დენის გაბორი

დენის გაბორი
უნგრ. Gábor Dénes
დაბ. თარიღი 5 ივნისი, 1900(1900-06-05)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
დაბ. ადგილი ბუდაპეშტი, უნგრეთის სამეფო, ავსტრია-უნგრეთის იმპერია[1] [5]
გარდ. თარიღი 8 თებერვალი, 1979(1979-02-08)[10] [5] (78 წლის)
გარდ. ადგილი ლონდონი[5] [9]
დასაფლავებულია Putney Vale Cemetery[9]
მოქალაქეობა  უნგრეთი
 დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო
 გაერთიანებული სამეფო[11]
საქმიანობა ფიზიკოსი, სამეცნიერო მუშაკი, გამომგონებელი, უნივერსიტეტის პროფესორი და holographer[12]
მუშაობის ადგილი ბერლინის ტექნიკური უნივერსიტეტი და ლონდონის საიმპერიო კოლეჯი
ალმა-მატერი ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი, ბუდაპეშტის ტენლოგიისა და ეკონომიკის უნივერსიტეტი და ბერლინის ტექნიკური უნივერსიტეტი
განთქმული მოსწავლეები Eric Ash
მეუღლე Marjorie Louise Butler
ჯილდოები ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის კომანდორი, ნობელის პრემია ფიზიკაში[13] [14] , ალბერტ მაიკელსონის მედალი, IEEE-ის ღირსების მედალი[15] , Holweck Prize[16] , რუმფორდის მედალი[17] , ეროვნულ გამომგონებელთა დიდების დარბაზი[18] და იუნგის მედალი და პრემია[19]

დენის გაბორი (უნგრ. Gábor Dénes; დ. 5 ივნისი, 1900, ბუდაპეშტი — 9 თებერვალი, 1979, ლონდონი) — უნგრელი და ბრიტანელი ფიზიკოსი, ასევე ელექტრული-ინჟინერი, 1971 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი[20][21][22][23][24][25], დიდი ბრიტანეთის სამეფო საზოგადოების წევრი, ბუდაპეშტის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი.

ბიოგრაფია

დენის გაბორი დაიბადა 1900 წლის 5 ივნისს ბუდაპეშტში, ბურჟუაზიული არისტოკრატების ოჯახში. მისი მამა იყო მადნის მომპოვებელი დიდი საწარმოს დირექტორი. გაბორი ფიზიკით 15 წლის ასაკში დაინტერესდა და ძალიან სწრავაფ დაიწყო ფიზიკისა და მეთემატიკის ანალიზის შესწავლა. 17 წლის ასაკში მასზე დიდი გავლენა იქონია ფერადმა ფოტოქრაფიამ და აბეს მიკროსკოპის თეორიამ. აღნიშნულ საკითხს გაბორი 30 წლის შემდეგ მიუბრუნდა. 1918 წელს მან უარი თქვა ფიზიკოსობაზე და ინჟინერია აირჩია. ეს გარემოება აიხსნება იმდროინდელი ფიზიკოსების მდგომარეობით (უმეტესი ფიზიკოსი უმუშევრად დაიარებოდა). ორი წლის განმავლობაში სწავლობდა ბუდაპეშტის პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, ხოლო შემდგომ სწავლა ბერლინში, უმაღლეს ტექნიკურ სკოლაში განაგრძო. ამავედროილად იგი ლექციებს ბერლინის უნივერსიტეტში ისმენდა. 1921-1922 წლებში ამ უნივერსიტეტში ალფრედ აინშტაინმა შექმნა მეცნიერული სემინარი სტატისტიკურ მექანიკაში. სწორედ აქ მოისმინა გაბორმა გამოსხივების კვანტური თეორია მაქს პლანკისაგან. 1927-1933 წლებში გაბორი ინჟინერ-მკვლევარად ბერლინში მუშაობდა. 1933-1948 წლებში ცხოვრობდა ინგლისში.

მოღვაწეობა

გაბორის ბერლინში მუშაობის პერიოდში მოღვაწეობიდან აღსანიშნავია ნაშრომი „ჰერმეტიზაცია მოლიბდენის ლენტის საშუალებით“. ამ ნაშრომით მან სათავე დაუდო პირად გამოკვლევებს პლაზმის საკითხებზე, რომლებსაც საკუთარი სიცოცხლის 40 წელი მიუძღვნა.

1950-1954 წლებში გაბორმა თავის სტუდენტებთან ერთად შეძლო ჯერ კიდევ ლენგმიურის მიერ აღმოჩენილი პარადოქსის დადგენა, რაც შემდეგში მდგომარეობს: ელექტრონულ აირებში მაქსველის განაწილება უფრო სწრაფად იზრდება, ვიდრე ეს ელექტრონებს შორის ენერგიების გაცვლის გათვალისწინებით იყო მოსალოდნელი. დადგინდა, რომ ელექტრონებს შორის ენერგიების გაცვლა წარმოებს სწრაფად მოძრავ თხელ ფენებში.

