Βιλαέτι της Τραπεζούντας
1867–1922
Χώρα	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Πρωτεύουσα	Τραπεζούντα
Ίδρυση	1867
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°0′0″N 39°44′0″E
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Βιλαέτι της Τραπεζούντας^[1] ήταν μια διοικητική διαίρεση πρώτου επιπέδου (βιλαέτι) στο βόρειο-ανατολικό τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και που αντιστοιχεί στην περιοχή κατά μήκος των ακτών της ανατολικής Μαύρης Θάλασσας και εσωτερικά στην ορεινή περιοχή του Ποντιακών Άλπεων. Στην περιοχή κατοικούσαν εθνότητες Τούρκων στο δυτικά και Λαζόφωνοι Μουσουλμάνοι στο ανατολικα, αν και καθ ' όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρχε ιστορικό αλλαξοπιστίας στο Ισλάμ από πολλούς Έλληνες (Ποντίους) - ακόμη και η Γιουλμπαχάρ Χατούν, η μητέρα του σουλτάνου Σελίμ Α΄ λεγόταν ότι ήταν Ελληνίδα Ποντιακή καταγωγής.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, αναφέρεται να κατείχε έκταση 31.290 τ.χλμ., ενώ σύμφωνα με τα αποτελέσματα από την πρώτη Οθωμανική απογραφή του 1885 (που δημοσιεύθηκε το 1908) είχε πληθυσμό 1,047,700.^[2]

Μετά το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877-1878, ιδρύθηκε το σαντζάκι του Λαζιστάν.^[3] Η Ριζούντα έγινε το κέντρο της περιοχής, λόγω της προσάρτησης του Μπατούμι, την έως πρότινος πρωτεύουσα του σαντζακιού, στη Ρωσία.

Το βιλαέτι περιελάμβανε τρια σαντζάκια (τέσσερα μετά το 1889)^[4] και 22 καζάδες.^[5] Τα σαντζάκια του Βιλαετίου ήταν:

1. Σαντζάκι Τραπεζούντας (Τραπεζούντα, Κοτύωρα, Κερασούντα, Τρίπολη , Φιλοκάλεια (Γκορελε), Φολ (Βακφίμπεκίρ), Σούρμενα, Πλάτανα, Ματσούκα)
2. Σαντζάκι Αργυρουπόλεως (Αργυρούπολη, Κελκίτ, Χερίαινα, Τορούλ)
3. Σαντζάκι του Λαζιστάν (με πρωτεύουσα το Μπατούμι μέχρι το 1878, αργότερα η Ριζούντα) (Ριζούντα, Αθήνα, Αρτβίν)
4. Σαντζάκι του Τζανίκ (με πρωτεύουσα την Σαμψούντα μετά 1889) (Σαμψούντα, Μπάφρα, Οινόη, Φάτσα, Θεμίσκυρα, Θέρμη)