Edward Lhuyd

Edward Lhuyd
Edward Lhuyden bustoa Galesko Unibertsitateko kanpoko aldean, Galesa eta Zelta hizkuntzen Zentroko atari ondoan, Aberystwyth Irudi gehiago
museo zuzendari

Bizitza
JaiotzaLoppington (en) Itzuli, 1660
Herrialdea Britainia Handiko Erresuma
HeriotzaOxford, 1709ko ekainaren 30a (48/49 urte)
Familia
AitaEdward Lloyd
Hezkuntza
HeziketaJesus College (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
latina
Jarduerak
Jardueraknaturalista, eduki-editorea, geografoa, botanikaria eta hizkuntzalaria
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Lhwyd-en "arrain laua", berak marraztutakoa 1698an eta orain Ordovician trilobite bezala identifikatua.

Edward Lhuyd noizbehinka Llwyd idatzi zuen, Galesaren ortografia modernoaren ildotik (1660 – 1709ko ekainaren 30a) galestar naturalista, botaniko, hizkuntzalari, geografoa eta antikuarioa izan zen. Eduardus Luidius ere, latindar ordain gisa, izendatzen dute akademian.

Bizitza

Lhuyd 1660an jaio zen, Loppingtonen, Shropshiren, Ingalaterran, Edward Lloyd Llanforda-ren seme ez-legitimoa izan zen, eta Bridget Pryse de Llanffraid, Oswestry,Talybont eta Cardiganshiretik gertu.

Bere familia Galesko hego-mendebaldeko aristokraziakoa zen. Ondo finkatuta egon arren, familia ez zen aberatsa. Aitak nekazaritzarekin eta industriarekin esperimentuak egin zituen, eta bere garaiko zientzia berriari arreta handia jarri zion. Semea ikastera joan zen eta gero irakasle ibili zen Oswestryko Gramatika Eskolan eta geri gira egub zuen Jesus Collegera. Oxfordera, 1682an, non soldata eta prestigioa handiagoak ziren, baina graduatu aurretik ikasketa arautuak utzi egin zituen. 1684an, Robert Plot-i laguntzea eskaini zioten, Ashmolean Museoko Zaindaria zen Robert Plot (museoa orduan Broad Streeten zegoen). Plot laguntzen hasi zen, eta gero,1690ean, ordezkatu zuen. Museoan ibili zen hemeretzi urtez, 1709an hil zen arte.

Ashmolean Museumean lanean ari zela, Lhuyd askotan joan zen bidaietara. 1688an Snowdoniara egindako bisita bati esker, John Ray-ren Synopsis Methodica Stirpium Britannicorum, eskualde horretako flora-zerrenda bat, osatu zuen. 1697. urtearen ondoren, Lhuyd Galesko konderri guztietara joan zen, eta gero Eskoziara, Irlandara, Kornuallesera, Bretainiara eta Man uhartera. 1699an, Isaac Newton lagunak fosilen lehen katalogoa argitaratzeko aukera eman zion: Lithophylacii Britannici Ichnographia. Ingalaterran bildu ziren fosil horiek, batez ere Oxforden, eta oraindik ere Ashmolean museoan ikus daitezke.

Oxfordeko Unibertsitatearen MA honoris causa bat jaso zuen 1701ean, eta Royal Society hartan kide izateko aukera 1708an.

