Murray GELL-MANN (naskiĝis en Nov-Jorko la 15-an de septembro 1929, mortis la 24-an de majo 2019) estis usona fizikisto. Li studis ĉe Yale University kaj la Masaĉuseca Instituto de Teknologio. Profesoro ekde 1955 ĉe la Kalifornia Instituto de Teknologio (Pasadeno), kie li servis ekde 1967 instruisto de teoria fiziko, estis membro de la NASA ekde 1964.
Li estis premiita la Nobel-premion pri Fiziko en 1969[1] por siaj malkovroj pri elementaj eroj. Teorio Gell-Mann alportis ordon al la kaoso, kiu venis kun la malkovro pri 100 eroj ene de la atomkerno. Ĉi tiuj eroj, krom la protonoj kaj neŭtronoj, estis formitaj de aliaj elementaj eroj nomataj kvarkoj. La kvarkoj okaziĝas kune danke al la interŝanĝo de gluonoj. Kune kun aliaj esploristoj li konstruis la kvantuman teorion de kvarkoj kaj gluonoj, nomata kvantuma kolordinamiko.
Krom la scienco, profesoro Gell-Mann estas interesita en aliaj kampoj kiel ekzemple literaturo, natura historio, historia lingvistiko, arkeologio, historio aŭ psikologio.
Murray Gell-Mann estas la aŭtoro de La kvarko kaj la jaguaro, Aventuroj en la simpleco kaj la komplekso, nome unu el la plej rekonitaj verkoj pri testoscienco.
Referencoj