იგორ ტამი

იგორ ტამი
რუს. Игорь Евгеньевич Тамм
დაბ. თარიღი 8 ივლისი, 1895(1895-07-08)[1] [2] [3]
დაბ. ადგილი ვლადივოსტოკი, რუსეთის იმპერია[4]
გარდ. თარიღი 12 აპრილი, 1971(1971-04-12)[4] [5] [6] [1] [7] (75 წლის)
გარდ. ადგილი მოსკოვი, რსფსრ, სსრკ[4]
დასაფლავებულია ნოვოდევიჩიეს სასაფლაო[3]
მოქალაქეობა  რუსეთის იმპერია
 სსრკ
საქმიანობა ფიზიკოს-თეორეტიკოსი, გამომგონებელი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ფიზიკოსი
მუშაობის ადგილი ლებედევის სახელობის ფიზიკის ინსტიტუტი
ალმა-მატერი ედინბურგის უნივერსიტეტი, მგუ-ს ფიზიკის ფაკულტეტი და მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი[8]
განთქმული მოსწავლეები Vladimir Kadyshevsky, Leonid Keldysh, Moisey Markov, Anri Rukhadze, Viktor Silin, Michail Leonovič Ter-Mikaėljan, Evgenii Feinberg, Semyon Shubin, Dmitry Blokhintsev, Vitaly Ginzburg, ანდრია სახაროვი და Alexander Davydov
სამეცნიერო ხარისხი ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი
მეუღლე Nataliya Shuyskaya
შვილ(ებ)ი Evgeny Tamm
ჯილდოები სტალინური პრემია, ლენინის ორდენი, სოციალისტური შრომის გმირი[9] , ნობელის პრემია ფიზიკაში[10] [11] , სამამულო ომის 1-ლი ხარისხის ორდენი, მედალი „1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გმირული შრომისათვის“, მიხეილ ლომონოსოვის სახელობის დიდი ოქროს მედალი[12] , შრომის წითელი დროშის ორდენი, მოსკოვის 800 წლისთავის მედალი და სტალინური 1-ლი ხარისხის პრემია

იგორ ტამი (რუს. И́горь Евге́ньевич Тамм; დ. 8 ივლისი, 1895, ვლადივოსტოკი — გ. 12 აპრილი, 1971, მოსკოვი) — რუსი ფიზიკოსი. ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში (1958 წ.).

ბიოგრაფია

იგორ ევგენის ძე ტამი დაიბადა 1895 წლის 8 ივლისს ქალაქ ვლადივოსტოკში, 1899 წელს ტამის ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა ელიზავეტოგრადში (ეხლანდელი კიროვობადი). აქვე დაამთავრა გიმნაზია 1913 წელს. იმავე წელს ტამი გაემგზავრა შოტლანდიაში და შევიდა ედინბურგის უნივერსიტეტის ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტზე. პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ იგი გადავიდა მოსკოვის უნივერსიტეტის იმავე ფაკულტეტზე, დაასრულა 1918 წელს. 1918-1921 წლებში ტამი მასწავლებელია, 1921-1922 წლებში ლ. მანდელშტამი მას იწევს ოდესის პოლიტიკურ ინსტიტუტში სამუშაოდ. 1922 წლიდან იგორ ტამი მოსკოვს უბრუნდება და მუშაობას იწყებს მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფიზიკის ფაკულტეტზე, სადაც მრავალი განმავლობაში ხელმძღვანელობდა თეორიული ფიზიკის კათედრას. 1934 წლიდან ტამი დაინიშნა პ. ლებედევის სახელობის სსრ კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის ინსტიტუტის თეორიული ფიზიკის განყოფილების გამგედ. იგორ ტამი იყო სოციალისტური შრომის გმირი, სახელმწიფო პრემიის ორგზის ლაურეატი და ნობელის საერთაშორისო პრემიის ლაურეატი.

