Από τις επίσημες αργίες στην Ελλάδα, άλλες είναι υποχρεωτικές από τον νόμο και άλλες είναι αργίες κατ' έθιμο.[1] Στις υποχρεωτικές αργίες γενικά απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών με ορισμένες εξαιρέσεις. Οι αργίες κατ' έθιμο δεν θεωρούνται εξαιρέσιμες αργίες (εκτός και αν έχουν καθορισθεί με νόμο, ειδικό διάταγμα, συλλογική σύμβαση εργασίας κ.λπ.), συνεπώς γενικά δεν απαγορεύεται η λειτουργία των επιχειρήσεων και η απασχόληση των εργαζομένων. Ορισμένες από τις παραπάνω αργίες είναι προαιρετικές. Για αυτές, κατ' εξαίρεση και βάσει νόμου, εξαρτάται από την κρίση (βούληση) του εργοδότη το αν θα λειτουργήσει η επιχείρηση.[2][3] Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 4 του Β.Δ.748/1966 (ΦΕΚ 179/Α), το άρθρο 14 του Ν.4468/2017 (ΦΕΚ 61/Α) και το άρθρο 42 του Ν.4554/2018 (ΦΕΚ 130/Α) οι αργίες είναι οι παρακάτω:
Σε όλες τις Κυριακές καθώς και στις παραπάνω υποχρεωτικές αργίες απαγορεύεται γενικά "εις τους εν τω Κράτει οπαδούς παντός θρησκεύματος πάσα βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική εργασία και πάσα επαγγελματική εν γένει δραστηριότης" (Β.Δ. 748/1966), όμως προβλέπονται εξαιρέσεις με το άρθρο 2 του ιδίου νόμου.
Βέβαια τα τελευταία χρόνια, βάσει κανονισμού Ευρωπαϊκής Οδηγίας αυτό δεν τηρείται πάντοτε και στην Ελλάδα, να είναι υποχρεωτικά αργία όλες οι Κυριακές (με εξαίρεση την Κυριακή του Πάσχα), ενώ ορισμένες επιχειρήσεις (όπως π.χ. η εστίαση) λειτουργούν κανονικά όλες τις Κυριακές, και σε ορισμένες περιπτώσεις οι βιομηχανίες, οι βιοτεχνίες και τα εμπορικά καταστήματα (κυρίως σε Κυριακές πριν τις εορτές Χριστουγέννων και Πάσχα), λειτουργούν επίσης κανονικά.
διαφορετική ημερομηνία για κάθε πόλη σύμφωνα με Β.Δ/γμα
Τη Μεγάλη Παρασκευή η λειτουργία των καταστημάτων απαγορεύεται πριν από τις 12:00 το μεσημέρι και μετά τις 19:00 το απόγευμα. Συνήθως τα καταστήματα ανοίγουν στις 12:00 το μεσημέρι και κλείνουν στις 19:00 το απόγευμα (ανοιχτά όλο το μεσημέρι και τις δυο πρώτες απογευματινές ώρες)
Η γιορτή του Αγίου Πνεύματος, έχει οριστεί ως επίσημη ημέρα αργίας για το Δημόσιο, ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα καταστήματα όταν έχει χαρακτηρισθεί αργία με νόμο, συλλογική σύμβαση εργασίας, από επιχειρησιακή συνήθεια και έθιμο.
Ειδικά όσον αφορά την 1η Μαΐου και την 28η Οκτωβρίου, η απασχόληση των μισθωτών εναπόκειται αποκλειστικώς στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη (Ν.Δ. 3755/1957). Όμως βάσει του άρθρου 1 του Α.Ν. 380/68 και με απόφαση του εκάστοτε υπουργού απασχόλησης, η 1η Μαΐου κάθε χρόνο μετατρεπόταν σε μέρα «υποχρεωτικής αργίας» μέχρι τον νόμο 4468 (ΦΕΚ 61/τ.Α/28.04.2017) όπου καθορίστηκε ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας και μετατίθεται σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με τη Δευτέρα του Πάσχα.
Αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται η λειτουργία των επιχειρήσεων, με εξαίρεση αυτές που λειτουργούν νόμιμα Κυριακές και αργίες, όπως π.χ. τα καταστήματα εστίασης. Είναι δυνατό να καθοριστούν και άλλες ημέρες αργίας ή να αλλάξουν ημερομηνία, μέχρι πέντε το χρόνο, με απόφαση του υπουργείου Εργασίας.
Αργίες στο Δημόσιο κλπ
Οι επίσημες αργίες στην Ελλάδα για τους υπαλλήλους του Δημοσίου, Ο.Τ.Α. και Ν.Π.Δ.Δ. (με ορισμένες εξαιρέσεις), ορίστηκαν με τον Ν.1157/1981 (ΦΕΚ 126/τ. Α'). Επίσης ισχύουν οι αργίες που είχαν οριστεί με Β.Δ/ διατάγματα, πριν από τη δημοσίευση του νόμου και αφορούν τόσο εθνικές εορτές τοπικής σημασίας, όσο και θρησκευτικές εορτές τοπικής σημασίας.
Δημοσίου, Ο.Τ.Α. και ΝΠΔΔ
Οι αργίες για το Δημόσιο είναι όλες οι υποχρεωτικές και κατ' έθιμο αργίες καθώς και το Μεγάλο Σάββατο (Ανάσταση του Χριστού) που εορτάζεται μία μέρα πριν από το Πάσχα και είναι κινητή θρησκευτική γιορτή.[10]
Κατά τις ημέρες αυτές γενικά δεν γίνονται συναλλαγές.
Επίσης, με τον Ν.1157/1981, καθορίζονται και οι ημιαργίες, όπου τις ημέρες αυτές η εργασία διακόπτεται στις 13.00 μ.μ. για πενθήμερη εργασία ή στις 12.00 μ.μ. για μη πενθήμερη εργασία[11]. Όμως επειδή υπάρχουν διαφορετικά πρωινά ωράρια στο Δημόσιο και τους Ο.Τ.Α., η συνήθης πρακτική είναι διακόπτεται η εργασία του υπαλλήλου δύο ώρες πριν τη λήξη της βάρδιας. Οι ημέρες ημιαργίας είναι η 24 Δεκεμβρίου ως η παραμονή των Χριστουγέννων και η 31 Δεκεμβρίου ως η παραμονή του νέου έτους.
Ενόπλων Δυνάμεων
Ειδικότερα, γιορτάζονται οι προστάτες άγιοι των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, τόσο για το στρατιωτικό, όσο και για το πολιτικό προσωπικό. Εάν οποιαδήποτε από τις παραπάνω ημέρες συμπίπτει με Κυριακή, ορίζεται η προηγούμενη μέρα (Σάββατο) ως μέρα αργίας.
- 23 Απριλίου, η εορτή του Αγίου Γεωργίου (είτε 23 Απριλίου που είναι κανονικά η γιορτή, είτε την Δευτέρα του Πάσχα) για το προσωπικό του Στρατού Ξηράς.
Επιπρόσθετα, κάθε χρόνο στις 21 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής των Εισόδιων της Θεοτόκου, γιορτάζεται η Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων με πρωτοβουλία της ελληνικής πολιτείας για να υπομνησθεί και να τιμηθεί η προσφορά των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων προς το έθνος, τόσο σε περίοδο πολέμων, όσο και στην ειρήνη. Ο διπλός αυτός εορτασμός ξεκίνησε μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα το 1974.
Αργίες στον χώρο της Εκπαίδευσης
Δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση
Όσον αφορά τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ισχύουν οι παρακάτω ημέρες διακοπών και αργιών:
α) Διακοπών
- Χριστουγέννων: από 24 Δεκεμβρίου έως και 7 Ιανουαρίου (παραμονή Χριστουγέννων έως και Αγίου Ιωάννη), με εξαίρεση τα δημόσια Ι.Ε.Κ., που έχουν διακοπή έως τις 5 Ιανουαρίου (παραμονή Θεοφανίων), ενώ αντίστοιχα η 6η Ιανουαρίου (Θεοφάνια) δεν προσμετράται επειδή είναι υποχρεωτικά αργία.
