Τα Μυριοκέφαλα βρίσκονται 33 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου, στις βορειοδυτικές παρυφές του όρους Κρυονερίτης (ύψος 1.228 μ.) σε υψόμετρο 500 μέτρα[2] με θέα προς τη μεγάλη κοιλάδα της Ασή Γωνιάς[3]. Η ονομασία του οφείλεται στα μύρια (πολλά) κεφάλια, δηλαδή λόφους, στα οποία είναι κτισμένο το χωριό. Τα Μυριοκέφαλα κατοικούνταν από το 10ο αιώνα, όπως αναφέρεται στη διαθήκη του Ιωάννη Ξένου ή Ερημίτη. Σε αυτά υπάγεται και ο οικισμός Μαρουλού[4] Στο χωριό υπάρχει μια πηγή με άφθονο κρύο νερό, που σύμφωνα με την παράδοση έγινε από το χέρι του Ιωάννη Ερημίτη, που ακούμπησε στο έδαφος και άρχισε ν’ αναβλύζει νερό από πέντε σημεία (τα δάκτυλά του). Το νερό αυτό θεωρείται αγίασμα.[5]
Η Εκκλησία της Παναγίας της ΑντιφωνήτριαςΟ Βαϊφόρος Χριστός
Ο Ιερός ναός της Παναγίας των Μυριοκεφάλων που βρίσκεται μέσα στο χωριό είναι μια από τις αρχαιότερες εκκλησίες του νομού Ρεθύμνης. Πρόκειται για το καθολικό της άλλοτε - μη σωζόμενης σήμερα - μονής Μυριοκεφάλων, που έχτισε στις αρχές του 11ου αιώνα ο 'Οσιος Ιωάννης ο Ξένος[7], ο οποίος μάλιστα εξόπλισε τη Μονή με εικόνες, σκεύη και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα που ο ίδιος έφερε από την Κωνσταντινούπολη. Το μοναστήρι που λειτουργούσε σε όλη τη διάρκεια της βενετικής κυριαρχίας και της τουρκοκρατίας ατόνησε από τις αρχές του 20αι.[8] Αναδείχθηκε σε σημαντικό προσκύνημα τόσο από την ιερότητα του χώρου όσο και από την ευλάβεια των χριστιανών στη θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Αντιφωνήτριας [9][10]. Εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και γίνεται μεγάλο πανηγύρι.[11] Η εκκλησία έχει σχήμα ελεύθερου σταυρού με τρούλο. Υπέροχη φέρεται η αγιογράφηση του Βαϊοφόρου Χριστού στο εσωτερικό της εκκλησίας [12]
Μεταφορές, συγκοινωνία
Υπάρχουν δρομολόγια του ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου που εξυπηρετούν τη συγκεκριμένη περιοχή (δύο δρομολόγια, πρωί και μεσημέρι, τις καθημερινές και όχι τα Σαββατοκύριακα) [13]
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Αρολιθίου. Το 1931 με το ΦΕΚ 301Α - 29/08/1931 ορίζεται έδρα της κοινότητας Μυριοκεφάλων, ενώ το 2010 με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάται από το δήμο Λαππαίων και προσαρτάται στο δήμο Ρεθύμνης.[14] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 309 κατοίκους[15].
↑Στέργιου Σπανάκη, Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των Αιώνων (μητρώον των οικισμών), Γραφικές Τέχνες-Γ. Δετοράκης, Ηράκλειο 1993, τόμος Α΄, σελ. 574
