Το Οίτυλο είναι γραφικός παραδοσιακός οικισμός της Έξω Μάνης.[2] Βρίσκεται σε υψόμετρο 237 μέτρων,[3] δίπλα στο δρόμο Καλαμάτα - Αρεόπολη και έχει πληθυσμό 219 κατοίκων, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011.[4]
Ιστορικά στοιχεία
Αρχαιότητα
Το Οίτυλο πήρε το όνομά του, από τον Οίτυλο του Άργους, γιό του Αμφιάνακτα και ήταν μία από τις αχαϊκές πόλεις που κυβερνούσε ο Μενέλαος.[5] Βρίσκεται περίπου στην ίδια θέση με την άλλοτε ακμάζουσα ελληνική πόλη Αρχαία Οίτυλος, που αναφέρει ο Όμηρος και πήρε μέρος στον Τρωϊκό Πόλεμο. Προσφέρθηκε μάλιστα από τον Αγαμέμνονα ως «προίκα», για να εξευμενίσει το θυμό του Αχιλλέα.[6]
Η σημασία και η αίγλη της πόλεως Οίτυλος, ήταν ισότιμη με όλες τις υπόλοιπες της Λακεδαίμονος που αναφέρονται στην Ιλιάδα από τον Όμηρο. Στη συγκεκριμένη δε περιοχή, είναι η κυρίαρχη πόλη μαζί με την Λας.
Από το Στράβωνα αναφέρεται με το όνομα Βοίτυλο, σαν σημαντική πόλη μαζί με την Ψαμμαθούντα και την Ασίνη. Και ο Παυσανίας αναφέρει πως ήταν μια από τις κυριότερες πόλεις του «Κοινού των Ελευθερολακώνων». Ο Παυσανίας, κατά την περιήγησή του στην Λακωνία, έφθασε στη Λας και κατόπιν στην Πύρριχο και Τευθρώνη, τον σημερινό Κότρωνα. Η περιήγησή του στη συνέχεια έγινε διά θαλάσσης, λόγω της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας της περιοχής, για να αποβιβασθεί στο Οίτυλο. Αφού παραθέτει αρκετά στοιχεία για την πόλη, συνεχίζει οδικώς προς τη Μεσσηνία. Διασώζονται ερείπια αρχαίων μνημείων και επιγραφές, ιδιαίτερα γύρω από την παραλία, όπου θεωρείται πως υπήρχε ναός του Σεράπιδος.
Ακόμη ένας περιηγητής, ο Ciriaco de'Pizzicolli, περισσότερο γνωστός σαν Κυριάκος από Ανκόνα, την επισκέφθηκε το 1447 μ.Χ. και φιλοξενήθηκε σε αυτήν από τον Ιωάννη Παλαιολόγο. Στις 15 Οκτωβρίου του 1447 μ.Χ αποβιβάσθηκε στο Οίτυλο ερχόμενος από την Κορώνη, με πλοίο που καπετάνιος του ήταν ο Ιωάννης Ρουσέας, από το χωριό Δρυ (Δρυαλός). Στη συνέχεια περιηγήθηκε σχολαστικά όλη την περιοχή της Μάνης και μας παραθέτει σημαντικά στοιχεία για τις πόλεις και τη ζωή των κατοίκων.
Νεότερη ιστορία
Κάποιοι από την ξακουστή οικογένεια των Στεφανόπουλων του Οιτύλου (με καταγωγή από τους Κομνηνούς της Τραπεζούντας), έφυγαν τη χρονική περίοδο 1671 - 1674, πρόσφυγες για την Ιταλία και κατέληξαν στην Κορσική.
Ιστορικά, οι Μανιάτες αναδείχθηκαν σε εξαιρετικής αγριότητας πειρατές. Τον 18ο αιώνα η Μάνη ζούσε αποκλειστικά από τις πειρατικές επιδρομές. Έτσι, το Οίτυλο συνήθιζαν να το ονομάζουν "Μεγάλο Αλγέρι" γιατί στα παζάρια του πραγματοποιούνταν αγοροπωλησίες λάφυρων αλλά και δουλεμπόριο.[7]