იგორ ტამის შრომები

პირველი მეცნნიერული გამოკვლევა ტამმა ლ.მანდელშტამის გავლენით დაიწყო. იგი ეხებოდა სნიზოტროპიულ გარემოს, ელექტროდინამიკას და კრისტალთოპტიკას ფარდობითობის სპეციალურ თეორიაში. მისი შემდეგი შრომები ეხება ფარდობითობის თეორიას, ბორის კვანტურ თეორიას და არარელატივისტურ კვანტურმექანიკას. 1930 წელს გამოქვეყნდა ტამის მნიშვნელოვანი შრომა, რომელშიც მან წარმოადგინა გაბნეული სინათლის დასრულებული კვანტური თორია. ამ შრომაში პირველად იყო ჩატარებული მყარ სხეულებში დრეკადი ტალღები დაკვანტვა და შემოტანილ იქნა ცნება — „ბგერითი კვანტების“ შესახებ.

იმავე წელს გამოქვეყნდა ტამის შრომების სერია პ. დირაკის მიერ ელექტრონის ახლად შექმნილ რელატივისტურ მექანიკაში; ამ თეორიმ გამოქვეყნებისთანავე დიდი სიმპათია დაიმსახურა ფიზიკოსებში იმის გამო, რომ იგი ადვილად განმარტავდა ელექტრონის სპინურ თვისებებს. მომდევნო წლებში იგორ ტამის ყურადღება მიიპყრო კვანტური მექანიკის ახალმა დარგმა - ლითონთა კვანტურმა თეორიამ. ამ დარგში ტამისა და მისი მოწაფეების შრომათა ციკლი მტკიცედ შევიდა ლითონების თანამედროვე თეორიაში. აქ პირველ რიგში უნდა დავასახელოთ შრომები, რომლებსაც საფუძველი ჩაუყარა ლითონებში ფოტოეფექტის თეორიას, და შრომები, რომლითაც აღმოჩენილ იქნა განსაკუთრებული ტიპის დონეები. 1934 წლიდან იგორ ტამმა დაიწყო მუშაობა ატომბირთვისა და კოსმოსური სხივების პრობლემებზე. 1945 წელს, 50 წლის ტამმა ბირთვული ძალებისადმი მიძღვნილი ახალი შრომების ციკლის გამოქვეყნება დაიწყო. ამ წელს მან გამოაქვეყნა შრომები, რომელშიც წამოაყენა ელემენტარული ნაწილაკების ურთიერთქმედების შესწავლის ახალი მეთოდით. ამ მეთოდმა შესცვალა ე.წ. „შეშფოთების თეორიის“ მეთოდი, რომელიც მანამდე იყო გამოყენებული ბირთვულ ფიზიკაში. ამ მეთოდს „ტამის მეთოდი“ ან „ტამ-დანკოვის“ მეთოდი ეწოდება და მან სრულიად ახალი, მძლავრი ბიძგი მისცა მსოფლიოს ფიზიკოსებს ბირთვული ფიზიკის შესწავლის საქმეში.

1955 წლიდან იგორ ტამი ნაწილაკთა ურთიერთქმედების შესწავლას ორი მიმართულებით შეუდგა. ბირთვული ძალების პრობლემაზე იგორ ტამის პირველი 20 წლის კვლევა ცალმხრივად არ მიმდინარეობდა. იგი ნიადაგ ფიზიკის სხვა პრობლემებითაც იყო გატაცებული. ტამის მეცნიერული კვლევის მრავალფეროვნებაზე ლაპარაკობს დ. მანდელშტამთან ერთად შესრულებული შრომა დროისა და სივრცის განუზღვრელობათა თანაფარდობების აზრის შესახებ კვანტურ მექანიკაში. დაძაბული მეცნიერული შრომის პარალელურად იგორ ტამი დაუღალავად ეწეოდა ნაყოფიერ პედაგოგიურ მუშაობასაც. ტამი ახლო ურთიერთიბაში იყო გამოჩენილდანიელ ფიზიკოსთან ნილს ბორთან. იგორ ტამი შეყვარებული იყო საქართველოზე, იგი ცნობილი იყო როგორც კარგი ალპინისტი და გამოქვაბულების საკითხით დაინტერესებული ადამიანი. იგი მრავალჯერ იყო ნამყოფი საქართველოში და დაწვრილებით ჰქონდა დათვალიერებული ჩვენი ქვეყნის ღირშესანიშნავი ადგილები. ტამი განსაკუთრებული სიმპათიით იგონებდა ვარძიას, უფლისციხეს, დავითგარეჯსა და ხევსურეთს.

