint-Petrus en Pauluskerk, een neogotische kerk uit 1861-1864, met een gotische toren uit de 16de eeuw.
  • Het Kasteel Herlaar in de vallei van de Wimp was vroeger de residentie van de heer van Herenthout.
  • De Herlaermolen, een watermolen op de Wimp.
  • De Sint-Gummaruskapel, van de in 1803 afgeschafte Sint-Gummarusparochie. Later kreeg de kapel diverse functies.
  • De Uilenbergkapel. De huidige kapel dateert uit 1704.
  • "'t Schipke" bij de Nete, dit was een café bij de brug over de Nete naar Itegem. Het diende als decor voor de film Pallieter. Het oude café bleef behouden, maar van de stallingen werd een nieuwe taveerne gemaakt.
  • Afspanning "Het Prinsenhof".

Natuur en landschap

Herenthout ligt in de Zuiderkempen op een hoogte van 10-25 meter. In het zuiden vindt men het dal van de Wimp die hier uitmondt in de Grote Nete welke de zuidgrens van de gemeente vormt. Naast het dal van de genoemde beken vormen de Merodese bossen een natuurgebied.

Demografie

Demografische ontwikkeling

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[1] Evolutie: 1992=index 100
1992 7.885 100,0
1993 7.965 101,0
1994 7.987 101,3
1995 8.037 101,9
1996 8.152 103,4
1997 8.221 104,3
1998 8.315 105,5
1999 8.338 105,7
2000 8.302 105,3
2001 8.315 105,5
2002 8.295 105,2
2003 8.324 105,6
2004 8.359 106,0
2005 8.415 106,7
2006 8.361 106,0
2007 8.462 107,3
2008 8.530 108,2
2009 8.628 109,4
2010 8.703 110,4
2011 8.724 110,6
2012 8.747 110,9
2013 8.781 111,4
2014 8.803 111,6
2015 8.804 111,7
2016 8.806 111,7
2017 8.845 112,2
2018 8.951 113,5
2019 9.061 114,9
2020 9.109 115,5
2021 9.185 116,5
2022 9.287 117,8
2023 9.417 119,4
2024 9.454 119,9

Politiek

Structuur

De gemeente Herenthout maakt deel uit van het kieskanton Herentals, gelegen in het provinciedistrict Herentals, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Herenthout Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Mechelen Herenthout
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Mechelen-Turnhout Herentals Herentals Herenthout
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis

Sint-Pieter en Pauluskerk
Prinsenhof

Lijst van burgemeesters

Tijdspanne Burgemeester
1800 - 1806 Joannes Franciscus Neeckx
1807 - 1830 Ludovicus Antonius Struys
1830 - 1835 Emanuel De Cleyn[2]
1836 - 1862 Charles Rous (overleden op 29 augustus 1862)[3]
1864 - 1869 Henri Verbist, (sinds 1862 als schepen dienstdoend burgemeester)[3]
1870 - 1885 Joannes Franciscus Van Den Eynden
1885 - 1895 Joannes Baptista Verbist[4]
1896 - 1938 Paul van Reynegom de Buzet (Kath. Partij)
1939 - 1941 Eugeen Lemmens
1941 - 1944 Jos Heylen (VNV, oorlogsburgemeester)
1944 - 1952 Eugeen Lemmens
1953 - 1988 Nest Vercammen (HVP)
1989 - 2006 Tuur Baeten (HVP)
2007 - 2017 Roger Gabriëls (GBL)
2017 - 2018 Patrick Heremans (GBL)
2019 - heden Stijn Raeymaekers (Eenheid-N-VA)

Legislatuur 1995 - 2000

Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen 1994 werd de Volksunie omgevormd tot Eenheid.[5]

Legislatuur 2007 - 2012

Na de verkiezingsnederlaag van 2006 sloot de Herenthoutse Volkspartij (HVP) zich aan hij de nationale CD&V en volgde er een naamsverandering.[6]

Legislatuur 2013 - 2018

In de aanloop van de verkiezingen was er sprake van een kartel tussen Eenheid en N-VA. Eenheid koos er echter voor de eigenheid te bewaren en onafhankelijk op te komen.[7] De sp.a kwam de verkiezingen op met de dorpslijst SAMEN[5][8], waarop ook enkele onafhankelijke kandidaten stonden.[9] Lijsttrekkers waren respectievelijk: Roger Gabriëls (GBL)[10], Stijn Raeymaekers (Eenheid)[11], Maurice Helsen (CD&V)[12], Jan Van Dyck (SAMEN)[13] en Ben Verhaegen (N-VA)[7] Burgemeester werd Roger Gabriëls (GBL). Hij nam de leiding van de coalitie bestaande uit Gemeentebelangen (GBL)[14] en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 12 op 19 zetels. Op 1 april 2017 gaf Roger Gabriëls (GBL) het burgemeesterschap door aan eerste schepen en partijgenoot Patrick Heremans (GBL).