1696an, Eliseg-eko XIX. mendeko zutabean latinezko inskripzioaren zati handi bat transkribatu zuen Lhuydek, Gurutze-haraneko abadiatik (Denbighshire) gertu. Gerora, inskripzio hori ia irakurtezin bihurtu zen, kanpoan zegoelako, baina Lhuyden transkripzioa oso zehatza izan zela uste da.[1]

Lhuyd izan zen, halaber, lehena deskribapen zientifikoa egiten eta orain dinosaurotzat hartuko genukeenaren izenaren arduraduna: Rutellum impicatum sauropodoaren hortz (Delair eta Sarjeant, 2002).[2][3]

Trilobita baten lehen erregistro idatzia Lhuyd-ek egin zuen, 1688an Martin Listerri bidalitako gutun batean, bere Lithophylacii Britannici Ichnographian argitaratu zen (1869).[4] Aipamen iheskorra da, eta "arrain zapalen baten eskeleto" gisa identifikatzen zuen aurkikuntza, bere aurrean benetan zer zeukan ezin erabat asmatu. Gaur egun, trilobita hori, Ogygiocarella debuchii Brongniart, 1822.[5]

Hizkuntzalari aitzindaria

Liga Zelta erakundeak nazio zelta gisa onartutako sei herrialdeak:      Irlanda      Eskozia      Man uhartea      Gales      Kornualles      Bretainia

XVII. mendearen amaieran, John Keigwin de Mousehole buru zuen jakintsu talde batek kontaktatu zuen Lhuyd, kornubiera hizkuntza zaindu eta sakondu nahian. Onartu egin zuen hura ikastera joateko gonbidapena. Kornubiera modernoaren hastapenak izan zen Lhuyd-ek 1702an argitaratutako artikulu baten gaia; aurrekari duen Erdi Aroko hizkuntza zeltikotik bereizten da kornubiera modernoa egitura eta gramatika askoz sinpleagoak izatean.

1707an, bere ikerketan Moses Williams lankide galestar baten laguntza izan ondoren, Lhuydek Archaeologia Britannica: an Account of the Languages, Histories and Customs of Great Britain, from Travels through Wales, Cornwall, Bas-Bretagne, Ireland and Scotland. <i id="mwdA">Britainiar Arkeologiako</i> lehen liburukia argitaratu zuen, non Britainia Handiko hizkuntzak, historia eta ohiturak deskribatzen diren, Gales, Kornualles, Bretainia Beherea, Irlanda eta Eskoziako hizkuntza eta ohituren berri emanez. Liburu horrek, besteak beste, Kornualleseko deskribapen linguistiko garrantzitsua du, eta hizkuntzaren egoera garaikidea erakusten du, eta, horrez gain, hizkuntzalaritza historikoa ulertzeko gako ematen ditu. XIX. mendeko hizkuntzalariei egotzi ohi zaizkien ideia batzuen sustraiak Lhuyden lan honetan daude, "bere metodo eta pertzepzioetan askoz sofistikatuagoa izan baitzen [Sir William] Jones baino".

Lhuydek bi familia linguistikoren arteko antzekotasuna ikusi zuen: Brythonic edo P–Celtic (bretoiera, kornubiera eta galesera) eta Goidelic edo Q–Celtic (irlandera, Manx uharteko gaelikoa eta gaeliko eskoziarra). Brythonic multzoa Gaulen (Frantzia) sortu zela argudiatu zuen, eta Goidelic multzoa, berriz, Iberiar Penintsulan. Ondorioztatu zuen hizkuntzak jatorri zeltakoak zirenez, hizkuntza horiek hitz egiten zituztenak zeltak zirela. XVIII. mendetik aurrera, Bretainia, Kornualles, Irlanda, Man Uhartea, Eskozia eta Gales herriak zelta bezala ezagutzen ziren. Gaur egun nazio zelta moderno gisa ikusten dira.[6]

Heriotza eta legatua

Bere bidaietan, Lhuydek asma gaixotasuna garatu zuen, eta, azkenean, Oxforden hil zen pleuresiagatik, 1709an. Ashmolean Museoko bere gelan hil zen 49 urte zituela eta Northgateko San Migel elizako pasillo galestarrean lurperatu zuten.[7]