იგორ ტამი გარდაიცვალა 1971 წლის 12 აპრილს, მოსკოვში.

ლიტერატურა

  • პარკაძე ვ., პარკაძე მ., მსოფლიოს ფიზიკოსები, ტ. II, თბ., 1973, გვ., 510-515

სქოლიო

  1. ↑ 1.0 1.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  2. ↑ Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  3. ↑ 3.0 3.1 Find a Grave — 1996.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Тамм Игорь Евгеньевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ SNAC — 2010.
  6. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  7. ↑ Munzinger Personen
  8. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. ↑ Письма советских учёных в издательство «Наука» в поддержку издания очерка Ж.А. Медведева «Биологическая наука и культ личности», Letters of Soviet scientists to the publishing house “Nauka” in support of the publication of Zhores Medvedev’s essay “Biology and the personality cult” // Историко-биологические исследования — 2019. — Т. 11, вып. 2. — С. 20–40. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  10. ↑ The Nobel Prize in Physics 1958 — Nobel Foundation.
  11. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  12. ↑ Большая золотая медаль РАН имени М.В.Ломоносова — რუსეთის მეცნიერებათა აკადემია.
ხ • გ • რ
1901–1925
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–დღემდე
ხ • გ • რ
← 1958 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.

Read other articles:

Freddy Jhon Hamonangan Pardosi

Ini adalah nama Batak Toba, marganya adalah Pardosi. Freddy Jhon Hamonangan Pardosi Asrena Kaskogabwilhan III Informasi pribadiLahir14 Desember 1971 (umur 52)Balige, Sumatera UtaraSuami/istriNy. Christina Romauli C. Siboro, S.Sos.AnakVirgie Samantha P PardosiChelsea Maria N PardosiRalph Samuel H PardosiJonathan Matthew H PardosiAlma materAkademi Angkatan Laut (1994)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan LautMasa dinas1994—sekarangPangkat Brigadir Jenderal TNI ...

 

 

Banjir dan longsor Nusa Tenggara 2021

Banjir dan longsor Nusa Tenggara 2021Tanggal4 April 2021 (2021-04-04)—6 April 2021 (2021-4-6)Lokasi12 Kabupaten/KotaKabupaten Alor, Kabupaten Bima, Kabupaten Ende, Kabupaten Flores Timur, Kabupaten Kupang, Kabupaten Lembata, Kabupaten Malaka, Kabupaten Ngada, Kabupaten Rote Ndao, Kabupaten Sabu Raijua, Kabupaten Sumba Timur, Kota Kupang[1]Tewas178 (71 Flores Timur, 43 Lembata, 27 Alor, 8 Malaka, 6 Kota Kupang, 3 Kupang, 2 Sabu Raijua, 2 Rote Ndao, 1 Ende, 1 Ngada, 1 Sikka,...

 

 

Mohamed Ould Abdel Aziz

Untuk presiden Polisario, lihat Mohamed Abdelaziz. Mohamed Ould Abdel Aziz Presiden MauritaniaMasa jabatan5 Agustus 2009 – 1 Agustus 2019Perdana MenteriMoulaye Ould Mohamed Laghdaf PendahuluBa Mamadou Mbaré (Penjabat)PenggantiPetahanaKetua Uni AfrikaMasa jabatan30 Januari 2014 – 30 Januari 2015 PendahuluHailemariam DesalegnPenggantiRobert MugabePresiden Dewan Tinggi NegaraPenjabat Presiden MauritaniaMasa jabatan6 Agustus 2008 – 15 April 2009*PenjabatPerdana M...

Nanabhoy Palkhivala

Nanabhoy PalkhivalaLahir(1920-01-16)16 Januari 1920Bombay, IndiaMeninggal11 Desember 2002(2002-12-11) (umur 82)Mumbai, IndiaPekerjaanyuris, ekonomPeriodeAbad ke-20Tanda tangan Nanabhoy Nani Ardeshir Palkhivala (16 Januari 1920 – 11 Desember 2002) adalah seorang yuris dan ekonom asal India. Kehidupan awal Nani Palkhivala lahir pada 1920 di Bombay dari orang tua Parsi kelas menengah kerah biru. Referensi Palkhivala and The Constitution of India, Soli J. Sorabjee Bombay...

