מה נשתנה

מה נשתנה

מַה נִּשְׁתַּנָּה הַלַּיְלָה הַזֶּה מִכָּל הַלֵּילוֹת
שֶׁבְּכָל הַלֵּילוֹת אָנוּ אוֹכְלִין חָמֵץ וּמַצָּה, הַלַּיְלָה הַזֶּה כֻּלּוֹ מַצָּה?
שֶׁבְּכָל הַלֵּילוֹת אָנוּ אוֹכְלִין שְׁאָר יְרָקוֹת, הַלַּיְלָה הַזֶּה (כֻּלּוֹ) מָרוֹר?
שֶׁבְּכָל הַלֵּילוֹת אֵין אָנוּ מַטְבִּילִין אֲפִלּוּ פַּעַם אֶחָת, הַלַּיְלָה הַזֶּה שְׁתֵּי פְּעָמִים?
שֶׁבְּכָל הַלֵּילוֹת אָנוּ אוֹכְלִין בֵּין יוֹשְׁבִין וּבֵין מְסֻבִּין, הַלַּיְלָה הַזֶּה כֻּלָּנוּ מְסֻבִּין?

מה נשתנה מתוך הגדת שיק בעיצובו של ארתור שיק, לודז', 1935
מה נשתנה - ביידיש ובעברית לסירוגין, הוקלט ב-8 ביולי 1990, שר שנדור זלמנוביץ.

"מַה נִּשְׁתַּנָּה" הוא קטע בתחילת ההגדה של פסח הידוע כארבע קושיות. קטע זה מתחיל את קיומה של מצוות ו"הגדת לבנך" - הנחלת סיפור יציאת מצרים לדור הבא, שבמוקד ליל הסדר.

מקור הטקסט

מקורו של מה נשתנה במשנה,[1] בה נכללו ארבע שאלות: למה נאסרה אכילת חמץ ואוכלים רק מצה? מדוע אוכלים רק בשר צלי (כהלכת קורבן פסח)? למה אוכלים רק מרור? ולמה מטבילים שני מאכלים? בנוסח המאוחר יותר של ההגדה, לאחר שקורבן הפסח חדל ופסקה אכילת הבשר בליל הסדר, השאלה על קרבן הפסח הוחלפה בשאלה הנוגעת לצורת הישיבה (הסבה).

השאלות נשאלות כחלק מקיום מצוות סיפור יציאת מצרים, אשר מתואר במקרא כתגובה לשאלת הבנים - ”והיה כי ישאלך בנך מחר לאמר מה זאת” (ספר שמות, פרק י"ג, פסוק י"ד).

נהוג שהצעיר שבמשתתפי הסדר אומר את מה נשתנה. בגני הילדים מכינים את הילדים לדקלום "מה נשתנה" במנגינה מיוחדת.

בסדר הקינות לתשעה באב כמנהג הספרדים ובהשפעתם בתכלאל נמצאת הקינה אליכם עדה קדושה שהפזמון שלה הוא "מה נשתנה הלילה הזה מכל הלילות" ומשווה בין ליל תשעה באב לליל הסדר.[2]

לחנים

במרוצת השנים נכתבו מספר לחנים[3]:

  • לחן אבילאה - נקרא על שמו של המלחין החיפאי אפרים אבילאה(אנ') (1881–1951). זהו הלחן הידוע והפופולרי ביותר. ישנה מחלוקת בנוגע לזהות מחבר לחן זה. משפחתו של אבילאה טוענת כי הוא כתב את הלחן כחלק מ"אורטוריית חג החירות", יצירה שכללה לחנים למרבית ההגדה, בביצוע מקהלה ופסנתר.[4][5]
  • לחן שרת - נקרא על שמו של המלחין והמנצח יהודה שרת (1901–1979), שהיה גם אחיו הבוגר של ראש הממשלה השני, משה שרת.
  • לחן גרדנויץ - על שמו של פטר עמנואל גרדנויץ (1910–2001) שהיה מוזיקולוג, מלחין, מבקר מוזיקה, מו"ל, ןמחברם של ספרי עיון רבים בנושאי מוזיקה.
  • לחן דסאו - על שם המלחין והמנצח הגרמני פאול דסאו (1894–1979).
  • לחן לוי - על שם יצחק לוי, מלחין וזמר, אשר ליקט והקליט שירי לאדינו ושירי עם יהודיים ספרדיים

גלריה


מה נשתנה מתוך הגדות עתיקות

קישורים חיצוניים

הערות שוליים

  1. ^ משנה, מסכת פסחים, פרק י', משנה ד'
  2. ^ הקינה נדפסה במחזור כמנהג הספרדים, ונציה רע"ט, ולאחר מכן בכל המחזורים הספרדיים לתשעה באב
  3. ^ מה נשתנה - לחנים וביצועים נוספים, באתר זמרשת
  4. ^ מערכת וואלה‏, האם נמצא המלחין של "מה נשתנה"?, באתר וואלה, 2 באפריל 2004
  5. ^ אבילאה הלחין גם נעימות לחגים יהודים נוספים – "אורטוריית חג האורות", "אורטוריית הימים הנוראים", "שבע ברכות", "אל מלא רחמים" ועוד. כתבי היד המקוריים של כל היצירות הללו נמצאים כיום בארכיון הלאומי.


