Έως σήμερα, οι χώρες της ζώνης του ευρώ έχουν εκδώσει από κοινού πέντε αναμνηστικά κέρματα: το πρώτο, το Μάρτιο του 2007, για τον εορτασμό της 50ής επετείου της Συνθήκης της Ρώμης, το δεύτερο με θέμα τη 10η επέτειο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, τον Ιανουάριο του 2009, το τρίτο το 2012 για να εορταστούν τα δέκα έτη του ευρώ, το τέταρτο το 2015 για την 30ή επέτειο καθιέρωσης της Ευρωπαϊκής Σημαίας και το πέμπτο το 2022 με θέμα την επέτειο των τριάντα πέντε χρονιών του προγράμματος Erasmus.
Κατά κανόνα, η κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ μπορούσε να εκδίδει ετησίως ένα μόνο αναμνηστικό κέρμα των 2 ευρώ. Κατ' εξαίρεση, μπορούσε να εκδώσει και δεύτερο, υπό την προϋπόθεση ότι η έκδοση θα πραγματοποιηθεί από κοινού με τις άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ για τον εορτασμό γεγονότων ευρωπαϊκής σημασίας. Ήδη από το 2012 μπορεί να εκδίδει και δεύτερο εθνικό αναμνηστικό δίευρο, με πρώτη εφαρμογή από το Λουξεμβούργο, που το έτος αυτό εξέδοσε τρία αναμνηστικά, δυο εθνικά και ένα κοινό (10 έτη κυκλοφορίας του Ευρώ).
Τα κέρματα που εκδίδονται από κοινού, φέρουν το ίδιο σχέδιο στην εθνική τους όψη, ενώ το όνομα της χώρας έκδοσης και το εορταζόμενο γεγονός αναγράφονται στην αντίστοιχη γλώσσα.
Συνθήκη της Ρώμης (2007)
Η πρώτη κοινή έκδοση έγινε το 2007 για τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης που θεωρείται το ιδρυτικό έγγραφο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.[1] Συμμετείχαν οι 13 χώρες μέλη της ευρωζώνης: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβενία και Φινλανδία. Το σχέδιο απεικονίζει ένα ανοιχτό βιβλίο που συμβολίζει το κείμενο της συνθήκης πάνω σε ένα φόντο βασισμένο σε σχέδιο του Μιχαήλ Άγγελου για την πλατεία του Καπιτωλίου στη Ρώμη, την πόλη όπου υπογράφηκε η συνθήκη.[2] Στο πάνω μέρος υπάρχει η επιγραφή PACTVM ROMANVM QVINQVAGENARIVM στα λατινικά ή σε μετάφραση στη γλώσσα της χώρας (ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ 50 ΧΡΟΝΙΑ στα Ελληνικά).
Περιγραφή: Το σχέδιο απεικονίζει ένα ανοιχτό βιβλίο που συμβολίζει το κείμενο της συνθήκης που υπογράφηκε από τα έξι ιδρυτικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, πάνω σε ένα φόντο βασισμένο σε σχέδιο του Μιχαήλ Άγγελου για την πλατεία του Καπιτωλίου στη Ρώμη, την πόλη όπου υπογράφηκε η συνθήκη. Στο πάνω μέρος υπάρχει η επιγραφή PACTVM ROMANVM QVINQVAGENARIVM στα λατινικά ή σε μετάφραση στη γλώσσα της χώρας (ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ 50 ΧΡΟΝΙΑ στα Ελληνικά). Η μετάφραση του Ευρώπη είναι χαραγμένη πάνω από το βιβλίο, αλλά στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού, ενώ η μετάφραση της Συνθήκης ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ 50 ΧΡΟΝΙΑ εμφανίζεται πάνω από το σχέδιο. Το σήμα έτος και το όνομα της χώρας έκδοσης είναι γραμμένα κάτω από το σχεδιασμό, καθώς και τα δώδεκα αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιστοιχίζουν το σχέδιο στην εξωτερική περιφέρεια του κέρματος. [Το σήμα του νομισματοκοπείου (και τα αρχικά του χαράκτη, αν εμφανίζονται) διαφέρει μεταξύ των δεκατριών διαφορετικών εκδόσεων].[3]
Επιγραφή:ROOMAN SOPIMUS 50 V, EUROOPPA, SUOMI FINLAND
Λόγω των ειδικών νόμων που απαιτούν ότι κάθε νόμισμα φέρει προσωπογραφία του Μεγάλου Δούκα, το Λουξεμβούργο εξέδωσε την κοινή όψη του αναμνηστικού κέρματος των €2 ελαφρώς διαφορετικά από τα υπόλοιπα κράτη, εκτός από τις επιγραφές, προσθέτοντας μια κρυμμένη εικόνα του πορτρέτου του Μεγάλου Δούκα (όπως απαιτείται από την εθνική νομοθεσία).
