Πορεία των ελληνικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κύπελλο Καλαθοσφαίρισης
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|5|01|2025}}
Οι ελληνικές ομάδες συμμετείχαν για πρώτη φορά στη δεύτερη τη τάξει διασυλλογική διοργάνωση καλαθοσφαίρισης (Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης αρχικά, στη συνέχεια Ευρωπαϊκό Κύπελλο, μετά Ευρωκύπελλο και τέλος Κύπελλο Σαπόρτα) την αγωνιστική περίοδο 1966–67. Ο θεσμός διατηρήθηκε έως και την περίοδο 2001–02, οπότε και αντικαταστάθηκε από το ULEB Cup (σήμερα EuroCup), στο οποίο ουσιαστικά συγχωνεύτηκε με το Κύπελλο Κόρατς.
Από την έναρξη του θεσμού και μέχρι την περίοδο 1975–76, την Ελλάδα εκπροσωπούσε στη διοργάνωση η ομάδα που είχε κατακτήσει τη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος της προηγούμενης χρονιάς, καθώς το Κύπελλο Ελλάδας καθιερώθηκε μόλις τη συγκεκριμένη περίοδο (1975–76). Έκτοτε η εκπροσώπηση της Ελλάδας γινόταν από την κυπελλούχο ομάδα της προηγούμενης χρονιάς ή την φιναλίστ, αν η πρώτη ήταν ταυτόχρονα και πρωταθλήτρια.
Με την αναδιοργάνωση και διέυρυνση των Κυπέλλων Ευρώπης που επιχείρησε η FIBA την περίοδο 1991–92, για πρώτη φορά τη χρονιά εκείνη την Ελλάδα εκπροσώπησαν δύο ομάδες, κάτι που επαναλήφθηκε αρκετές φορές ως την παύση του συγκεκριμένου κυπέλλου το 2002.
Η πορεία των ελληνικών ομάδων
Η πρώτη ελληνική ομάδα που συμμετείχε στη διοργάνωση ήταν ο δευτεραθλητής του 1966 Άρης, ο οποίος αποκλείσθηκε μόλις στον πρώτο γύρο από την Μακάμπι Τελ Αβίβ. Ωστόσο τον επόμενο χρόνο, η ΑΕΚ έφθασε στην κατάκτηση του τρόπαιου στην Αθήνα και το ανοιχτό Παναθηναϊκό Στάδιο επικρατώντας με σκορ 89–82 της Σλάβια Πράγας.
Αναλυτικά η πορεία της ΑΕΚ
Την περίοδο 1967-68 το τότε Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης βρίσκεται στο δεύτερο μόλις χρόνο του σαν θεσμός. Η ΑΕΚ θα περάσει χωρίς αγώνα τον πρώτο γύρο και στην επόμενη φάση θα βρει μπροστά της την ισπανική Βιτόρια. Η ήττα της "Ένωσης" στον πρώτο αγώνα στην έδρα της αντιπάλου της (75-82) δεν έχει καμία συνέπεια, αφού στη ρεβάνς η ελληνική ομάδα θριαμβεύει με 86-65. Στον επόμενο γύρο η ΑΕΚ αντιμετωπίζει τη βελγικήΡΣΚ Άντερλεχτ Ρόαγιαλ, την οποία νικά στην Αθήνα με 22 πόντους διαφορά (76-54), αλλά ...λαχταράει μέχρι να τελειώσει ο επαναληπτικός αγώνας και προκρίνεται για μόλις 2 πόντους, καθώς ηττάται με 54-74! Επόμενο εμπόδιο στον ημιτελικό γύρο ήταν η κάτοχος του τίτλου Ίνις Βαρέζε, η οποία επικρατεί σχετικά δύσκολα στο πρώτο παιχνίδι στην Ιταλία με 78-60. Εξήντα χιλιάδες έλληνες φίλαθλοι συρρέουν στο Παναθηναϊκό Στάδιο για το δεύτερο ματς, όπου ύστερα από συγκλονιστική μάχη, η ΑΕΚ νικά χάρις σε ραβέρσα του Τρόντζου στην εκπνοή, με 72-52 και περνάει στον Τελικό.
