Δορυφόροι του Ποσειδώνα

 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|28|12|2024}}
Ο Ποσειδώνας (πάνω) και ο Τρίτωνας (κάτω), Βόγιατζερ 2.

Ο Ποσειδώνας είναι ο όγδοος πλανήτης του Ηλιακού μας συστήματος και έχει δεκαέξι γνωστούς φυσικούς δορυφόρους. Ο μεγαλύτερος, κατά πολύ, από αυτούς είναι ο Τρίτωνας, ο οποίος ανακαλύφθηκε από τον Ουίλιαμ Λάσελ στις 10 Οκτωβρίου του 1846,[1] δεκαεφτά ημέρες μετά την ανακάλυψη του Ποσειδώνα. Ενώ μετά από περίπου εκατό χρόνια ανακαλύφθηκε ο δεύτερος δορυφόρος, η Νηρηίδα.[2]

Ο Τρίτων είναι αρκετά ογκώδης ώστε να έχει επιτύχει υδροστατική ισορροπία και θα θεωρούνταν πλανήτης νάνος εάν περιφερόταν απευθείας γύρω από τον ήλιο. Έχει μία πολύ ασυνήθιστη τροχιά η οποία είναι κυκλική αλλά με ανάδρομη φορά και κεκλιμένη. Ανάμεσα στον Τρίτωνα και στον Ποσειδώνα υπάρχουν άλλοι έξι δορυφόροι, οι οποίοι έχουν ορθή φορά και η τροχιά τους δεν είναι πολύ κεκλιμένη σε σχέση με τον ισημερινό του Ποσειδώνα. Μερικοί από αυτούς βρίσκονται ανάμεσα στους δακτυλίους του Ποσειδώνα.

Ο Ποσειδώνας έχει και έξι ακανόνιστους δορυφόρους, μεταξύ αυτών και η Νηρηίδα, των οποίων η τροχιά είναι πολύ μεγάλη, είναι πολύ κεκλιμένοι και έχουν είτε ανάδρομη είτε ορθή φορά. Οι δύο από αυτούς, η Ψαμάθη και η Νησώ, έχουν τη μεγαλύτερη τροχιά από οποιοδήποτε άλλο φυσικό δορυφόρο του ηλιακού μας συστήματος. Χρειάζονται περίπου 25 χρόνια για να κάνουν μία περιφορά γύρω από τον Ποσειδώνα και απέχουν από αυτόν 125 φορές από όσο απέχει η Σελήνη από τη Γη.

Οι δορυφόροι του Ποσειδώνα έχουν ονομαστεί από θαλλάσιες θεότητες της Ελληνικής και Ρωμαϊκής μυθολογίας, πολλοί δε από αυτούς έχουν πάρει ονόματα των Νηρηίδων, αφού ο Ποσειδώνας είναι ο θεός της θάλασσας.

Ανακάλυψη

Προσομοιωμένη θέα του Ποσειδώνα από τον υποθετικό ουρανό του Τρίτωνα

Ο Τρίτωνας ανακαλύφθηκε από τον Ουίλιαμ Λάσελ στις 10 Οκτωβρίου του 1846,[1] δεκαεφτά ημέρες μετά την ανακάλυψη του Ποσειδώνα. Ενώ η Νηρηίδα ανακαλύφθηκε το 1949 από τον Γκέραρντ Κάιπερ.[2][3] Το 1981 ανακαλύφθηκε η Λάρισα από τους Χάρολντ Ρέιτσιμα, Ουίλιαμ Μπ. Χάμπαρντ, Λάρι A. Λεμπόφσκι και Ντέιβιντ Τζ. Θόλεν.[4][5]

Το 1989, όταν το Βόγιατζερ 2 πέρασε κοντά από τον Ποσειδώνα ξαναεντόπισε τη Λάρισα και ανακάλυψε 5 νέους εσωτερικούς δορυφόρους ανεβάζοντας των αριθμό των δορυφόρων του Ποσειδώνα σε οχτώ.[6][7]

Το 2002 και το 2003, έπειτα από τηλεσκοπικές έρευνες από επίγεια παρατηρητήρια ανακαλύφθηκαν πέντε νέοι δορυφόροι [8][9][10][11][12][13] ανεβάζοντας των αριθμό των δορυφόρων του Ποσειδώνα σε δεκατρείς. Οι νέοι εξωτερικοί δορυφόροι είναι η Αλιμήδη, η Σαώ, η Λαομέδεια, η Ψαμάθη και η Νησώ.

Στις 15 Ιουλίου 2013, μια ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής τον Μαρκ Σοουόλτερ του ινστιτούτο SETI αποκάλυψε στο περιοδικό Sky & Telescope ότι ανακάλυψε ένα προηγουμένως άγνωστο δορυφόρο σε φωτογραφίες που τράβηξε το Διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ από το 2004 μέχρι το 2009.[14] Ο δορυφόρος έχει πάρει την επίσημη ονομασία Ιππόκαμπος.