Μια παρόμοια ολλανδική νομοθεσία, η οποία απαιτεί το πορτρέτο του σημερινού αρχηγού κράτους των Κάτω Χωρών και η φράση (Koning/Koningin) der Nederlanden να εμφανίζεται σε όλα τα κέρματα που εκδίδονται από τις Κάτω Χώρες (για παράδειγμα, Beatrix Koningin der Nederlanden) τροποποιήθηκε ούτως ώστε οι Κάτω Χώρες να μπορούσαν να λάβουν μέρος στην έκδοση αυτή. Η τροπολογία αφαιρέθηκε εντελώς για τα αναμνηστικά κέρματα των 2€.
Επιπλέον, λόγω της ειδικής πολυγλωσσικής κοινωνίας του Βελγίου, το βελγικές κέρμα απεικονίζει την επιγραφή PACTVM ROMANVM QVINQVAGENARIVM στα Λατινικά.
Τα τρία κρατίδια τα οποία χρησιμοποιούν επίσης το ευρώ λόγω μιας επίσημης συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση (Μονακό, Σαν Μαρίνο και Βατικανό) δεν εκδίδουν αυτό το νόμισμα, δεδομένου ότι είναι δεν είναι κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, ορισμένα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία δεν είχαν εισαγάγει ακόμη το ευρώ πήραν επίσης μέρος στο πρόγραμμα αυτό. Για παράδειγμα, η Κύπρος εξέδωσε κέρμα αξίας £1 και η Ουγγαρία κέρμα 50 λεπτών φιορίνι με το ίδιο σχέδιο.
10η επέτειος της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (2009)
Το 2009 συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από τη γέννηση του ευρώ ως νομισματική μονάδα (τα πρώτα χαρτονομίσματα και κέρματα κυκλοφόρησαν το 2002). Για τον εορτασμό της επετείου έγινε η δεύτερη κοινή έκδοση αναμνηστικού κέρματος. Μέχρι το 2009 οι χώρες της ευρωζώνης έγιναν 16 (η Κύπρος και η Μάλτα έγιναν μέλη το 2008 και η Σλοβακία το 2009). Το σχέδιο της έκδοσης έγινε αντικείμενο διαγωνισμού με ψηφοφορία στο διαδίκτυο.[5] Κέρδισε το σχέδιο του Γιώργου Σταματόπουλου, γλύπτη της Τράπεζας της Ελλάδος που έχει επίσης σχεδιάσει την εθνική όψη των ελληνικών κερμάτων ευρώ. Η τεχνοτροπία του σχεδίου αναπαριστά το ευρώ ως «αποτέλεσμα της μακραίωνης ιστορίας των εμπορικών συναλλαγών του ανθρώπου, που ξεκίνησαν προϊστορικά ως συναλλαγές σε είδος».
10η επέτειο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης = Δέκα χρόνια Ευρώ
84,085 εκατομμύρια
1 Ιανουαρίου 2009
Περιγραφή: Το κέντρο του κέρματος απεικονίζει μια στυλιζαρισμένη ανθρώπινη φιγούρα της οποίας το αριστερό χέρι παρατείνεται κατά το σύμβολο του ευρώ. Τα αρχικά ΓΣ του γλύπτη εμφανίζονται κάτω από το σύμβολο του ευρώ. Το όνομα της χώρας έκδοσης στην εθνική γλώσσα εμφανίζεται στην κορυφή, ενώ η ένδειξη 1999-2009 και το αρκτικόλεξο ΟΝΕ μεταφρασμένο στην εθνική γλώσσα εμφανίζεται στο κάτω μέρος. Τα δώδεκα αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιστοιχίζουν το σχέδιο στην εξωτερική περιφέρεια του κέρματος.[6]
Επιγραφή:LËTZEBUERG, UEM (l'Union économique et monétaire).