Read other articles:

Pulau MarselaKoordinat8°12′29″LS,129°49′32″BTProvinsiMalukuKabupatenMaluku Barat DayaLuas282,41 km²[1]Populasi2.299 (2012)[2] Reruntuhan benteng di Lalawang Pulau Marsela adalah pulau terluar Indonesia yang terletak di Laut Timor dan berbatasan dengan negara Timor Leste / Australia. Pulau Marsela ini merupakan bagian dari wilayah pemerintah kabupaten Maluku Barat Daya, provinsi Maluku. Pulau ini berada di sebelah timur dari negara Timor Leste dengan koordinat 8° 12...

 

العلاقات التونسية الجزائرية   الجزائر   تونس السفارات سفارة الجزائر في تونس   السفير : عزوز بعلال   العنوان : تونس شارع دو لاك كوت آنسي في تونس العاصمة سفارة تونس في الجزائر   السفير : رمضان الفايظ   العنوان : الجزائر: 11 شارع بوا دو بول�...

 

Disney's involvement with Florida state law This article is part of a series aboutRon DeSantis Early life Military service Electoral history Political positions US House of Representatives Tenure Elections 2012 2014 2016 Governor of Florida Tenure Elections 2018 2022 Coronavirus response Parental Rights in Education Act Feud with Disney Disney v. DeSantis Stop WOKE Act Martha's Vineyard migrant airlift Florida Senate Bill 266 2024 presidential campaign The Courage to Be Free Endorsements Prim...

Silsilah wangsa Rajasa. Raja di Kerajaan Wengker diberi gelar Bhre Wengker.Kerajaan Wengker adalah kerajaan yang pernah berdiri di wilayah Kabupaten Ponorogo. Wilayah kekuasaannya berada di bagian barat Gunung Wilis hingga bagian timur Gunung Lawu.[1] Dan juga meliputi sebagian wilayah Surakarta,pacitan,trenggalek dan karesidenan madiun Etimologi Nama Kerajaan Wengker berasal dari keratabasa bahasa Jawa wêwêngkon kang angkêr yang berarti wilayah yang menakutkan. Penamaan ini didasa...

 

Religious site in Jerusalem Temple MountAl-Aqsa (Masjid al-Aqsa)Haram al-SharifAl-Aqsa mosque compoundHar haBayitJerusalem's sacred (or holy) esplanadeAerial view of Al-Aqsa, atop the Temple MountHighest pointElevation740 m (2,430 ft)Coordinates31°46′41″N 35°14′9″E / 31.77806°N 35.23583°E / 31.77806; 35.23583GeographyTemple MountJerusalem Parent rangeJudeanGeologyMountain typeLimestone[1] Part of a series onJerusalem History Timeline ...

 

County road shields used in FloridaHighway namesInterstatesInterstate X (I-X)US HighwaysU.S. Highway X (US X)StateState Road X (SR X)County:County Road X (CR X)System links County roads in Florida County roads in Gilchrist County The following is a list of county roads in Gilchrist County, Florida. All county roads are maintained by the county in which they reside, however not all of them are marked with standard MUTCD approved county road shields. List of County Roads in Gilc...

Pour les articles homonymes, voir Neuvy. Cet article est une ébauche concernant une commune de la Marne. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?). Le bandeau {{ébauche}} peut être enlevé et l’article évalué comme étant au stade « Bon début » quand il comporte assez de renseignements encyclopédiques concernant la commune. Si vous avez un doute, l’atelier de lecture du projet Communes de France est à votre disposition pour vous aider....

 

DGA-15 Role Civil transportType of aircraft Manufacturer Howard Aircraft Corporation Designer Benny Howard Introduction 1939 Primary user US Navy Produced 1939-1944 Number built 520 Developed from Howard DGA-12 A highly-modified, experimental DGA-15 equipped with an Alvis Leonides engine The Howard DGA-15 was a single-engine civil aircraft produced in the United States by the Howard Aircraft Corporation from 1939 to 1944. After the United States' entry into World War II, it was built in...

 

Nama Sihathor di kanon Turin (baris kedua dari bawah) Menwadjre Sihathor merupakan penguasa Dinasti ketiga belas Mesir selama akhir Kerajaan Pertengahan. Sihathor diduga tidak pernah mengalami pemerintahan independen, mungkin hanya bertakhta selama beberapa bulan sebagai rekan wali penguasa dengan saudaranya Neferhotep I. Menurut ahli Mesir kuno Kim Ryholt, Sihathor meninggal pada 1733 SM[1] sementara Detlef Franke memberi tanggal masa pemerintahannya pada 1694 SM.[2] Makamnya...