- Αποκριάς: Από την Πέμπτη της Τυροφάγου ως και την επομένη της Καθαρής Δευτέρας (Πανεπιστήμια) [12]
- Καλοκαιριού: από 1 Ιουλίου έως 31 Αυγούστου (Τα σχολεία ανοίγουν 1 Σεπτεμβρίου για τις επαναληπτικές εξετάσεις και 10 Σεπτεμβρίου για τα μαθήματα της νέας χρονιάς)
β) Αργιών
- 25η Mαρτίου: Επέτειος της επανάστασης του 1821 εναντίον του τουρκικού ζυγού
- Την ημέρα της εορτής του πολιούχου της έδρας του σχολείου ή πανεπιστημίου
- Την ημέρα της τοπικής εθνικής εορτής της πόλης ή χωριού
- Αργία αποκλειστικά στο χώρο της εκπαίδευσης είναι η 17 Νοεμβρίου ως επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου για τα Α.Ε.Ι. και τις ανώτερες σχολές, ενώ στα σχολεία πραγματοποιούνται εορταστικές εκδηλώσεις.[13]
Εορταστικές εκδηλώσεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση πραγματοποιούνται:
α) στις 27 Οκτωβρίου για την επέτειο της εθνικής εορτής της 28ης Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία τιμάται και η ελληνική σημαία. Σε περίπτωση που η 28η Οκτωβρίου είναι Κυριακή ή Δευτέρα, οι εκδηλώσεις γίνονται την προηγούμενη Παρασκευή,
β) στις 24 Μαρτίου για την επέτειο της εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου. Σε περίπτωση που η 25η Μαρτίου είναι Κυριακή ή Δευτέρα, οι εκδηλώσεις γίνονται την προηγούμενη Παρασκευή,
γ) στις 17 Νοεμβρίου για την επέτειο του Πολυτεχνείου, τον αντιδικτατορικό αγώνα και την Εθνική Αντίσταση. Όταν η 17η Νοεμβρίου είναι Σάββατο ή Κυριακή, οι εορταστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται την προηγούμενη Παρασκευή.
δ) στις 30 Ιανουαρίου, Τριών Ιεραρχών όπου προβλέπονται σχολικές εκδηλώσεις με θρησκευτικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.[14] Αντίθετα και μόνο για τα έτη 2018 και 2019 η ημέρα ήταν αργία.[15]
ε) Ολόκληρη η καλοκαιρινή περίοδος για τους δασκάλους πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας
Επίσης διδασκαλία μαθημάτων δεν γίνεται την ημέρα έναρξης και λήξης του διδακτικού έτους, παρά το γεγονός ότι δεν είναι αργίες (Π.Δ. 79/2017).
Φροντιστήρια και κέντρα ξένων γλωσσών
Για τα φροντιστήρια και κέντρα ξένων γλωσσών, οι ημέρες αργιών καθορίζονται ως εξής:
1) Όλες τις Κυριακές
2) Της θρησκευτικής γιορτής του Αγίου Πνεύματος
3) Τις εθνικές επετείους της 28ης Οκτωβρίου και 25ης Μαρτίου
4) Τη 17η Νοεμβρίου
5) Την ημέρα των Θεοφανίων
6) Την Καθαρά Δευτέρα
7) Την 1η Μαΐου
8) Την κατά τις ισχύουσες διατάξεις ημέρα αργίας για την έδρα κάθε Φροντιστηρίου και Κέντρου Ξένων Γλωσσών, λόγω τοπικής θρησκευτικής ή εθνικής γιορτής
9) Τη γιορτή Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Κατά τις ημέρες αργιών και διακοπών τα Φροντιστήρια και Κέντρα Ξένων Γλωσσών παραμένουν κλειστά για τα μαθήματα όμως μπορούν να λειτουργούν οι Γραμματείες τους.
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών ήταν αργία για τα φροντιστήρια και κέντρα ξένων γλωσσών έως το 2024.[16]