(Gagea serotina) lilia Lhuyd-en ondoren Lloydia serotina deitua izan zen denbora batez. Cymdeithas Edward Llwydek, Galesko Naturalisten Elkarte Nazionalak, bere izena darama. 2001eko ekainaren 9an, Dafydd Wigleyk, Plaid Cymruren buruzagi ohiak, brontzezko busto bat erakutsi zuen Galesko Unibertsitateko Galesko eta Zeltiar Ikasketa Aurreratuen Zentrotik kanpo, Aberystwythen, Galesko Liburutegi Nazionalaren ondoan. Eskultorea John Meirion Morris zen; plinth-eko inskripzioak, Ieuan Reesek zizelkatuak, honela dio: "EDWARD LHUYD 1660–1709 IEITHYDD HYNAFIAETHYDD NATURIAETHWR" ("hizkuntzalaria, antikuarioa, naturalista").[8]

Lanak

Erreferentziak

Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko wikipediako «Edward_Lhuyd» artikulutik itzulia izan da, 2024-09-01 data duen 1243361994 bertsioa oinarritzat hartuta. Jatorrizko artikulu hori GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentzien pean dago. Egileen zerrenda ikusteko, bisita ezazu jatorrizko artikuluaren historia orria.
  1. ↑ Robert M. Vermatt, "The text of the Pillar of Eliseg"
  2. ↑ Lhuyd, E. (1699). Lithophylacii Britannici Ichnographia, sive lapidium aliorumque fossilium Britannicorum singulari figura insignium. Gleditsch and Weidmann:London.
  3. ↑ J. B. Delair and W. A. S. Sarjeant, 2002, "The earliest discoveries of dinosaurs: The records re-examined", Proceedings of the Geologists Association, 113 (3), pp. 185–197.
  4. ↑ R. M. Owens, 1984. Trilobites in Wales. Geological Series No. 7. 22 pp. (Geological publications of the National Museum of Wales, Cardiff).
  5. ↑ A. Brongniart, 1822, Les Trilobites, pp. 1–65, plates 1–4: A. Brongniart and A. G. Desmarest, Histoire Naturelle des Crustacés Fossiles, Paris.
  6. ↑ «Who were the Celts? ... Rhagor» Amgueddfa Cymru – National Museum Wales website (Amgueddfa Cymru – National Museum Wales) 4 May 2007.
  7. ↑ «Ashmolean Museum: British Archaeology Collections - Rationalisation and Enhancement Project - Collections - the Collectors Lhwyd» britisharchaeology.ashmus.ox.ac.uk.
  8. ↑ «Edward Lhuyd Memorial» National Recording Project (Public Monuments and Sculpture Association).

Bibliografia osagarria

  • (Ingelesez) Cram, David. (2010). «Edward Lhuyd's Archaeologia Britannica: method and madness in early modern comparative philology» Welsh History Review 25 (1): 75–96..
  • (Ingelesez) Daniel, Glyn. (1966). «Edward Lhuyd: antiquary and archaeologist» Welsh History Review 3: 345–59..
  • (Ingelesez) Delair, Justin B.; Sarjeant, William A. S.. (2002). «The earliest discoveries of dinosaurs: the records re-examined» Proceedings of the Geologists' Association 113 (3): 185–197.  doi:10.1016/S0016-7878(02)80022-0..
  • (Ingelesez) Edwards, Nancy. (2007). «Edward Lhuyd and the origins of early medieval Celtic archaeology» Antiquaries Journal 87: 165–96.  doi:10.1017/S0003581500000883..
  • (Ingelesez) Edwards, Nancy. (2010). «Edward Lhuyd: an archaeologist's view» Welsh History Review 25 (1): 20–50..
  • (Ingelesez) Hellyer, Marcus. (1996). «The pocket museum: Edward Lhwyd's Lithophylacium» Archives of Natural History 23: 43–60.  doi:10.3366/anh.1996.23.1.43..
  • (Ingelesez) MacGregor, Arthur. (2010). «Edward Lhuyd, museum keeper» Welsh History Review 25 (1): 51–74..
  • (Ingelesez) McGuinness, David. (1996). «Edward Lhuyd's contribution to the study of Irish megalithic tombs» Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 126: 62–85..
  • (Ingelesez) Parry, Graham. (2010). «Edward Lhuyd: from formed stones to standing stones» Welsh History Review 25 (1): 3–19..
  • (Ingelesez) Roberts, Brynley F.. (1979). «Edward Lhwyd's collection of printed books» Bodleian Library Record 10: 112–27..
  • (Ingelesez) Roberts, Brynley F.. (2009). «Edward Lhwyd (c.1660–1709): folklorist» Folklore 120 (1): 36–56.  doi:10.1080/00155870802647825..
  • (Ingelesez) Roberts, Brynley F.. (2019). «Edward Lhwyd in Cornwall» Studia Celtica 53 (1): 133–152.  doi:10.16922/SC.53.8..