 

 

Нейтринные осцилляции

Нейтри́нные осцилля́ции — превращения нейтрино (электронного, мюонного или таонного) в нейтрино другого сорта (поколения), или же в антинейтрино. Теория предсказывает наличие закона периодического изменения вероятности обнаружения частицы определённого сорта в зав...

 

 

Fatal Fury: King of Fighters

Garou Densetsu redirects here. For the video game series, see Fatal Fury. For the novels, see Garōden. 1991 video gameFatal Fury: King of FightersDeveloper(s) SNK Takara (Super NES)Gaibrain, Aspect (Mega Drive/Genesis)Magical Company (X68000)M2 (PlayStation Network) Publisher(s) SNK Takara (Super NES)Mega Drive/GenesisNA: TakaraJP/EU: Sega Magical Company (X68000)D4 Enterprise(Virtual Console)SNK Playmore(PlayStation Network)HAMSTER Corporation (PS4/Switch/Xbox One) Director(s)Takashi Nishiy...

Groupes ouvriers communistes

Brochure des Groupes Ouvriers Communistes Les groupes ouvriers communistes constituent un groupe international d'ultra-gauche des années 1920. Historique Durant les années 1920, des éléments de la Gauche italienne (« bordiguiste ») prennent individuellement contact avec la Gauche allemande. Michelangelo Pappalardi, en particulier, milite en 1923 en Allemagne où il représente le PC d’Italie auprès du KPD, période durant laquelle il discute avec le KAPD. Démissionnaire du...

 

 

Jeanna Fine

Jeanna FineFine, 2000Lahir29 September 1964 (umur 59)[1]New York, New York, AS[1]Nama lainJeana Fine, Gina Fine, Virginia Paymore, Angel Rush, Devon Delight, Geanna Fine, Jenna Fine, Angelique Gauthier, Vanna Paymore, Angel Payson,[1] Vanna BlackTinggi5 ft 7 in (1,70 m)[1] Jeanna Fine (lahir 29 September 1964) adalah mantan aktris porno dan penari erotis asal Amerika.[1] Aktris film dewasa Barbara Dare berkomentar betapa baik J...

 

 

Saint-Gingolph (Haute-Savoie)

Pour les articles homonymes, voir Saint-Gingolph (homonymie). Saint-Gingolph Vue aérienne de Saint-Gingolph, la partie suisse est au premier plan, la partie française au deuxième plan. Blason Administration Pays France Région Auvergne-Rhône-Alpes Département Haute-Savoie Arrondissement Thonon-les-Bains Intercommunalité Communauté de communes Pays d'Évian Vallée d'Abondance Maire Mandat Géraldine Pflieger 2020-2026 Code postal 74500 Code commune 74237 Démographie Gentilé Gingolai...

Stationery

Not to be confused with Stationary. Stationers redirects here. For the livery company, see Stationers' Company. Writing materials Different items of stationery used at an office Inside a stationery shop in Hanoi Stationery refers to commercially manufactured writing materials, including cut paper, envelopes, writing implements, continuous form paper, and other office supplies.[1] Stationery includes materials to be written on by hand (e.g., letter paper) or by equipment such as comput...

 

 

Kereta kencana Kanjeng Kyai Grudo

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Kereta kencana Kanjeng Kyai Grudo – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Kereta Kyai Gurdo yang disimpan di Museum kereta keraton Surakarta. Kereta kencana Kanjeng Kyai Grudo adalah kereta k...

 

 

Epidemiology of autism

Further information: Causes of autism The epidemiology of autism is the study of the incidence and distribution of autism spectrum disorders (ASD). A 2022 systematic review of global prevalence of autism spectrum disorders found a median prevalence of 1% in children in studies published from 2012 to 2021, with a trend of increasing prevalence over time. However, the study's 1% figure may reflect an underestimate of prevalence in low- and middle-income countries.[1][2] ASD ave...