Στις 23 Φεβρουαρίου 2024 ανακοινώθηκε η ανακάλυψη ακόμη δύο δορυφόρων του Ποσειδώνα του S/2002 N 5 και του S/2021 N 1. Ο S/2002 N 5 ανακαλύφθηκε στις 14 Αυγούστου 2002 από τους Μάθιου Τζ. Χόλμαν, Τζον Τζ. Κάβελαρς, Τόμι Γκραβ και Oυέσλι K. Φρέιζερ χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Víctor M. Blanco του Διαμερικανικού Αστεροσκοπείου του Σέρο Τολόλο της Χιλής, αλλά χάθηκε και δεν παρατηρήθηκε ξανά παρά μόνο όταν ο Σκοτ Σέπαρντ το ανακάλυψε ξανά στις 3 Σεπτεμβρίου 2021.[15][16] Ο S/2021 N 1 ανακαλύφθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2021 από τους Σκοτ Σέπαρντ, Ντέιβιντ Τζ. Θόλεν, Τσαντ Τρουχίλο και Patryk S. Lykawka χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Σουμπαρού στο Μάουνα Κέα της Χαβάης.[17]

Πίνακας δορυφόρων

Σημάδια
‡
Κύριως δορυφόρος 		♠
Ακανόνιστοι δορυφόροι

Οι δορυφόροι του Ποσειδώνα έχουν τοποθετηθεί με βάση την περίοδο περιφοράς. Ο Τρίτωνας, ο οποίος είναι ογκώδης και έχει σφαιρικό σχήμα, έχει σκιαθεί με μωβ χρώμα και είναι το όνομα του έντονο. Ενώ οι ακανόνιστοι δορυφόροι έχουν σκιαθεί με ανοιχτό γκρι όταν έχουν ορθή φορά και με σκούρο γκρι όταν έχουν ανάδρομη φορά.

Σειρά Αριθμός Όνομα Εικόνα Διάμετρος
(χλμ) 		Μάζα (x1016kg) Ημιάξονας τροχιάς
(χλμ)[18][19] 		Περίοδος περιφοράς
(ημέρες)[19] 		Κλίση (°)[19] Εκκεντρότητα[19] Έτος ανακάλυψης Ανακαλύφθηκε από
1 III Ναϊάδα
66 (96×60×52) 19 48.224 0,2944 4,691 0,0047 1989 Τέριλ (Βόγιατζερ 2)
2 IV Θάλασσα
82 (108×100×52) 35 50.074 0,3115 0,135 0,0018 1989 Τέριλ (Βόγιατζερ 2)
3 V Δέσποινα
150 (180×148×128) 210 52.526 0,3346 0,068 0,0004 1989 Σίνοτ (Βόγιατζερ 2)
4 VI Γαλάτεια
176 (204×184×144) 212 61.953 0,4287 0,034 0,0001 1989 Σίνοτ (Βόγιατζερ 2)
5 VII Λάρισα
194 (216×204×168) 420 73.548 0,5555 0,205 0,0012 1981 Ρέιτσιμα, Χάμπαρντ, Λεμπόφσκι, Θόλεν (Βόγιατζερ 2)
6 XIV Ιππόκαμπος 34,8 ≈ 5 105.283 0,9500 0,064 0,0005 2013 Σοουόλτερ, de Pater, Lissauer, French
7 VIII Πρωτέας
420 (436×416×402) 4.400 117.646 1,1223 0,075 0,0005 1989 Σίνοτ (Βόγιατζερ 2)
8 I ‡♠Τρίτωνας
2.707 2.140.800 354.759 −5,8769 156,865 0,0 1846 Ουίλιαμ Λάσελ
9 II Νηρηίδα
340 ± 50 ~3.100 5.504.000 360,14 5,8 0,749 1949 Γκέραρντ Κάιπερ
10 IX ♠Αλιμήδη
62 16 16.590.500 −1.879,78 119,6 0,521 2002 Χόλμαν, Κάβελαρς, Γκραβ, Φρέιζερ, Μιλισάβλιεβιτς
11 XI Σαώ
44 5,8 22.239.900 2.919,43 50,2 0,296 2002 Χόλμαν, Κάβελαρς, Γκραβ, Φρέιζερ, Μιλισάβλιεβιτς
12 S/2002 N 5
~38 3 23.414.700 3.156,56 46,3 0,433 2002 Χόλμαν, Κάβελαρς, Γκραβ, Φρέιζερ, Μιλισάβλιεβιτς
13 XII Λαομέδεια
42 5,0 23.499.900 3.176,13 36,9 0,419 2002 Χόλμαν, Κάβελαρς, Γκραβ, Φρέιζερ, Μιλισάβλιεβιτς
14 X ♠Ψαμάθη
38 4,4 47.615.100 −9.149,51 127,8 0,414 2003 Τζιούιτ, Κλίνα, Σέπαρντ, Χόλμαν, Κάβελαρς
15 XIII ♠Νησώ
60 15 49.895.300 −9.794,99 128,4 0,455 2002 Χόλμαν, Κάβελαρς, Γκραβ, Φρέιζερ, Μιλισάβλιεβιτς
16 ♠S/2021 N 1 ~ 25 ~0,8 50.700.200 −10.036,65 135,2 0,503 2021 Σέπαρντ