Kanpo estekak

Read other articles:

Serpin

Serpin (serine protease inhibitor)Sebuah molekul serpin (putih) dengan 'loop pusat reaktif'-nya (biru) terikat dengan protease (abu-abu). Ketika protease mencoba mengkatalisis enzim, maka ia akan dihambat secara irreversibel. (PDB: 1K9O​)IdentifikasiSimbolSerpin, SERPIN (root symbol of family)PfamPF00079InterProIPR000215PROSITEPDOC00256SCOP1hleSUPERFAMILY1hleCDDcd00172Struktur protein yang tersedia:PfamstrukturPDBRCSB PDB; PDBe; PDBjPDBsumringkasan struktur Serpin atau Serine Protease I...

 

Clarence Thomas

Clarence ThomasClarence Thomas Hakim Agung Mahkamah Agung Amerika SerikatPetahanaMulai menjabat 23 Oktober 1991Dicalonkan olehGeorge H. W. Bush PendahuluThurgood MarshallPenggantimasih menjabat Informasi pribadiLahir23 Juni 1948 (umur 75)Pin Point, GeorgiaSuami/istriKate Ambush Thomas (cerai)Virginia Lamp ThomasAlma materCollege of the Holy Cross Universitas YaleSunting kotak info • L • B Clarence Thomas (lahir 23 Juni 1948) adalah yuris Amerika Serikat. Ia menjabat Hak...

 

Ebed-Melekh

Ebed-Melekh melihat Yeremia di dalam perigi. (Jim Padgett, 1984) Ebed-Melekh (Ibrani: עֶבֶד-מֶלֶךְcode: he is deprecated ‘Eḇeḏmeleḵ; Latin: Abdemelechcode: la is deprecated ) disebutkan dalam Kitab Yeremia pasal 38 sebagai seorang abdi Etiopia di istana raja Zedekiah dari Yehuda pada masa Pengepungan Yerusalem (597 S<). Namanya memiliki artinya Abdi/Budak Raja, dan bukanlah nama sebenarnya namun gelar warisan. Teks tersebut menyatakan bahwa ia adalah orang Kush (Yeremia ...

Virtual economy

Emergent economy existing in a virtual world Virtual realty redirects here. Not to be confused with virtual reality. This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (February 2022) Part of a series onEconomic systems Major types Capitalism Socialism Communism By ideology Associative Capitalist Corporate Democratic Laissez-faire Mercantilist Neolibe...

 

Swansea.com Stadium

Multiuse venue in Swansea, Wales Swansea.com Stadium Stadium Swansea.comSwansea.com Stadium Stadium Swansea.comLocation within SwanseaFormer namesWhite Rock Stadium (2004, under construction)[1] New Stadium Swansea (2005, official)[2]Liberty Stadium (2005–2021)LocationNormandy Road,[3] Swansea, WalesCoordinates51°38′32″N 3°56′06″W / 51.6422°N 3.9351°W / 51.6422; -3.9351Public transitThe New Mex bus stop SwanseaOwnerCity and County ...