Λόγω των ειδικών νόμων που απαιτούν ότι κάθε νόμισμα φέρει προσωπογραφία του Μεγάλου Δούκα, το Λουξεμβούργο εξέδωσε την κοινή όψη του αναμνηστικού κέρματος των €2 ελαφρώς διαφορετικά από τα υπόλοιπα κράτη, εκτός από τις επιγραφές, προσθέτοντας μια κρυμμένη εικόνα του πορτρέτου του Μεγάλου Δούκα (όπως απαιτείται από την εθνική νομοθεσία). Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν ακόμα πιο περίπλοκη από εκείνη που χρησιμοποιήθηκε το 2007, αφού το πορτρέτο του Μεγάλου Δούκα μπορούσε να το δει κανείς από τα αριστερά και τα δεξιά, ανάλογα με την κλίση του νομίσματος.[7]
Η τελική επιλογή του σχεδίου επιλέχθηκε μέσα από ηλεκτρονική ψηφοφορία από τις 31 Ιανουαρίου 2008 έως 22 Φεβρουαρίου 2008, με τα αποτελέσματα να ανακοινώνονται στις 25 Φεβρουαρίου 2008. Τα σχέδια είχαν προεπιλεγεί από τους εθνικούς διευθυντές των νομισματοκοπείων της ευρωζώνης.[8]
Δέκα έτη ευρώ (2012)
Για να εορταστούν τα δέκα έτη του ευρώ, οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης αποφάσισαν να κόψουν τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμνηστικό κέρμα των 2 ευρώ με κοινό σχέδιο στην εθνική όψη. Οι πολίτες και οι κάτοικοι της ευρωζώνης επέλεξαν με δημόσια διαδικτυακή ψηφοφορία το σχέδιο που ανεδείχθη νικητής. Όσοι ψήφισαν μπορούσαν να διαλέξουν μεταξύ πέντε σχεδίων, τα οποία είχαν προεπιλεγεί από κριτική επιτροπή από επαγγελματίες στο πλαίσιο διαγωνισμού σχεδίου στον οποίο προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν πολίτες από κάθε χώρα της ευρωζώνης, και επέλεξαν το σχέδιο που φιλοτέχνησε ο Helmut Andexlinger, επαγγελματίας σχεδιαστής στο νομισματοκοπείο της Αυστρίας.[9]
Περιγραφή: Περιγραφή του σχεδίου: Το σύμβολο € στο κέντρο του κέρματος δείχνει ότι το ευρώ έχει καταστεί στοιχείο ιδιαίτερης σημασίας στην Ευρώπη, όπως και ανά τον κόσμο, καθώς το ευρώ εξελίχθηκε σε παγκόσμιο παράγοντα στο διεθνές νομισματικό σύστημα κατά την τελευταία δεκαετία. Η σχεδιαστική σύνθεση γύρω από το σύμβολο € στο κέρμα εκφράζει τη σημασία του ευρώ για τον λαό, τους χρηματοπιστωτικούς κύκλους (πύργος της ΕΚΤ), το εμπόριο (πλοία), τη βιομηχανία (εργοστάσια), τον ενεργειακό τομέα και την έρευνα και ανάπτυξη (ανεμογεννήτριες). Τα αρχικά AH του καλλιτέχνη εμφανίζονται κάτω από την εικόνα του πύργου της ΕΚΤ. Το(Τα) όνομα(τα) της χώρας έκδοσης στην(στις) εθνική(ές) γλώσσα(ες) αναγράφεται(ονται) στο πάνω μέρος, ενώ στο κάτω μέρος εμφανίζεται η ένδειξη 2002-2012.[9]
Όπως και στις προηγούμενες κοινές εκδόσεις αναμνηστικών κερμάτων, το κέρμα του Λουξεμβούργου εμφαίνει την προτομή του Μεγάλου Δουκός ως λανθάνουσα εικόνα, όπως προβλέπει η εθνική νομοθεσία.
Η τελική επιλογή του σχεδίου έγινε με δημόσια ηλεκτρονική ψηφοφορία.