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 William Lassell; Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 7, No. 9 (13 Νοεμβρίου 1846), αναφέρεται στο Account of the Discovery of the Planet of Le Verrier at Berlin, ibid., pp. 153–157
  2. ↑ 2,0 2,1 Kuiper, Gerard P.; The Second Satellite of Neptune, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, Vol. 61, No. 361 (Αύγουστος 1949), pp. 175–176
  3. ↑ Vinter Hansen, Julie M.; Object Near Neptune[νεκρός σύνδεσμος], IAUC 1212 (1 Απριλίου 1949)
  4. ↑ Marsden, Brian G.; 1981 N 1 Αρχειοθετήθηκε 2020-04-14 στο Wayback Machine., IAUC 3608 (29 May 1981)
  5. ↑ Marsden, Brian G.; Neptune Αρχειοθετήθηκε 2020-04-13 στο Wayback Machine., IAUC 4867 (29 Σεπτεμβρίου 1989)
  6. ↑ Marsden, Brian G.; 1989 N 1 Αρχειοθετήθηκε 2020-04-13 στο Wayback Machine., IAUC 4806 (7 Ιουλίου 1989)
  7. ↑ Marsden, Brian G.; Satellites of Neptune, IAUC 4824 (2 Αυγούστου 1989)
  8. ↑ Green, Daniel W. E.; Satellites of Neptune Αρχειοθετήθηκε 2006-05-01 στο Wayback Machine., IAUC 8047 (13 Ιανουαρίου 2003)
  9. ↑ Marsden, Brian G.; S/2002 N 1, 2002 N 2, 2002 N3, MPEC 2003-A75 (13 Ιανουαρίου 2003)
  10. ↑ Green, Daniel W. E.; Satellites of Neptune[νεκρός σύνδεσμος], IAUC 8193 (3 Σεπτεμβρίου 2003)
  11. ↑ Marsden, Brian G.; S/2003 N 1, MPEC 2003-G64 (3 Σεπτεμβρίου 2003)
  12. ↑ Green, Daniel W. E.; S/2001 U 2 and S/2002 N 4 Αρχειοθετήθηκε 2006-04-07 στο Wayback Machine., IAUC 8213 (1 Οκτωβρίου 2003)
  13. ↑ Marsden, Brian G.; S/2002 N 4, MPEC 2003-S107 (30 Σεπτεμβρίου 2003)
  14. ↑ Lynn Jenner, επιμ. (15 Ιουλίου 2013). «NASA Hubble Finds New Neptune Moon». Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2013. 
  15. ↑ «MPEC 2024-D114 : S/2002 N 5». minorplanetcenter.net. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2024. 
  16. ↑ Holman, M. J.; Kavelaars, J. J.; Grav, T. και άλλοι. (2004). «Discovery of five irregular moons of Neptune». Nature 430 (7002): 865–867. doi:10.1038/nature02832. PMID 15318214. Bibcode: 2004Natur.430..865H. https://www.cfa.harvard.edu/~mholman/nature_final.pdf. Ανακτήθηκε στις 24 October 2011. 
  17. ↑ «MPEC 2024-D112 : S/2021 N 1». Minor Planet Electronic Circulars. Minor Planet Center. 23 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2024. 
  18. ↑ Showalter, M. R.; de Pater, I.; Lissauer, J. J.; French, R. S. (2019). «The seventh inner moon of Neptune». Nature 566 (7744): 350–353. doi:10.1038/s41586-019-0909-9. PMID 30787452. PMC 6424524. Bibcode: 2019Natur.566..350S. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-02-22. https://web.archive.org/web/20190222152014/https://www.spacetelescope.org/static/archives/releases/science_papers/heic1904/heic1904a.pdf. Ανακτήθηκε στις 2024-03-01. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 «Planetary Satellite Mean Elements». JPL Solar System Dynamics. NASA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022.  Note: Orbital elements of regular satellites are with respect to the Laplace plane, while orbital elements of irregular satellites are with respect to the ecliptic.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Moons of Neptune στο Wikimedia Commons