 

Kitab Bilangan

Yosua 1:1 pada Kodeks Aleppo Perjanjian Lama (Kristen) Taurat Kejadian Keluaran Imamat Bilangan Ulangan Sejarah Yosua Hakim-hakim Rut 1 Samuel 2 Samuel 1 Raja-raja 2 Raja-raja 1 Tawarikh 2 Tawarikh Ezra Nehemia Ester Puisi Ayub Mazmur Amsal Pengkhotbah Kidung Agung Kenabian Besar Yesaya Yeremia Ratapan Yehezkiel Daniel Kecil Hosea Yoël Amos Obaja Yunus Mikha Nahum Habakuk Zefanya Hagai Zakharia Maleakhi Deuterokanonika Tobit Yudit Tambahan Ester 1 Makabe 2 Makabe Kebijaksanaan Sirakh Barukh ...

Egidio Crippa

Questa voce sull'argomento calciatori italiani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Egidio Crippa Egidio Crippa negli spogliatoi della Pro Patria Nazionalità  Italia Calcio Ruolo Centrocampista Termine carriera 1944 Carriera Giovanili ????-1933 Vis Nova Giussano Squadre di club1 1933-1935 Comense8 (0)1937-1938 Seregno? (?)1938-1944 Pro Patria162 (3) 1 I due numeri i...

 

Августалы

Августа́лы (лат. Sodales Augustales — «аристократическое братство августалов» и Magistri Larum Augustii, или севира́т, — провинциальные корпорации почитателей императора) — две связанные коллегии жрецов в древнем Риме периода принципата, отправлявшие культ императора и его ро...

 

Hydroxyethyl methyl cellulose

Hydroxyethyl methyl cellulose Names Other names 2-hydroxyethyl methyl cellulose, Cellulose, 2-hydroxyethyl methyl ether, Methyl hydroxyethyl cellulose Identifiers CAS Number 9032-42-2 Y ChemSpider none ECHA InfoCard 100.109.039 UNII 0MGW7Q3QG4 Y CompTox Dashboard (EPA) DTXSID001009742 Properties Chemical formula variable Molar mass variable Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 k...

Túnel de Fréjus

Túnel de Fréjus Túnel de FréjusUbicación (Alpes).UbicaciónPaís  Italia FranciaCoordenadas 45°08′27″N 6°41′20″E / 45.140833, 6.688889Características del túnelTipo Túnel carretero, Túnel internacional y Toll tunnelLongitud 12,87 kmDiseño y construcciónInauguración 1980[editar datos en Wikidata] El túnel de Fréjus, o túnel del Fréjus (en francés: Tunnel du Fréjus), es un túnel de carretera que une Francia e Italia, bajo la m...

 

Single sculls at the Olympics

Olympic sport Single scullsat the Olympic GamesMedal ceremony of the men's single sculls in 2016OverviewSportRowingGenderMen and womenYears heldMen: 1900–2020Women: 1976–2020Reigning championMen Stefanos Ntouskos (GRE)Women Emma Twigg (NZL) The single sculls is a rowing event held at the Summer Olympics. The event was first held for men at the second modern Olympics in 1900, and has been held every Games since. The women's competition was added in 1976. Medalists Men G...

 

Piccola città

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Piccola città (disambigua). Questa voce sull'argomento drammi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Piccola cittàOpera teatrale in tre atti AutoreThornton Wilder Titolo originaleOur Town Lingua originaleInglese AmbientazioneIl comune immaginario di Grover's Corners Composto nel1938 Prima assoluta22 gennaio 1938McCarter Theatre, Princeton (New Jersey) Prima rappresentazione italia...