Legislatuur 2019 - 2024

Burgemeester is Stijn Raeymaekers (Eenheid-N-VA). Hij leidt een coalitie van Eenheid-N-VA met CD&V. Samen vormen ze een meerderheid van 11 op 19 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[15] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[16] 14-10-2012[17] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 17 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 21
SP1/ sp.a-spirit2/ SAMEN3 5,541 0 9,361 1 15,591 2 13,931 2 12,991 2 12,942 2 10,903 1 13,73 2 12,33 2
H.V.P.1/ CD&V2 54,321 11 41,911 9 28,721 6 341 7 33,131 7 23,971 5 21,822 4 16,72 3 12,12 2
VU1/ Eenheid2/ Eenheid-N-VA3 14,51 2 20,471 4 27,641 5 22,732 4 19,22 4 27,372 6 19,332 4 35,63 8 39,33 9
N-VA - - - - - - 14,73 2
GBL1/ G.U.2 25,641 4 28,251 5 28,051 6 29,331 6 28,682 6 30,991 6 33,221 8 27,11 6 36,21 8
Vlaams Belang - - - - - - - 7,0 0 -
VLD - - - - - 4,73 0 - - -
Agalev - - - - 5,99 0 - - - -
Totaal stemmen 4700 5214 5840 6078 6337 6479 6595 6632 4854
Opkomst % 97,97 96,43 95,01 95,10 94,04 93,3 66,1
Blanco en ongeldig % 2,83 4,35 4,97 4,82 5,74 5,66 4,05 4,2 1,8

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Cultuur

De gildebreuk van Reynegom is een gildebreuk, die Norbert van Voorspoel, heer van Herenthout en zijn echtgenote Livine van Voorspoel in 1740 aan de koning van de Sint-Sebastiaansgilde van Herenthout schonken.

Evenementen

Herenthout is bekend om zijn carnaval. In 1892 werd er voor het eerst gestoet in dit dorp, wat het tot een van de oudste carnavalstoeten van België maakt. In 1978 bevestigde toenmalig minister van Nederlandse Cultuur Rika De Backer dat Herenthout de oudste georganiseerde vastenavondstoet van België heeft tot het tegendeel bewezen wordt. Intussen is gebleken dat de Halfvastenstoet van Maaseik nog ouder is. Deze wordt echter niet gereden met carnaval, maar met halfvasten, waardoor Herenthout wel de oudste vastenavondstoet heeft. Het carnavalsgebeuren bezorgde Herenthout de bijnaam "stoetersdorp".

Religie en levensbeschouwing

De rooms-katholieke parochies van de gemeente Herenthout vormen, samen met de parochies van Grobbendonk en Vorselaar, een federatie die deel uitmaakt van het dekenaat Zuiderkempen in het Bisdom Antwerpen.

Sport

  • Voetbalclub KFC Herenthout. Het mannenteam speelt in de vierde provinciale reeks Antwerpen.[18] Daarnaast zijn er nog FC Fiat[19], FC Lindau, FC Valvecke, KFC Diamantschijf, SUST Kempenlaan.[20]
  • Volleybalclub Heist Delhaize Herenthout. De damesploeg speelt in 1ste divisie, de heren spelen in 2de divisie. Tot 2014 was het herenteam een vaste waarde in de Liga B.[21]
  • Herenthoutse atletiekclub (HAC) met als uitvalsbasis de assepiste op het sportcentrum ‘t Kapelleke en onderafdeling van AC Herentals. De club bestaat uit verschillende trainingsgroepen : De Running Bears focussen zich specifiek op de halve fond/fond tot marathon met schema's opgesteld door Nest Goosens. Daarnaast is er ook een trainingsgroep die zich toe legt op de spurt- en kampnummers. Herenthoutse atleet Kristof Beyens haalde op de Olympische Spelen in Peking de halve finale van de 200 m, waarin hij als achtste eindigde.

Bekende Herenthoutenaren

Nabijgelegen kernen

Herentals, Morkhoven, Wiekevorst, Itegem, Bevel, Nijlen, Bouwel

Zie de categorie Herenthout van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.