ინგლისში ცხოვრების პერიოდში გაბორი დაუბრინდა ოპტიკური ელექტრონიკის საკითხებს, რომელსაც ბერლინის უნივერსიტეტში გაეცნო. მისმა სამუშაოებმა 1935 წელს გამოიწვიეს მაფოკუსირებელი კოჭის შექმნა, რომელსაც დღეს „მაგნიტური ლინზა“ ეწოდება.

1949 წელს გაბორი გადავიდა ლონოდის უნივერსიტეტის ელექტროტექნიკის განყოფილებაში პროფესორის თანამდებობაზე, სადაც 1967 წლამდე მუშაობდა.

1958 წლიდან გაბორი გადადის სოციალური პრობლემების შესწავლაზე, და ამ დარგში გამოაქვეყნა რიგი მონოგრაფიები. მისი ნაშრომები სოვიალურ საკითხებზე მრავალ ენაზე ითარგმა. იგი დარწმუნებული იყო, რომ მეცნიერებს დიდი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ მომავალი საზოგადოების წინაშე, თანამედროვე საზოგადოება მოვალეა შეიტანოს თავისი წვლილი კაცობრიობის გადარჩენისათვის ყველა იმ საშიშროებისაგან, რომელიც მსოფლიოს ემუქრება. მისივე აზრით უნდა შიექმნას ისეთი მსოფლიო, რომელშიც ადამიანის ცხოვრებას აზრი ექნება.

დენის გაბორი გარდაიცვალა 1979 წლის 9 თებერვალს ლონდონში.

ლიტერატურა

  • პარკაძე ვ., ფიზიკოსების შესახებ, ტ. IV, გვ. 248-250, თბ., 1980.
  • Scienziti e tecnologii.
  • Contemporanei. V. 1, Milano, 1974.

სქოლიო

  1. ↑ 1.0 1.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #122903137 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ SNAC — 2010.
  4. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Czech National Authority Database
  6. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  7. ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  8. ↑ Munzinger Personen
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Find a Grave — 1996.
  10. ↑ nobelprize.org — Nobel Foundation.
  11. ↑ NNDB — 2002.
  12. ↑ https://www.holographyforum.org/wiki/Biographies_of_Holographers
  13. ↑ The Nobel Prize in Physics 1971 — The Nobel Foundation.
  14. ↑ PRIZE AMOUNT AND MARKET VALUE OF INVESTED CAPITALCONVERTED INTO 2019 YEAR'S MONETARY VALUE — The Nobel Foundation.
  15. ↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/moh-rl.pdf
  16. ↑ https://www.iop.org/about/awards/international-bilateral-awards/fernand-holweck-medal-and-prize-recipients
  17. ↑ https://royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/
  18. ↑ ეროვნულ გამომგონებელთა დიდების დარბაზი — 1973.
  19. ↑ https://www.iop.org/about/awards/silver-subject-medals/thomas-young-medal-and-prize-recipients
  20. ↑ Ash, Eric A. (1979). "Dennis Gabor, 1900–1979". Nature. 280 (5721): 431–433. Bibcode :1979Natur.280..431A doi :10.1038/280431a0 PMID 379651
  21. ↑ Gabor, Dennis (1944). The electron microscope : Its development, present performance and future possibilities. London.
  22. ↑ Gabor, Dennis (1963). Inventing the Future. London : Secker & Warburg.
  23. ↑ Gabor, Dennis (1970). Innovations: Scientific, Technological, and Social. London : Oxford University Press.
  24. ↑ Gabor, Dennis (1972). The Mature Society. A View of the Future. London : Secker & Warburg.
  25. ↑ Gabor, Dennis; and Colombo, Umberto (1978). Beyond the Age of Waste: A Report to the Club of Rome. Oxford : Pergamon Press.
ხ • გ • რ
1901–1925
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–დღემდე
ხ • გ • რ
← 1971 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა

Read other articles:

Alpheidae

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Januari 2023. Alpheidae Alpheus digitalis Klasifikasi ilmiah Artikel ini perlu diwikifikasi agar memenuhi standar kualitas Wikipedia. Anda dapat memberikan bantuan berupa penambahan pranala dalam, atau dengan merapikan tata letak dari artikel ini. Untuk keterangan l...