Είχε έρθει η ώρα για την πρώτη "χρυσή" στιγμή του ελληνικού μπάσκετ, δυο δεκαετίες πριν την "έκρηξη" του 1987. Σε ένα κατάμεστο "Καλιμάρμαρο" (παρόν 80.000 κόσμος) η ΑΕΚ κατόρθωσε να νικήσει και τη Σλάβια Πράγας με 89-82 (ημίχρονο 47-38), έχοντας συμπαραστάτες τους φιλάθλους και το δημοσιογράφο Βασίλη Γεωργίου που η συγκλονιστική του μετάδοση για λογαριασμό της ελληνικής ραδιοφωνίας έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη όσων είχαν την ατυχία να μην είναι παρόντες στο γήπεδο, αλλά και την τύχη να τον ακούσουν να περιγράφει την αγωνιώδη αναμέτρηση.
Τα επόμενα δυο χρόνια (1969 και 1970) Παναθηναϊκός και ΑΕΚ έφτασαν ως τους ημιτελικούς της διοργάνωσης, αποκλείστηκαν όμως από τη Ντιναμό Τιφλίδας και τη γαλλική Βισύ αντίστοιχα.
Ο ΠΑΟ επιθυμώντας να επαναλάβει το κατόρθωμα της ΑΕΚ, αποκλείει σχετικά εύκολα στους δυο πρώτους γύρους την αυστριακή Χάντελς (ήττα στη Βιέννη με 76-84, νίκη στην Αθήνα με 95-55) και την αδύναμη Μπενφίκα (110-74 εκτός και 111-70) με το Γιώργο Κολοκυθά να σημειώνει από 36 πόντους σε κάθε έναν από τους δυο αγώνες. Στα προημιτελικά ο ΠΑΟ πέφτει πάνω στη Φιντές Νάπολη και συντρίβεται εκτός έδρας με 98-61. Στον επαναληπτικό οι ιταλοί αποχωρούν διαμαρτυρόμενοι για αυθερεσία στην καταγραφή των πόντων και η ελληνική ομάδα προκρίνεται στον ημιτελικό, όπου η Ντιναμό Τιφλίδας αποτελεί αξεπέραστο εμπόδιο. Ενώ οι έλληνες επικρατούν στο πρώτο παιχνίδι με 81-67, στον επαναληπτικό ήρθε η ήττα με 103-71 και τα όνειρα λήγουν άδοξα.
Στα παιχνίδια της σεζόν χρησιμοποιήθηκαν οι Κολοκυθάς, Πέππας, Ιορδανίδης, Παναγιωταράκος, Χαϊκάλης, Πολίτης, Κόνσολας, Κυρίτσης, Λεκάκης, Καζούπης.
Η ΑΕΚ το 1969-70 δεν είναι πια η ομάδα του 1968. Αποκλείει δύσκολα στους πρώτους γύρους τη ΜΑΦΚ Βουδαπέστης (84-79, 104-107) και τη νεόκοπη τότε Γιουβεντούτ Μπανταλόνα (68-87, 74-46), αλλά στον ημιτελικό βρίσκει μπροστά της τη γαλλική Βισύ, απ' την οποία χάνει με 18 πόντους τον πρώτο αγώνα (60-78) και μένει στο Παναθηναϊκό Στάδιο στο +9 (74-65).
Μικρές αναλαμπές
Ακολούθησε μια μακρά περίοδος «ανομβρίας» των ελληνικών συλλόγων στο Κύπελλο Κυπελλούχων με μικρές μόνο αναλαμπές, που ήταν κάποιες συμμετοχές ομάδων μας σε ομίλους (γ' φάση), όπως εκείνες της ΑΕΚ (1972), του Ολυμπιακού το 1976, του ΠΑΟ (1980, 1984), του ΠΑΟΚ το 1985 και της ΑΕΚ πάλι, το 1989 με τεχνικό τον αείμνηστο Κρέζιμιρ Τσόσιτς.
Κατάκτηση της κορυφής
Όμως, από το ξεκίνημα της δεκαετίας του 1990 και μέχρι και ένα χρόνο πριν την κατάργηση της διοργάνωσης, για 12 συνεχόμενα χρόνια οι ελληνικές ομάδες έφταναν τουλάχιστον ως τη φάση των ημιτελικών. Μάλιστα τις 8 πρώτες χρονιές την επιτυχία αυτή σημείωσαν οι τρεις σύλλογοι της Θεσσαλονίκης. Πιο συγκεκριμένα:
1989–90: ΠΑΟΚ(Ημιτελικός), αποκλείσθηκε από τη Βίρτους (Κνορ) Μπολώνια (ήττα 77–57 εκτός, νίκη 100–94 εντός).