Νικητής ήταν ο Helmut Andexlinger, επαγγελματίας σχεδιαστής στο νομισματοκοπείο της Αυστρίας.[10]
Τριάντα χρόνια Ευρωπαϊκής Σημαίας (2015)
Για να εορταστούν τα τριάντα χρόνια καθιέρωσης της Ευρωπαϊκής Σημαίας, οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης αποφάσισαν να κόψουν τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμνηστικό κέρμα των 2 ευρώ με κοινό σχέδιο στην εθνική όψη. Οι πολίτες και οι κάτοικοι της ευρωζώνης επέλεξαν με δημόσια διαδικτυακή ψηφοφορία το σχέδιο που ανεδείχθη νικητής. Όσοι ψήφισαν μπορούσαν να διαλέξουν μεταξύ πέντε σχεδίων, τα οποία είχαν προεπιλεγεί από κριτική επιτροπή από επαγγελματίες στο πλαίσιο διαγωνισμού σχεδίου στον οποίο προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν πολίτες από κάθε χώρα της ευρωζώνης, και επέλεξαν το σχέδιο που φιλοτέχνησε ο κ. Γιώργος Σταματόπουλος, επαγγελματίας σχεδιαστής στο νομισματοκοπείο της Ελλάδας.
Περιγραφή:Το σχέδιο δείχνει τη σημαία της ΕΕ ως ενωτικό σύμβολο για ανθρώπους και πολιτισμούς που συμμερίζονται κοινά οράματα και ιδέες για ένα καλύτερο κοινό μέλλον. Δώδεκα αστέρια σχηματίζουν ανθρώπινες μορφές γύρω από τη γέννηση μιας νέας Ευρώπης. Στο πάνω δεξιό μέρος, σε ημικύκλιο, αναφέρονται η χώρα έκδοσης και οι χρονολογίες «1985-2015». Στη δεξιά πλευρά, ανάμεσα στη σημαία και τα έτη απεικονίζεται το σήμα του νομισματοκοπείου. Στο κάτω δεξιό μέρος υπάρχουν τα αρχικά του καλλιτέχνη (Γεώργιος Σταματόπουλος).
Στον εξωτερικό δακτύλιο του κέρματος απεικονίζονται τα 12 αστέρια της ευρωπαϊκής σημαίας.
Για τον εορτασμό των 35 ετών του προγράμματος Erasmus, οι υπουργοί οικονομικών της ζώνης του ευρώ αποφάσισαν ότι τα
κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ μπορούν να κόψουν αναμνηστικό κέρμα των 2 ευρώ με ένα κοινό σχέδιο στην εθνική όψη. Το
κοινό επέλεξε το νικητήριο σχέδιο με ψηφοφορία στο διαδίκτυο. Οι ψηφίσαντες είχαν να επιλέξουν μεταξύ έξι σχεδίων, τα οποία
είχαν προεπιλεγεί από κριτική επιτροπή αποτελούμενη από επαγγελματίες, κατόπιν διαγωνισμού σχεδίου μεταξύ των κρατών
μελών της ζώνης του ευρώ, και επέλεξαν το σχέδιο του κ. Joaquin Jimenez, επαγγελματία σχεδιαστή του Monnaie de Paris
(Νομισματοκοπείο των Παρισίων).
Περιγραφή: Το σχέδιο είναι συνδυασμός δύο σημαντικών στοιχείων του προγράμματος Erasmus: ο διανοητής που αποτέλεσε την αρχική έμπνευση, ο ίδιος ο Έρασμος, και η αλληγορία της επιρροής που άσκησε στην Ευρώπη. Το πρώτο αποδίδεται με μία από τις πιο γνωστές απεικονίσεις του Εράσμου. Το δεύτερο αποδίδεται με δέσμες ακτινών που διασχίζουν το κέρμα από ένα σημείο σε άλλο και αντιπροσωπεύουν τις πολυάριθμες πνευματικές και ανθρώπινες ανταλλαγές μεταξύ Ευρωπαίων σπουδαστών. Ως αναφορά στην Ευρώπη, ορισμένες από αυτές τις ακτίνες σχηματίζουν επιπλέον άστρα, που προκύπτουν από τη συνέργεια μεταξύ των χωρών. Ο αριθμός 35, για την 35 η επέτειο ξεπροβάλλει από τα άστρα αυτά με σύγχρονη γραφιστική τεχνοτροπία. Στον εξωτερικό δακτύλιο απεικονίζονται τα δώδεκα αστέρια της ευρωπαϊκής σημαίας.[47]
Επεξήγημα: LËTZEBUERG / 1987-2022 / ERASMUS PROGRAMME / J.J. (αρχικά του χαράκτη Joaquin Jimenez). Σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, το κέρμα περιλαμβάνει την προτομή του Μεγάλου Δούκα ως λανθάνουσα εικόνα, τοποθετημένη στην κορυφή.