 

Messier 48

Messier 48Data pengamatan (J2000 epos)Rasi bintangHydraAsensio rekta08h 13.7mDeklinasi-05° 45′Jarak1.5 kly (460 Pc)Magnitudo tampak (V)5.5Dimensi tampak (V)54.0′Karakteristik fisikPerkiraan umur300 juta tahun[butuh rujukan]Nama lainNGC 2548Lihat pula: Gugus bola, Daftar gugus bola Messier 48 atau M48 (juga disebut NGC 2548) adalah sebuah gugus bintang terbuka yang terletak di rasi bintang Hydra. M48 ditemukan oleh Charles Messier pada tahun 1771. Sebenarnya tidak ada gugus b...

 

List of District of Columbia ballot measures

Elections in the District of Columbia Federal government Presidential elections 1964 1968 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016 2020 2024 Presidential primaries Democratic 2004 2008 2020 2024 Republican 2008 2020 2024 U.S. House elections 1871 1872 1971 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 Shadow Senator elections 1990 1994 1996 2000 2002 2006 2008 2012 2014 2018 2020 2024 ...

Metal and Machinery Workers Industrial Union

Former trade union of the United States Metal and Machinery Workers Industrial UnionMerged intoMechanics Educational Society of AmericaFounded1907Dissolved1950LocationUnited States of AmericaKey peopleFrank CedervallAffiliationsIndustrial Workers of the World, Congress of Industrial OrganizationsWebsiteLink The Metal and Machinery Workers Industrial Union No. 440 (MMWIU) was a labor union in the United States which existed from 1907 to 1950. It organized workers in the manufacturing indu...

 

Turpan North railway station

Railway station in Turpan, China Turpan North吐鲁番北General informationLocationGaochang District, Turpan, XinjiangChinaOperated byChina RailwayLine(s) Lanzhou–Xinjiang high-speed railway ConnectionsTurpan Jiaohe AirportHistoryOpened2014 (2014) Turpan North railway station (Chinese: 吐鲁番北站) is a railway station on the Lanzhou–Xinjiang high-speed railway, serving the city of Turpan in Xinjiang, China. The station is located about 10 km northwest from the city center, ...

 

2021 opinion polling on the Joe Biden administration

This article needs to be updated. The reason given is: Polling is needed for months later in the year. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (March 2024) This article is part of a series aboutJoe Biden Political positions Electoral history Early life and career Eponyms Family Honors Public image U.S. Senator from Delaware Judiciary Committee Bork hearings Thomas hearings 1994 Crime Bill Violence Against Women Act Foreign Relations Committee ...

Bene Dion

Ini adalah nama Batak Toba, marganya adalah Rajagukguk. Bene DionLahirBene Dionysius Rajagukguk2 Maret 1990 (umur 34)Dolok Masihul, Sumatera Utara, IndonesiaAlmamaterUniversitas Gadjah Mada[1]PekerjaanPelawak tunggalsutradarapenulisaktorTahun aktif2011—sekarangSuami/istriNaomi Margaretha Hasianna Sinaga ​ ​(m. 2023)​ Bene Dionysius Rajagukguk, S.T. (lahir 2 Maret 1990) adalah pelawak tunggal, sutradara, penulis, dan aktor Indonesia keturu...

 

Pinulongang Unggaro

Ganghaan:Pinulongan Ang Inunggaro maoy pinulongang Uraliko. Kinìng maong artikulo mao usa ka Saha. Makatábang ka sa Wikipedya pinaági sa pag-uswág ug pag-punô niini.vte Galeriya sa hulagway

 

Get Married the Series 2

Untuk kegunaan lain, lihat Get Married (disambiguasi). Get Married the SeriesGenre Drama Roman Komedi PembuatStarvisionDitulis oleh Daniel Tito Marlis Sibrani SutradaraM HaikalPemeran Acha Septriasa Adipati Dolken Meriam Bellina Jaja Mihardja Arya Saloka Miqdad Addausy Rendy Samuel Alessia Cestaro Fandy Christian Prilly Latuconsina Penggubah lagu temaSlank & Nirina ZubirLagu pembukaCubit Cubitan oleh Slank feat. Nirina ZubirLagu penutupCubit Cubitan oleh Slank feat. Nirina ZubirNegara asa...

Pro Patria et Libertate Sezione Calcio 1959-1960

Voce principale: Aurora Pro Patria 1919. Pro Patria et Libertate Sezione CalcioStagione 1959-1960Sport calcio Squadra Pro Patria Allenatore Piero Magni Presidente Enrico Candiani Serie C1° (promossa in Serie B) Maggiori presenzeCampionato: Provasi (34) Miglior marcatoreCampionato: Maltinti (14) 1958-1959 1960-1961 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce raccoglie le informazioni riguardanti la Pro Patria et Libertate Sezione Calcio nelle competizioni ufficiali della stagione...

 

جراند بريكس ألانيا 2018

جراند بريكس ألانيا 2018 تفاصيل السباقسلسلة1. جراند بريكس ألانيامنافسةطواف أوروبا للدراجات 2018 1.2‏التاريخ18 فبراير 2018المسافات175 كمالبلد تركيانقطة البدايةألانيانقطة النهايةألانياعدد المتسابقين في البداية131عدد المتسابقين في النهاية108متوسط السرعة43٫09 كم/سالمنصةالفائز كيري...

