Αυτό το λήμμα περιέχει πληροφορίες σχετικά με ένα τεχνικό έργο υπό εξέλιξη ή υπό μελέτη. Το περιεχόμενό του ενδέχεται να αλλάξει σημαντικά έως την ολοκλήρωση του έργου αυτού.
Aυτοκινητόδρομος 3 Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας
Η διαδρομή του Αυτοκινητόδρομου 3.
Ο Αυτοκινητόδρομος 3 στην Ανάβρα.
Πληροφορίες δρόμου
Τμήμα της
Μήκος
181 χλμ.
Τηλ. SOS
1075
Ολοκληρωμένα τμήματα
22 Δεκεμβρίου 2017 (Τρίκαλα - Ξυνιάδα: 78.5 km), 16 Ιουλίου 2021 (Ανθήλη - Σταυρός: 14 km), 23 Απριλίου 2024 (Σταυρός - Ξυνιάδα: 19 km), 23 Απριλίου 2024 (Τρίκαλα - Καλαμπάκα: 24 km)
Ο Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας (Αυτοκινητόδρομος 3, Α3 γνωστός και ως E65) είναι ένας σχεδόν ολοκληρωμένος αυτοκινητόδρομος, ο οποίος θα συνδέει την Ανατολική με τη Δυτική Ελλάδα. Αναμένεται να αποτελέσει τμήμα της Ευρωπαϊκής Οδού 65.
Σε πλήρη ολοκλήρωση, θα ξεκινά στα νότια από ημικόμβο επί του Αυτοκινητοδρόμου Α.Θ.Ε., στο ύψος της Ανθήλης, και θα καταλήγει σε ανισόπεδο κόμβο με την Εγνατία Οδό, στο Κηπουρείο Γρεβενών. Ξεκινώντας από την πεδιάδα της Φθιώτιδας, κοντά στη Λαμία, θα διασχίζει το όρος Όθρυς, τον Θεσσαλικό κάμπο και τα όρη Αντιχάσια και Χάσια μέχρι τη συμβολή του με την Εγνατία Οδό 15 χιλιόμετρα Δυτικά της πόλης των Γρεβενών. Η διάρκεια της διαδρομής Γρεβενά-Αθήνα και Μέτσοβο-Αθήνα θα είναι 4 ώρες, ενώ στις 4:30 και 4:35 ώρες θα μπορεί κανείς να φτάσει στην Κοζάνη και την Καστοριά αντίστοιχα από την πρωτεύουσα της Ελλάδας.
Πρόκειται για έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο ευρωπαϊκών προδιαγραφών με δύο λωρίδες σε κάθε κατεύθυνση και διαχωριστικό διάζωμα στη μέση, συνολικού μήκους 181 χιλιομέτρων, συνολικού κόστους κατασκευής 1,6 δισ. ευρώ και ταχύτητα μελέτης τα 110-120 χλμ./ώρα.[1]
Η επίσημη παράδοση στην κυκλοφορία του μεσαίου τμήματος Ξυνιάδα - Τρίκαλα πραγματοποιήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2017.[2] Τον Οκτώβριο του 2018 εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η χρηματοδότηση για την κατασκευή του νότιου τμήματος Ξυνιάδα - Λαμία,[3] η οποία ξεκίνησε και επίσημα στις 22 Ιανουαρίου 2019. Το τμήμα αναμενόταν να παραδοθεί στα τέλη του 2021.[4], ωστόσο η ολοκλήρωσή του έγινε στις 23 Απριλίου 2024. Το καλοκαίρι του 2020, μετά την ολοκλήρωση όλων των απαραίτητων μελετών και των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγινε γνωστό ότι εντός του 2021 θα ξεκινούσαν και οι εργασίες κατασκευής του βόρειου τμήματος.[5]
Εταιρεία παραχώρησης που έχει αναλάβει την κατασκευή και λειτουργία του δρόμου είναι η Κεντρική Οδός Α.Ε., μία κοινοπραξία των εταιρειών Ferrovial και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.[6] Η περίοδος παραχώρησης 30 ετών ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2008.