Στον δεύτερο γύρο οι θεσσαλονικείς ξεπερνούν εύκολα το εμπόδιο της πορτογαλικής Οβαρένσε (101-83 και 117-67) και εισέρχονται σε όμιλο με αντιπάλους τις Ρεάλ Μαδρίτης (71-92 και 80-77), Μυλούζ (82-81 και 90-76), Παρτιζάν Βελιγραδίου (93-81 και 79-95), από όπου προκρίνονται για τον ημιτελικό.
Αναλυτικά οι δυο ημιτελικοί του ΠΑΟΚ
1990–91: ΠΑΟΚ(Κυπελλούχος), νίκησε στον τελικό τη Σαραγόσα με σκορ 76–72 στη Γενεύη.
Αναλυτικά η πορεία του ΠΑΟΚ
1991–92: ΠΑΟΚ(Φιναλίστ), έχασε στον τελικό από τη Ρεάλ Μαδρίτης με σκορ 65–63 στη Ναντ (καλάθι του Ρίκι Μπράουν στην εκπνοή) μετά από τραγικό σφάλμα του Παναγιώτη Φασούλα ο οποίος ήταν ο κορυφαίος του ματς.
Ο "SATO" Άρης πρώτευσε στον προκριματικό όμιλο που τοποθετήθηκε με 2 νίκες επί της Μινσκ (107-70, 117-59) και ισάριθμες επί της Σλάβια Βρότσλαβ (102-75, 90-81). Στη συνέχεια έπαιξε στο Β' προημιτελικό όμιλο με Χάποελ Γκαλίλ Ελιόν (88-75, 69-80*), Σολέ (104-72, 70-60*), Μπενφίκα (75-67*, 83-72), Κ.Κ. Σπλιτ (Σλόμποντνα Νταλμάτσια) (89-56, 76-66*) και Μπουτιβέλνικ Κιέβου (67-61, 94-80*). Παρά τα πολλά διοικητικά και οικονομικά προβλήματα, αλλά και την αλλαγή προπονητή (καθώς στις αρχές του 1993 ο Σβι Σερφ αντικατέστησε το Στιβ Γιατζόγλου) η ομάδα της Θεσσαλονίκης πέρασε πανηγυρικά στα ημιτελικά της διοργάνωσης. Εκεί βρήκε αντίπαλό της, για 2 νίκες, την ισπανικήΣαραγόσα έχοντας πλεονέκτημα με το πρώτο ματς εκτός έδρας και προκρίθηκε με δύο νίκες (86-84 εκτός έδρας και 82-66 εντός έδρας) στον Τελικό του Τορίνο, που είχε ορισθεί για τις 16 Μαρτίου 1993. Σε αυτό το ιστορικό ματς, ο Άρης επικράτησε της τουρκικήςΕφές Πίλσεν με σκορ 50-48 (που ήταν το μικρότερο το οποίο σημειωνόταν ποτέ σε τελικό διασυλλογικής Ευρωπαϊκής διοργάνωσης) ενώ στο ημίχρονο οι τούρκοι ήταν μπροστά με 32-29. Θλιβερή παραφωνία του αγώνα ήταν τα εκτεταμένα επεισόδια που έλαβαν χώρα μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων οπαδών μέσα στο γήπεδο, για τα οποία θεωρήθηκε -και όχι αβάσιμα- υπεύθυνη η ελληνική πλευρά, προκαλώντας την τιμωρία της ομάδας του Άρη με διετή αποκλεισμό από τις διοργανώσεις της FIBA. Η ποινή στη συνέχεια και μετά από έφεση, μετατράπηκε σε υποχρέωση της ομάδας να δώσει όλους τους εντός έδρας αγώνες της επόμενης περιόδου μακριά από την έδρα της (αγωνίστηκε στην Αθήνα) και χωρίς παρουσία φιλάθλων.