Livonia, Michigan

City in Michigan, United StatesLivonia, MichiganCityLivonia City Hall LogoMotto: Come home to Livonia![1][2]Location in Wayne CountyLivoniaLocation in MichiganShow map of MichiganLivoniaLocation in the United StatesShow map of the United StatesCoordinates: 42°23′50″N 83°22′25″W / 42.39722°N 83.37361°W / 42.39722; -83.37361CountryUnited StatesStateMichiganCountyWayneOrganized1835 (Livonia Township)Incorporated1950Government •...

 

 

Вильсон, Вудро

В Википедии есть статьи о других людях с фамилией Вильсон. Вудро Вильсонангл. Woodrow Wilson 28-й президент США 4 марта 1913 — 4 марта 1921 Вице-президент Томас Маршалл Предшественник Уильям Тафт Преемник Уоррен Гардинг 34-й губернатор Нью-Джерси 17 января 1911 — 1 марта 1913 Предше�...

 

 

UTC−00:44

UTC−00:44Zona waktuPeta dunia dengan zona waktu berwarnaPerbedaan UTCUTCUTC±00:00Waktu kini07:47, 8 May 2024 UTC−00:44 [refresh]Penerapan WMPWMP diterapkan di seluruh zona waktu ini. UTC-0:44 digunakan pada lokasi berikut: Liberia lbsWaktu Universal Terkoordinasi (UTC)Perbedaan UTC untuk waktu standar dan waktu musim panas (DST)Miring: historis atau tidak resmi180° ke < 90°B −12:00 −11:00 −10:30 −10:00 −09:30 −09:00 −08:30 −08:00 −07:00 90°B ke < 0° −06:00 �...

Complesso parrocchiale di Lampaul-Guimiliau

Complesso parrocchiale di Lampaul-Guimiliau (Enclos paroissial de Lampaul-Guimiliau)Stato Francia RegioneBretagna LocalitàLampaul-Guimiliau Coordinate48°29′35.16″N 4°02′25.08″W / 48.4931°N 4.0403°W48.4931; -4.0403Coordinate: 48°29′35.16″N 4°02′25.08″W / 48.4931°N 4.0403°W48.4931; -4.0403 Religionecattolica di rito romano Stile architettonicogotico, rinascimentale Inizio costruzioneXVI secolo CompletamentoXVII secolo Modifica dati s...

 

 

國民陣線

国民阵线Barisan NasionalNational Frontباريسن ناسيونلபாரிசான் நேசனல்国民阵线标志简称国阵，BN主席阿末扎希总秘书赞比里署理主席莫哈末哈山总财政希山慕丁副主席魏家祥维纳斯瓦兰佐瑟古律创始人阿都拉萨成立1973年1月1日 (1973-01-01)[1]设立1974年7月1日 (1974-07-01)前身 联盟总部 马来西亚  吉隆坡 50480 秋傑区敦依斯迈路太子世贸中心（英�...

 

 

York city walls

Grade I listed urban defence in England York city wallsView of the city, looking north-east from the city wall, near the railway station. The brown spire at left in the middle distance is the Oratory Church of Saint Wilfrid, and the three towers of York Minster are visible behindTypeFortificationLocationYork, EnglandArea2.11 miles (3.40 kilometres)[1]Built13th-14th centuryOriginal useUrban defenceRestored19th centuryCurrent useOpen as a museumArchitectural style(s)Medieval, Gothic Rev...

Mairi

Mairi   Município do Brasil   Símbolos Bandeira Brasão de armas Hino Gentílico mairiense Localização Localização de Mairi na BahiaLocalização de Mairi na Bahia MairiLocalização de Mairi no Brasil Mapa de Mairi Coordenadas 11° 42' 39 S 40° 08' 56 O País Brasil Unidade federativa Bahia Municípios limítrofes Baixa Grande, Capela do Alto Alegre, Mundo Novo, Pintadas, Várzea do Poço, Várzea da Roça e Serrolândia Distância até a capital 2...

 

 

Мельниченко Юрій Васильович

Юрій МельниченкоМельниченко Юрій Васильович Юрій Мельниченко на поштовій марці КазахстануЮрій Мельниченко на поштовій марці КазахстануЗагальна інформаціяНаціональність українецьГромадянство  КазахстанМісце проживання АлматиНародження 5 червня 1972(1972-06-05) (52 роки)...