Xosé Antonio Neira Cruz, nado en Santiago de Compostela o 2 de febreiro de 1968, é un escritor galego.[1]
Traxectoria
É licenciado en Filoloxía italiana e en Ciencias da Información (sección de Xornalismo) na Universidade de Santiago de Compostela, doutor coa tese Prensa infantil e escolar en Galicia (2001, dirixida por Xosé López García) e tamén doutor coa tese Los albores de la crónica periodística las crónicas del viaje por España y Portugal de Cosimo III de' Medici (2015, (dirixida por María Isabel González Fernández).[2] É mestrado en Dereito Premial.[3]
Foi redactor da revista Tempos e, ademais de colaborar en diversas publicacións periódicas, dirixiu a revista de literatura infantil e xuvenil Fadamorgana. Escribiu tamén guións para diversos programas de radio e Televisión de Galicia.
Foi o responsable das coleccións Sete Mares, Árbore e Costa Oeste da editorial Galaxia e en 2012 foi profesor de Xornalismo na USC. Foi nomeado Coordinador da Comisión de desenvolvemento de proxectos do IBBY, membro do Xurado do Premio do IBBY Asahi Reading Promotion así como integrante do Comité Organizador do 28º Congreso desta organización internacional.[4]
Obra
Unha parte importante da súa produción diríxese aos lectores máis novos: Melanio e os paxaros (Sotelo Blanco, 1990; revisado para a súa publicación na Serie Branca da Colección O Barco de Vapor dez anos despois); As porcas porquiñas, con ilustracións de Noemí López; María está a pinta-lo mar, historia dunha nena chea de ilusión disposta a vencer a súa enfermidade coa imaxinación; A memoria das árbores, que inaugura a colección Sondeconto. A recuperación da literatura popular está presente en O home máis rico do mundo, A caixa do tesouro e mais en O xenio do sultán.[5][6]
O seu traballo divulgador da tradición literaria galega comezou en tres edicións do Tren Caixa Galicia, organizado pola Biblioteca "Nova 33", coas biografías de Rosalía, Castelao, Paio Gómez Chariño (reeditados como volumes independentes por Edicións Xerais na colección "Así viviu", que incorpora unha biografía de Ánxel Fole). En 1998, con motivo do Día das Letras Galegas dedicado a Mendiño, Martín Codax e Xoán de Cangas publicou nunha edición institucional para primeiros lectores senllas lúdicas introducións ao tempo e obra dos xograres: Rumbo á Illa de S. Simón (Mendiño), Caramelos Martín Codax e Xograr Cangas e asociados.
Obras
Literatura infanto-xuvenil
- Así viviu Ánxel Fole (1997). Xerais. 96 páxs. ISBN 9788483021217.
- As porcas porquiñas (1997). Everest. 48 páxs. Ilustracións de Noemí López. ISBN 9788440304162, 2002.
- Valdemuller (1998). SM. Premio O Barco de Vapor, 1997. Foi traducida ao castelán,[8] ao catalán[9] e ao portugués.[10] 176 páxs. ISBN 9788498540284, 2007. Nova ed. en 2023, ISBN 978-84-1176-017-1.
- O xenio do sultán (1998). Xunta de Galicia - Consellaría de Educación e O. U.
- Caramelos Martín Codax (1998). Xunta de Galicia. Con F. Bueno Capeáns.
- Rumbo á illa de San Simón (1998). Xunta de Galicia. Con Sergio Casas.
- Xograr Cangas e Asociados (1998). Xunta de Galicia.
- María está a pinta-lo mar (1998). Everest. ISBN 9788440304155.
- As cousas claras (2000). Xerais. Premio Merlín 2000. Foi traducida ao castelán,[11] ao portugués[12] e ao catalán.[13] 12º ed. ISBN 978-84-8302-562-8. 176 páxs.
- A memoria das árbores (2000). Kalandraka. Foi traducida ao castelán.[14] Con Marcial de Adalid e Kiko da Silva. ISBN 9788495123992. Libro-CD.
- Os ollos do tangaleirón (2000). Premio O Barco de Vapor, 1999. Foi traducida ao castelán.[15] En Galaxia, 2018, ISBN 978-84-9151-196-0, 184 páxs.
- A caixa do tesouro (2001). Kalandraka. Foi traducida ao castelán.[16] Ilustracións de María Lires. ISBN 9788484641063.
- O home máis rico do mundo (2001). Kalandraka. Foi traducida ao castelán.[17] 40 páxs. Ilustracións de Fernando L. Juárez. ISBN 9788484640974.