Χρησιμοποιήθηκαν οι αθλητές: Βίνσεντ και Χίγγινς (ΗΠΑ), Λυπηρίδης, Λιαδέλης, Βουρτζούμης, Αγγελίδης, Πετσάρσκι, Μασλαρινός και Παραλίκας. Προπονητής ήταν ο Μέμος Ιωάννου.
1994–95: Ηρακλής(Ημιτελικός), αποκλείσθηκε από την Ταουγκρές (νίκη 79–78 εντός και ήττες 79–74 και 70–66 εκτός). Στα προκριματικά ο Ηρακλής είχε αποκλείσει την ουγγρική Κέρμεντ (60-51 εκτός και 88-66 στο Ιβανώφειο) και τη σλοβένικη Πολζέλα (69-66, 94-64). Στον προημιτελικό όμιλο (6 ομάδων) ο γηραιός κατετάγη δεύτερος (με Μάες Πιλς 89-87 και 92-69*, Μπάσκετ Κιέβ 81-77* και 98-66, Κροάσια Σπλιτ 75-70 και 71-63*, Μπελινζόνα 66-54* και 85-70 και Αντίμπ 74-71, 78-88*) και εισήλθε με μειονέκτημα στα ημιτελικά.
1995–96: ΠΑΟΚ(Φιναλίστ), έχασε στον τελικό από την Ταουγκρές εκτός έδρας. Στα προημιτελικά ο ΠΑΟΚ είχε αποκλείσει κατά σειρά την κυπριακή ΠΑΕΕΚ (109-40 στη Λευκωσία και 116-47 στο Παλαί Ντε Σπορ), τη σλοβένικη Ποστόϊνα (79-71, 112-66) και την ουκρανική Μπουντιβέλνικ (76-68 και ήττα 74-75 στο Κίεβο). Στον προημιτελικό όμιλο ο ΠΑΟΚ τερμάτισε πρώτος (με Σρίβιενατς Κροατίας 86-85 και 73-76*, Ολύμπια Λιουμπλιάνας 77-67 και 86-66*, Κάλεβ Τάλιν Εσθονίας 75-71* και 77-63, Δυναμό Μόσχας 62-65* και 64-59 και Νόμπιλες Πολωνίας 109-66, 115-58*) και εισήλθε στα ημιτελικά με πλεονέκτημα έδρας. Νίκησε στις 6-2-1996 στο Κάουνας της Λιθουανίας με 83-76 τη Ζάλγκιρις και μια βδομάδα μετά επικράτησε πανηγυρικά με 104-59 στη ρεβάνς του Αλεξάνδρειου. Όμως, στις 12-3-1996 υπέκυψε στη Βιτόρια με 81-88, χάνοντας το τρόπαιο.
1996–97: Ηρακλής(Ημιτελικός), αποκλείσθηκε από την Σκαλιτζέρα (Μας) Βερόνα (ήττα 96–62 εκτός, νίκη 76–56 εντός). Στη διοργάνωση έλαβε μέρος και ο Απόλλων Πατρών. Στα προκριματικά ο Ηρακλής έπαιξε στον 5ο όμιλο (με Αχιλλέα Κύπρου 100-76 και 98-74, ΑΣΤ-ΖΕΝΤ Βελγίου 87-77 και 86-60, Νεν Μπος Ολλανδίας 104-84 και 94-78, Σλασκ Πολωνίας 84-86, 86-76 και Ζαντάρ Κροατίας 88-73, 87-93) και ο Απόλλων στον 6ο όμιλο (με Στάβεξ Τσεχίας 92-71 και 84-76, Σουνέρ Βελγίου 71-74 και 81-73, Ουνιβερσιτάτεα Ρουμανίας 122-61 και 107-86, Μπουντιβέλνικ Κιέβου 79-89 και 85-68 και Ακουάριους Ρωσίας 98-76, 105-86).
Στη β' φάση είχαμε Στάβεζ-Ηρακλής 86-78 και 61-76, Ζαντάρ-Απόλλων 56-75 και 64-82.
Στον γύρο των "16" είχαμε TDK Μανρέσα-Ηρακλής 74-79 και 58-61, PTT Άνκαρα-Απόλλων 89-73 και 66-67 (αποκλεισμός).
Στα προημιτελικά είχαμε: Χάποελ Ιερουσαλήμ-Ηρακλής 68-63 και 58-70.
