Πρισκιλλιανός

Πρισκιλλιανός
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Priscilianus (Λατινικά)
Γέννηση340 (περίπου)[1]
Ισπάνια
Θάνατος385[2][3][4]
Τριρ
Αιτία θανάτουαποκεφαλισμός
Συνθήκες θανάτουθανατική ποινή
ΘρησκείαΧριστιανισμός
Priscillianism
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιερέας
συγγραφέας[5]
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματοςαίρεση
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαRoman Catholic Bishop of Ávila (έως 385)
δεδομένα

Ο Πρισκιλλιανός ( λατ: Priscillianus ) ήταν Ρωμαίος χριστιανός θεολόγος και επίσκοπος από την Ισπανία που εκτελέστηκε το 385 ως αιρετικός. Υπήρξε ο ιδρυτής του Πρισκιλλιανισμού.

Βιογραφία

Ο Πρισκιλλιανός γεννήθηκε στη ρωμαϊκή Γαλικία γύρω στο 345[6]. Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας ευγενών[7] και άτομο ευρείας μόρφωσης[8]. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως δάσκαλος θρησκευτικών και διέθετε μεγάλη επιρροή επί του γυναικείου πληθυσμού ενώ παράλληλα χαρακτηριζόταν από έντονη ασκητική πειθαρχία[9]. Κατηγορήθηκε πως από το 370[6] εμφάνισε μυστικιστική διδασκαλία και δυαρχικές αντιλήψεις μέσω της ανάμιξης στοιχείων από τον γνωστικισμό και τον μανιχαϊσμό[7]. Ο ίδιος, ξεκινώντας από την Μερίδα και την Κορδούη[6], κατάφερε να προσελκύσει πλήθος ακολούθων και οι ιδέες του διαδόθηκαν γρήγορα στην Ισπανία και τη Γαλλία[7].

Στις 4 Οκτωβρίου του 380[10], συνήλθε στη Σαραγόσα σύνοδος που φέρεται να τον αφόρισε[11] αν και σύμφωνα με νεότερες απόψεις κάτι τέτοιο δεν είναι απολύτως βέβαιο[12]. Λίγο καιρό μετά τη σύνοδο, ο Πρισκιλλιανός, ο οποίος είχε νωρίτερα κληθεί να παραστεί στη Σαραγόσα αλλά αρνήθηκε[13], χειροτονήθηκε από φιλικούς προς τη διδασκαλία του ιεράρχες, ως επίσκοπος της Άβιλα[9]. Ακολούθησε έκκληση των αντιπάλων του Πρισκιλλιανού προς τον αυτοκράτορα Γρατιανό, ο οποίος εξέδωσε διάταγμα με το οποίο καταδίκαζε τον ίδιο αλλά και τους ιεράρχες οπαδούς του σε εξορία. Προσπάθειά τους να βρουν συμπαράσταση από τον Αμβρόσιο Μεδιολάνων και τον πάπα Δάμασο απέτυχε, κατάφεραν όμως να επιστρέψουν στις επισκοπικές τους θέσεις χάρη στην εύνοια κρατικών αξιωματούχων[13].

Το 385, ο Πρισκιλλιανός κλήθηκε από κοινού με άλλους ομοϊδεάτες του στην πόλη Τρέβηροι, που εκείνη την εποχή ήταν έδρα του αυτοκράτορα Μάγνου Μάξιμου προκειμένου να δικαστούν. Μάλιστα, ο Πρισκιλλιανός απολογήθηκε ενώπιον του ίδιου του Μάξιμου. Τελικά, ο ίδιος και πολλοί ακόμη οπαδοί του κρίθηκαν ένοχοι για τις κατηγορίες της αίρεσης, της μαγείας και της σεξουαλικής ανηθικότητας και εκτελέστηκαν[9] παρά την αντίθετη γνώμη διαφόρων ιεραρχών όπως ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων, ο Μαρτίνος Τουρώνης και ο Πάπας Σιρίκιος[7][14].

Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα ανακαλύφθηκαν και εν συνεχεία δημοσιεύτηκαν πραγματείες που αποδίδονται στον Πρισκιλλιανό. Μάλιστα, αυτό είχε ως αποτέλεσμα μερίδα ακαδημαϊκών να επιχειρήσει να αποκαταστήσει την υστεροφημία του Πρισκιλλιανού, υποστηρίζοντας πως η καταδίκη του ήταν άδικη και αθεμελίωτη[11][14].

Διδασκαλία

Όπως αναφέρθηκε, ο Πρισκιλλιανός στη διδασκαλία του εισήγαγε δυαρχικές αντιλήψεις μέσω της ανάμιξης στοιχείων από τον γνωστικισμό και τον μανιχαϊσμό. Αντέκρουε την τριαδικότητα και δεχόταν δύο αρχές: την αρχή του αγαθού που πηγάζει από τον Θεό και την αρχή του κακού που πηγάζει από τον διάβολο. Για τον Πρισκιλλιανό και τους οπαδούς του, ο Χριστός, οι άγγελοι και οι ψυχές είναι απόρροιες εκ του Θεού ενώ το σώμα αποτελεί πλάσμα του διαβόλου. Για αυτό τον λόγο, για τον Πρισκιλλιανισμό η ανάσταση της σάρκας ήταν αδιανόητη.

Επίσης, ο Πρισκιλλιανός δίδασκε την άρνηση του γάμου διότι είναι παράγοντας δημιουργίας νέων σωμάτων επέτρεπε όμως την εξωγαμική ένωση[7].

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Priscillian. Ανακτήθηκε στις 30  Οκτωβρίου 2024.
  2. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 11879339X. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Priscillian. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ «Dictionnaire de spiritualité. Ascétique et mystique» (Γαλλικά) 8363. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 10ος, σελ 588.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Παναγιώτου Κ. Χρήστου, Εκκλησιαστική Γραμματολογία, τόμος Α', εκδοτικός οίκος Κυρομάνος, β' έκδοση, Θεσσαλονίκη 2005, σελ 255.
  8. ↑ Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 20ος, σελ 885.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Virginia Burrus, The Making of a Heretic - Gender, Authority, and the Priscillianist Controversy, U. of California Press, 1995, σελ 2.
  10. ↑ Virginia Burrus, 1995, σελ 26.
  11. ↑ 11,0 11,1 «Οι Καθαροί - Το πρόβλημα της δυαρχίας στη Δύση». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2014.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " ΙΜΠ " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  12. ↑ Virginia Burrus, 1995, σελ 25 - 26.
  13. ↑ 13,0 13,1 Catholic Encyclopedia: Priscillianism
  14. ↑ 14,0 14,1 Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 10ος, σελ 589.