- O armiño dorme (2002). Galaxia. 148 páxs. ISBN 978-84-8288-612-1. Foi traducida ao castelán,[18] ao catalán[19] e ao portugués.[20]
- Eu son adoptada (2004). Galaxia. 32 páxs. ISBN 978-84-8288-718-0. Foi traducida ao castelán,[21] ao catalán,[22] ao éuscaro[23] e ao asturiano.[24]
- A viaxe a Compostela de Renato Ratoni, rato de compañía de Cosme III de Médicis (2004). Xunta de Galicia. 54 páxs. ISBN 9788445339022. Foi traducida ao castelán[25] e ao italiano.[26]
- Mambrú, cociñeiro de perfumes (2005). Planeta & Oxford. ISBN 9788498110067. Foi traducida ao castelán.[27]
- A noite da raíña Berenguela (2005). Oxford. Ilustracións de Ana Bustelo. ISBN 9788467372779. 136 páxs. Foi traducida ao castelán.[28]
- Gatos e leóns (2006). Oxford. 136 páxs. ISBN 9788467356250. Foi traducida ao castelán.[29]
- Los libros de la almohada (2008). Anaya. 80 páxs. ISBN 978-84-667-7673-8.
- Unha chea de familias (2008). Galaxia. 48 páxs. ISBN 9788498651041. Foi traducida ao castelán.[30]
- O prodixio dos zapatos de cristal (2008). White Ravens 2009. Galaxia, libro-CD. ISBN 978-84-9865-141-6. Ilustracións de Rodrigo Chao. Recreación do conto tradicional de Charles Perrault.
- O debut de Martino Porconi (2008). Galaxia. Ilustracións de Federico Fernández. 40 páxs. ISBN 9788498651393. Libro-CD.
- Un bico de amor e vida (2009). Galaxia. 44 páxs. Ilustracións de Enjamio e coa música de Manuel Balboa, interpretada pola Real Filharmonía de Galicia baixo a dirección de Maximino Zumalave. ISBN 978-84-9865-142-3. Libro-CD.
- Violeta non é Violeta (2009). Ed. MacMillan. Ilustracións de Jidit Morales. 120 páxs. ISBN 9788479424626.
- Sopa de xarope da amora (2009). Xerais. Teatro infantil. Ilustracións de Marta Álvarez. 88 páxs. ISBN 978-84-9914-147-3.
- O punto da escarola (2009). Premio Barriga Verde 2008. Baía Ed. ISBN 9788492630011.
- Jan estivo alí (2010). Galaxia. Ilustracións de David Soler. 44 páxs. ISBN 978-84-9865-248-2. Foi traducida ao coreano.[31]
- O medo de Mo (2010). MacMillan. 48 páxs. ISBN 9788479427122. Foi traducida ao castelán.[32]
- Unha costura no tempo (2010). Oxford. 184 páxs. ISBN 9788467354447. Foi traducida ao castelán[33] e ao catalán.[34]
- Pedra sobre pedra (2011) Baía Edicións-Xunta de Galicia. 58 páxs. ISBN 9788492630943. Premio Barriga Verde 2009.
- O enigma do baúl pechado (2020). Galaxia. 192 páxs. ISBN 978-84-9151-553-1. Ilustracións de Luz Beloso.
- O enigma de Santiago (2021). Galaxia, Costa Oeste. 212 páxs. ISBN 978-84-9151-724-5.
- Por mor de cinco pizzas aos catro queixos (2022). Vigo: Galaxia. 182 páxs. ISBN 978-84-9151-848-8. Ilustracións de Víctor Rivas.
Narrativa
Poesía
Ensaio
En obras colectivas
- "Un somnífero moi particular" en Contos da campaña, 3 (1992).
- "O plumífero de Xurxo" en Tres triscadas (1993).
- "Rosalía tralas máscaras do tempo" en Contos da viaxe (1994).
- "Castelao no Mar do Tempo" en Contos da travesía (1995).
- "Paio Gómez Chariño, ...a mui gran coita do mar" en Contos da ruta (1996).
- E dixo o corvo... (1997). Xunta de Galicia.
- "Orellas de podengo" en Imos xuntos camiñar (1999).
- Diccionario da literatura galega. III. Obras (2000). Galaxia.
- "Un agasallo inesperado " en Contos para levar no peto (2001).
- "A verdadeira historia dun dente de Rosalía de Castro" en Quen casa ten de seu (2009).
Premios
- Ó outro lado do sumidoiro, Premio Merlín 1988.
- Os gatos de Venecia, finalista na VIII convocatoria do Premio Lola Anglada no 1991.
- Valdemuller, Premio O Barco de Vapor 1997 .
- Os ollos do Tangaleirón, Premio Barco de Vapor 1999.
- As cousas claras, Premio Merlín 2000.
- O armiño dorme, Premio Raíña Lupa 2002.
- A noite da raíña Berenguela, Premio Lazarillo 2004.
- É oco habitado gañou, Premio de poesía Fiz Vergara Vilariño 2007.
- Pedra sobre pedra, Premio Barriga Verde 2009
- Sopa de Xarope de amora, IV Premio Manuel María de Literatura Dramática Infantil, 2009
- Veleno de tinta impresa, Certame de Narración Curta Ánxel Fole, 2019.
- O enigma do baúl pechado, II Premio de Literatura Infantil Carlos Mosteiro 2019.[36]
- O enigma de Santiago, XIV Premio Raíña Lupa 2021.[37]
- Por mor de cinco pizzas ós catro queixos, Premio de Literatura Infantil Carlos Mosteiro 2021.[38]
- Caderno de camiño, XI Premio de Poesía Ardeiro, de Negreira 2022.[39]
Notas
Véxase tamén
Ligazóns externas