Ιστορικό
Η σύμβαση παραχώρησης για την κατασκευή του έργου υπογράφηκε το 2008 και το 2009 ξεκίνησαν οι πρώτες εργασίες, οι οποίες διήρκεσαν 2 χρόνια και διακόπηκαν το 2011 λόγω της οικονομικής κρίσης. Στα τέλη του 2013 η σύμβαση παραχώρησης τροποποιήθηκε και αποφασίστηκε να προχωρήσει σε άμεση κατασκευή το πιο ώριμο (σε απαλλοτριώσεις) μεσαίο τμήμα Τρίκαλα - Ξυνιάδα μήκους περίπου 80 χιλιομέτρων και συνολικού κόστους 825 εκατομμυρίων ευρώ (570 εκατομμύρια προέρχονται από πόρους της Ε.Ε.), ενώ αναβλήθηκε η κατασκευή του βόρειου (Κηπουρείο-Τρίκαλα) και νότιου (Ξυνιάδα-Λαμία) τμήματος.[7]
Μέχρι τις αρχές Απριλίου 2017 είχαν ολοκληρωθεί τα 65 χλμ. των περίπου 80 χιλιομέτρων που περιλαμβάνει το μεσαίο τμήμα, ενώ τα υπόλοιπα 15 χλμ. ολοκληρώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2017 και η επίσημη παράδοση στην κυκλοφορία του μεσαίου τμήματος έγινε στις 22 Δεκεμβρίου 2017.
Τον Οκτώβριο του 2018 εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η χρηματοδότηση, ύψους 306 εκατομμυρίων ευρώ, για την κατασκευή, από την εταιρεία Κεντρική Οδός Α.Ε., του νότιου τμήματος Ξυνιάδα - Λαμία, μήκους 32,5 χιλιομέτρων, που θα συνδέσει τον Α3 με τον Αυτοκινητόδρομο 1.[3][8][9] Ακολούθως, η σύμβαση εστάλη στο Ελεγκτικό Συνέδριο από το οποίο και εγκρίθηκε ομόφωνα στις αρχές Δεκεμβρίου 2018 και κατόπιν, στις 20 Δεκεμβρίου, κυρώθηκε από την ελληνική Βουλή.[10]. Η δίδυμη Σήραγγα Όθρυος μήκους 3 χιλιομέτρων στην περιοχή του Δομοκού είχε ήδη διανοιχτεί, έως τον Δεκέμβριο του 2018, κατά 33% (500 μέτρα από κάθε κλάδο).[10] Στις 22 Ιανουαρίου 2019 ξεκίνησε και επίσημα η κατασκευή του νότιου τμήματος Ξυνιάδα-Λαμία η οποία, παρότι αναμενόταν να ολοκληρωθεί το 2021[11], ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε στις 23 Απριλίου 2024.
Τον Ιανουάριο του 2020 έγινε γνωστό ότι για την χρηματοδότηση του βόρειου τμήματος (Κηπουρείο - Τρίκαλα) έχουν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του παραχωρησιούχου και του Ελληνικού Δημοσίου με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.[12] Τελικά, το καλοκαίρι του 2020 έγινε γνωστό ότι οι εργασίες κατασκευής του βόρειου τμήματος θα ξεκινούσαν εντός του 2021, καθώς είχαν ολοκληρωθεί όλες οι μελέτες και διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς.[5]
Με γρήγορο ρυθμό, το βόρειο τμήμα άρχιζε να κατασκευάζεται στα τέλη του 2021. Κατά την δειάρκεια κατασκευής, το βόρειο τμήμα χωρίστηκε σε δύο τμήματα: Τρίκαλα - Καλαμπάκα, Καλαμπάκα - Γρεβενά/Εγνατία Οδός. Το τμήμα Τρίκαλα - Καλαμπάκα ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε στις 23 Απριλίου 2024 μαζί με το υπόλοιπο νότιο τμήμα του Ε65. Το υπόλοιπο τμήμα μέχρι τα Γρεβενά, υπολογίζεται πως θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025.
Διαδρομή
Ο Αυτοκινητόδρομος 3 θα περνάει πλησίον των Γρεβενών, των Τρικάλων, της Καρδίτσας και της Λαμίας και χωρίζεται, κατασκευαστικά, σε τρία τμήματα:
Έχει συνολικό μήκος 70 χιλιομέτρων και κόστος 440 εκατομμυρίων ευρώ και περιλαμβάνει 3 τουλάχιστον ανισόπεδους κόμβους (Κηπουρείο, Αγιόφυλλο - Καρπερό, Οξύνεια), ένα μετωπικό σταθμό διοδίων στην Οξύνεια και δύο Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών στο Καρπερό και στην Ράξα.
Το τμήμα Τρίκαλα - Καλαμπάκα, έχει μήκος 24 χιλιόμετρα και ενώνει τον ανισόπεδο κόμβο Τρικάλων με τον ανισόπεδο κόμβο Καλαμπάκας. Υπάρχει σε αυτό το τμήμα ο ανάμεσος ανισόπεδος κόμβος Βασιλικής, που δημιουργεί σύνδεση Ε65 με το χωριό Βασιλική και την Εθνική Οδό 6 που χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση τοπικών χωριών. Ολοκληρώθηκε στις 23 Απριλίου 2024 μαζί με το υπόλοιπο νότιο τμήμα του Ε65.