 

Coppa dell'Europa Centrale 1927

Coppa dell'Europa Centrale 1927Coppa Mitropa Competizione Coppa dell'Europa Centrale Sport Calcio Edizione 1ª Organizzatore ÖFB ČSFZ FSJ MLSZ Date dal 14 agosto 1927al 13 novembre 1927 Luogo Europa Partecipanti 8 Nazioni 4 Risultati Vincitore AC Sparta Praha(1º titolo) Secondo SK Rapid Statistiche Miglior marcatore Josef Silný (5) Incontri disputati 14 Gol segnati 64 (4,57 per incontro) Cronologia della competizione 1928 Manuale La Coppa dell'Europa Centrale 1927 fu la...

Team Colombia

Colombian political party Not to be confused with Team Columbia-High Road. This article is part of a series on thePolitics ofColombia Government Constitution of Colombia Law Taxation Policy Executive President Gustavo Petro (PH) Vice President Francia Márquez (PH) Cabinet of Colombia (Petro) Legislature Congress of Colombia Senate President of Senate Iván Name (AV) Chamber of Representatives President of the Chamber Andrés Calle (L) Judiciary Constitutional Court President of the Constitut...

 

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

Bangsa Asiria

Ada usul agar Bangsa Asiria diganti judulnya dan dipindahkan ke bangsa Asyur (Diskusikan). AsyurSūrāyē / Sūryōyē / Ātūrā'Ashurnasirpal II  · Santo Efrem  · Agha Petros  · Ammo BabaJumlah populasi4 juta[1]Daerah dengan populasi signifikanWilayah pemukiman tradisional orang Asyur:735.000-745.100 Suriah400.000[2] Irak300.000[3] Iran20.000[4][5] Turki15.000–25.100[4][6][...

中華民國國軍中的中共間諜列表

 本表是動態列表，或許永遠不會完結。歡迎您參考可靠來源來查漏補缺。 潛伏於中華民國國軍中的中共間諜列表收錄根據公開資料來源，曾潛伏於中華民國國軍、被中國共產黨聲稱或承認，或者遭中華民國政府調查審判，為中華人民共和國和中國人民解放軍進行間諜行為的人物。以下列表以現今可查知時間為準，正確的間諜活動或洩漏機密時間可能早於或晚於以下所歸�...

 

Athletics at the 1967 Pan American Games – Men's 200 metres

International sporting eventAthletics at the1967 Pan American GamesTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmen800 mmenwomen1500 mmen5000 mmen10,000 mmen80 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m hurdlesmen3000 msteeplechasemen4×100 m relaymenwomen4×400 m relaymenRoad eventsMarathonmen20 km walkmen50 km walkmenField eventsHigh jumpmenwomenPole vaultmenLong jumpmenwomenTriple jumpmenShot putmenwomenDiscus throwmenwomenHammer throwmenJavelin throwmenwomenCombined eventsPentathlonwomenDecathlonm...

 

Hazel

Genus of trees For other uses, see Hazel (disambiguation). Hazels Common hazel (Corylus avellana) Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Clade: Angiosperms Clade: Eudicots Clade: Rosids Order: Fagales Family: Betulaceae Subfamily: Coryloideae Genus: CorylusL. Type species Corylus avellanaL. Species See text for species. Synonyms[1] Lopima Dochnahl Young male catkins of Corylus avellana Hazels are plants of the genus Corylus of deciduous trees and large shrubs ...

Tectonique des plaques

Ne doit pas être confondu avec Théorie des plaques. Carte des principales plaques tectoniques terrestres. La tectonique des plaques (du latin tardif tectonicus, dérivé du grec τεκτονικός / tektonikós, « de construction ») est un modèle scientifique expliquant la dynamique globale de la lithosphère terrestre. Ce modèle théorique a été constitué à partir du concept de dérive des continents, qui fut développé par Alfred Wegener au début du XXe si...

 

Senapan anti-materiel Istiglal

Senapan anti materiel Istiglal Jenis Senapan anti materiel Negara asal  Azerbaijan Sejarah pemakaian Masa penggunaan 2008–sekarang Digunakan oleh Lihat Pengguna Sejarah produksi Perancang RPE Automatic Lines Tahun 2008 Produsen Azerbaijani Defense Industry Diproduksi 2008–sekarang Varian Lihat Varian Spesifikasi Berat 44.0 lbs (19.8 kg) Panjang 2015 mm (79.33 in) Peluru 14,5 x 114 mm, 12,7 x 108 mm Mekanisme Operasi tolak balik, baut berputar Kecepatan peluru 1,1...