J. Wayne Reitz

J. Wayne ReitzUniversity of Florida PresidentJ. Wayne Reitz, circa 1955.5th President of the University of FloridaIn office1955–1967Preceded byJohn S. Allen (acting)Succeeded byStephen C. O'Connell Personal detailsBorn(1908-12-31)December 31, 1908Olathe, Kansas, U.S.DiedDecember 24, 1993(1993-12-24) (aged 84)Gainesville, Florida, U.S.SpouseFrances Huston Millikan ReitzEducationB.A., Colorado State, 1930M.S., University of Illinois, 1935Ph.D., University of Wisconsin, 1941OccupationUniv...

 

Aveline de Grandpré

Assassin's Creed character Fictional character Aveline de GrandpréAssassin's Creed characterFirst appearanceAssassin's Creed III: Liberation (2012)Created byUbisoft SofiaPortrayed byAmber GoldfarbIn-universe informationOriginNew Orleans, French Louisiana, New FranceNationalityFrench Aveline de Grandpré is a fictional character in Ubisoft's Assassin's Creed video game franchise. She first appears as the protagonist of Assassin's Creed III: Liberation, a spin-off installment originally releas...

 

Філософія

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

The Great Dictator

1940 American film by Charlie Chaplin The Great DictatorTheatrical release posterDirected byCharlie ChaplinWritten byCharlie ChaplinProduced byCharlie ChaplinStarringCharlie ChaplinPaulette GoddardJack OakieHenry DaniellReginald GardinerBilly GilbertMaurice MoscovichCinematographyKarl StrussRoland TotherohEdited byWillard NicoHarold RiceMusic byCharlie ChaplinMeredith WillsonProductioncompanyCharles Chaplin Film CorporationDistributed byUnited ArtistsRelease date October 15, 1940...

 

Abdoulaye Diallo

Abdoulaye Diallo Informasi pribadiNama lengkap Abdoulaye DialloTanggal lahir 30 Maret 1992 (umur 32)Tempat lahir Reims, PrancisTinggi 1,91 m (6 ft 3 in)Posisi bermain Penjaga gawangInformasi klubKlub saat ini RennesNomor 30Karier junior1999 AS Française1999–2002 Tinqueux2002–2007 Reims2004–2007 INF Clairefontaine2007–2009 RennesKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2009– Rennes 1 (0)Tim nasional‡2010–2011 Prancis U-19 10 (0)2011–2012 Prancis U-20 4 (0) * Pe...

 

Looking for Lewis and Clark: the Long Ryders Anthology

1998 compilation album by The Long RydersLooking for Lewis and Clark: the Long Ryders AnthologyCompilation album by The Long RydersReleasedJuly 1998Recorded1983–1987GenreAlternative countryroots rockAmericanaLength2:25:16LabelChronicles / PolyGramThe Long Ryders chronology BBC Radio One Live in Concert(1994) Looking for Lewis and Clark: the Long Ryders Anthology(1998) Three Minute Warnings: the Long Ryders Live in New York City(2003) Looking for Lewis and Clark: the Long Ryders Anth...

Tiger & Bunny

Japanese anime television series This article may require cleanup to meet Wikipedia's quality standards. The specific problem is: Awkward phrasing and grammatical errors. Please help improve this article if you can. (April 2022) (Learn how and when to remove this message) Tiger & BunnyCover of the first Blu-ray volume featuring Kotetsu Kaburagi (left) and Barnaby Brooks (right).GenreAdventure, comedy,[1] superhero[2]Created bySunrise, Masayuki Ozaki, Keiichi Sato Anim...

 

Dung nham

Đừng nhầm lẫn với Nham thạch. Vòi dung nham cao 10m ở Hawaii, Hoa Kỳ Dung nham[Ghi chú 1] là đá nóng chảy trào ra từ núi lửa trong quá trình phun trào. Khi phun trào từ núi lửa, nó ở thể lỏng ở nhiệt độ khoảng 1,200 đến 1,300 độ C. Dung nham khá nhớt, cao hơn nước khoảng 100.000 lần, có thể chảy trên một quãng đường dài trước khi đông nguội thành đá do các đặc điểm thixotropic và she...