Το βορειότερο υποτμήμα, Κηπουρείο - Καλαμπάκα, έχει μήκος 46 χιλιόμετρα και η αρχική χάραξή μέσω της Εγνατίας Οδού ήταν να ξεκινά στο ύψος της Παναγίας Καλαμπάκας αλλά άλλαξε, μετατοπιζόμενη ανατολικότερα στο ύψος του Κηπουρείου Γρεβενών, με αποτέλεσμα τη μείωση του συνολικού κόστους κατά 250 εκατομμύρια ευρώ (από 650 σε 400 εκατομμύρια ευρώ), τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και τη διέλευση του αυτοκινητοδρόμου εκτός της ζώνης μόνιμης παρουσίας της καφέ αρκούδας. Περιλαμβάνει δύο χώρους στάθμευσης και ένα Σταθμό Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών.[13][14] Υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025.
Ξυνιάδα - Τρίκαλα
Το μεσαίο τμήμα ξεκινά από τον ανισόπεδο κόμβο στα Τρίκαλα και καταλήγει στον ανισόπεδο κόμβο Ξυνιάδας. Παραδόθηκε επίσημα στην κυκλοφορία στις 22 Δεκεμβρίου 2017.[2] Με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου τμήματος, η χρονοαπόσταση της διαδρομής μεταξύ των Τρικάλων και της Ξυνιάδας μειώθηκε από 78 έως 39 λεπτά της ώρας, ενώ η αναβάθμιση του οδικού αναμένεται να επιφέρει μείωση των τροχαίων ατυχημάτων μεγαλύτερη από 30%. Η συνολική επένδυση για το τμήμα Τρίκαλα - Ξυνιάδα είναι περίπου 825.000.000 ευρώ, από τα οποία τα περίπου 570.000.000 ευρώ προέρχονται από κοινοτικούς πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.[1]
Έχει μήκος 78,5 χιλιομέτρων και περιλαμβάνει 8 πλήρεις ανισόπεδους κόμβους και ημικόμβους (Τρικάλων, Λόγγου, Προαστίου, Καρδίτσας, Σοφάδων, Ανάβρας, Σμοκόβου, Ξυνιάδας) καθώς και δύο μετωπικούς σταθμούς διοδίων στους Σοφάδες και τα Τρίκαλα και δύο Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών στους Σοφάδες και στην Ξυνιάδα (ο πρώτος παραδόθηκε το 2019 και ο δεύτερος είναι υπό κατασκευή).
Τεχνικά, το έργο περιλαμβάνει δύο δίδυμες σήραγγες (Τ3 και Τ3Α, σήραγγες Δολοπίας) συνολικού μήκους 493 μέτρων και 13 γέφυρες, καθώς και 8 (4 ανά κατεύθυνση) χώρους στάθμευσης εξοπλισμένους με χώρους υγιεινής και 3 σταθμούς αποχιονισμού.[15][16]
Λαμία - Ξυνιάδα
Το νότιο τμήμα ξεκινά από τον ανισόπεδο κόμβο στην Ξυνιάδα και καταλήγει στη συμβολή του αυτοκινητοδρόμου με τον Αυτοκινητόδρομο Α.Θ.Ε. νοτίως της Λαμίας, στο ύψος της Ανθήλης. Η κατασκευή του, μετά από μια παύση το 2011, ξεκίνησε εκ νέου στο τέλος του 2018 (επίσημα στις 22 Ιανουαρίου 2019[4]) και ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε στις 23 Απριλίου 2024.
Έχει μήκος 32,5 χιλιομέτρων και κόστος 306 εκατομμυρίων ευρώ και περιλαμβάνει 7 γέφυρες και 5 ανισόπεδους κόμβους και ημικόμβους στη Λαμία, στην Εθνική Οδό 38 και στην Ξυνιάδα. Επίσης, θα κατασκευαστεί ένας μετωπικός σταθμός διοδίων και ένας Σταθμός Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) στο Λειανοκλάδι.
Στο τμήμα αυτό βρίσκεται και η μήκους 2.983 μέτρων δίδυμη Σήραγγα Όθρυος η οποία, έως τον Νοέμβριο του 2019, έχει διανοιχθεί σε μήκος 1000 μέτρων από κάθε κατεύθυνση.[10]
Στις 15 Ιουλίου 2021 παραδόθηκαν στην κυκλοφορία 14 χιλιόμετρα από τον ημικόμβο Α.Θ.Ε. μέχρι τον Ανισόπεδο κόμβο Καρπενησίου.