معهد الفيلم الأمريكي 100 عام و100 ممثلمعلومات عامةجزءٌ مِن سلسلة سلسلة 100 عام لمعهد الفيلم الأمريكي المُوزِّع نتفليكس تاريخ الأداء الأول 1999 رُشِّح لـِ جائزة الإيمي برايم تايم للموسيقى والكلمات الأصيلة المبهرة (2000) نسق التوزيع فيديو حسب الطلب تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي ب�...

 

Gotthold Ephraim Lessing (Kamenz, 22 gennaio 1729 – Braunschweig, 15 febbraio 1781) è stato uno scrittore, filosofo e drammaturgo tedesco, ritenuto il principale esponente dell'Illuminismo letterario e filosofico tedesco.Gotthold Ephraim Lessing Firma di Lessing Lessing divenne celebre per i suoi drammi Minna von Barnhelm (1767), Miss Sara Sampson (1755), Emilia Galotti (1772) e soprattutto Nathan il saggio (1779), in cui esponeva i suoi ideali di solidarietà e tolleranza.[1] Scri...

 

Water park chain This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article may require cleanup to meet Wikipedia's quality standards. The specific problem is: some unnecessary details need to be removed, WP:NOTTRAVELGUIDE. Please help improve this article if you can. (April 2023) (Learn how and when to remove this message) This article needs additional citations for verification. Pleas...

National Wildlife Refuge in Arkansas, USA This article is about the National Wildlife Refuge in Arkansas. For the National Wildlife Refuge on the Cache River in Illinois, see Cypress Creek National Wildlife Refuge. Cache River National Wildlife RefugeIUCN category IV (habitat/species management area)Map of the United StatesLocationArkansas, United StatesCoordinates35°03′30″N 91°19′45″W / 35.05833°N 91.32917°W / 35.05833; -91.32917Area68,993 acres (279.20...

 

Der Titel dieses Artikels ist mehrdeutig. Für das Schweizer Statistikamt, siehe Bundesamt für Statistik, für eine Liste statistischer Ämter siehe Statistischer Dienst. Statistisches Bundesamt— Destatis/StBA — Staatliche Ebene Bund Stellung Bundesoberbehörde Aufsichtsbehörde Bundesministerium des Innern und für Heimat Gründung 21. Januar 1948[1] Hauptsitz Wiesbaden, Hessen Hessen Behördenleitung Ruth Brand, Präsidentin[2] Bedienstete 2.553[3] Haushal...

 

كمال الملاخ كمال وليم يونان الملاخ معلومات شخصية الميلاد 26 أكتوبر 1918(1918-10-26)أسيوط،  مصر الوفاة 29 أكتوبر 1987 (69 سنة)القاهرة،  مصر الجنسية مصري الديانة مسيحي الحياة العملية المدرسة الأم جامعة القاهرة  المهنة كاتب وصحفي وعالم مصريات اللغة الأم العربية  اللغات العربي�...

Komárom Administration Pays  Royaume de Hongrie Siège Komárom Démographie Population 159 504 hab. Densité 56 hab./km2 Géographie Coordonnées 47° 45′ nord, 18° 08′ est Superficie 2 834 km2 Entités suivantes  : Komárom-Esztergom  : Nitra modifier  Komárom est un ancien comitat de la Grande Hongrie, au sein de l'Autriche-Hongrie, et ce nom désigne toujours, officieusement, le territoire correspondant. En 1918 la r...

 

Louis JauffretNazionalità Francia Sci alpino SpecialitàDiscesa libera, slalom gigante, slalom speciale, combinata Termine carriera1968 Palmarès Competizione Ori Argenti Bronzi Mondiali 0 0 1 Vedi maggiori dettagli  Modifica dati su Wikidata · Manuale Louis Jauffret (Monginevro, 21 febbraio 1943) è un ex sciatore alpino francese. Indice 1 Biografia 2 Palmarès 2.1 Mondiali 2.2 Coppa del Mondo 3 Note 4 Collegamenti esterni Biografia Sciatore polivalente com maggior propensio...

 

Gaelic football competition 2018 National Football LeagueLeague detailsDates27 January – 1 April 2018Teams32League championsWinnersDublin (13th win)CaptainStephen CluxtonManagerJim GavinLeague runners-upRunners-upGalwayCaptainDamien ComerManagerKevin WalshOther division winnersDivision 2RoscommonDivision 3ArmaghDivision 4Laois← 2017 2019 → The 2018 National Football League, known for sponsorship reasons as the Allianz National Football League, was the 87th staging of the Nat...

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: The Hard Corps – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR The Hard CorpsSutradaraSheldon LettichProduserDavid BixlerBrad KrevoyDonald KushnerDavid RalphVicki SotheranPierre SpenglerDitulis olehS...

 

Swedish poet and critic (1751–1795) 19th century portrait of Kellgren,engraved by Evald Hansen [sv] Johan Henric Kellgren (1 December 1751 – 20 April 1795) was a Swedish poet and critic. Biography He was born at Floby in Västergötland (now part of Falköping Municipality, Västra Götaland County). He studied at the Royal Academy of Turku, and already had some reputation as a poet when he became a docent in aesthetics at the school in 1774.[1] Three years later he m...