Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 22/03/2015.

Ως λίμνη νοείται ο υγροβιότοπος που αποτελείται από μάζες νερού, γλυκού ή αλμυρού, αλλά και γενικότερα μάζες υγρού (π.χ. μεθάνιο), συγκεντρωμένες σε κοιλότητες της επιφάνειας της Γης, φαινομενικά στάσιμες και χωρίς άμεση επικοινωνία με τη θάλασσα. Τα βάθη των λιμνών είναι σχετικά μικρά σε σχέση με των Ωκεανών και των Θαλασσών.

Γεωγραφικά περιοχές χωρίς λίμνες παρατηρούνται οι έρημοι, ενώ αντίθετα παρατηρούνται και συστάδες λιμνών σε ορισμένες περιοχές π.χ. Φινλανδία, η Χώρα των 1000 λιμνών. Μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη του κόσμου είναι η Κασπία θάλασσα (371.000 τ.χλμ), και σε βάθος η Βαϊκάλη (1.637 μ.).

Αν και δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί με ακρίβεια πόσο νερό χρειάζεται για να χαρακτηριστεί λίμνη, ωστόσο πρέπει ν' αποκλειστούν οι πολύ περιορισμένες ποσότητες νερού καθώς και οι εκτεταμένες ποσότητες νερού μικρού βάθους όπως π.χ. τα έλη. Στα υγρά κλίματα οι λίμνες έχουν σχεδόν πάντα γλυκό νερό, ενώ στα ξηρά κλίματα η ισχυρή εξάτμιση κάνει ώστε τα νερά των λιμνών να εμπλουτίζονται σε χλωριούχο νάτριο (ΝaCl), θειικό νάτριο (Νa₂SΟ₄), ανθρακικό νάτριο (Νa₂CΟ₃) και άλλα άλατα οπότε προκύπτουν οι αλμυρές λίμνες. Οι πολύ μεγάλες λίμνες, όπως π.χ. η Κασπία, αποκαλούνται και θάλασσες. Στις λίμνες περιλαμβάνονται και αυτές που δημιουργούνται τεχνητά με την κατασκευή φραγμάτων. Τα νερά των λιμνών προέρχονται από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα αλλά και από τις πηγές που αναβλύζουν μέσα σ' αυτές και από τα υδάτινα ρεύματα που εκβάλλουν σε αυτές.

Η μελέτη των λιμνών, δηλαδή των νερών και των κοιλοτήτων του εδάφους που τα περιέχουν, αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο της Φυσικής Γεωγραφίας, τη Λιμνολογία.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι κατάταξης των λιμνών, αλλά η πιο συνηθισμένη κατάταξη είναι αυτή που τις διακρίνει ανάλογα με τον τρόπο δημιουργίας τους και για την ακρίβεια τον τρόπο δημιουργίας της κοιλότητας που περιέχει τα νερά τους. Σύμφωνα με αυτό το χαρακτηριστικό, οι λίμνες μπορούν να καταταγούν με τους εξής τρόπους.

• Καρστικές λίμνες που καταλαμβάνουν κοιλότητες που οφείλονται σε καρστική αποσάθρωση των πετρωμάτων όπως πόλγες, δολίνες, ουβάλες. Οι καρστικές λίμνες είναι πολύ συνηθισμένες στα Βαλκάνια και συχνά είναι περιοδικές. Επίσης σ' αυτού του είδους τις λίμνες απουσιάζουν σχεδόν πάντα οι επιφανειακοί αγωγοί διαρροής, ενώ υπάρχει πάντα μια υπόγεια διαρροή.
• Τεκτονικές λίμνες που καταλαμβάνουν τις κοιλότητες που δημιουργήθηκαν από τεκτονικές κινήσεις. Αυτές οι λίμνες συνήθως είναι επιμηκυμένες, με σχεδόν παράλληλες όχθες, σημαντική έκταση και βάθος. Σ' αυτήν την κατηγορία ανήκει η λίμνη Ταγκανίκα και η λίμνη Βαϊκάλη.

• 

  Ηφαιστειακές λίμνες καταλαμβάνουν τους κρατήρες σβησμένων ηφαιστείων ή τα βυθίσματα εμβρυωδών ηφαιστείων και σχηματίζονται όταν τα κατακρημνίσματα γεμίζουν ταχύτερα τον κρατήρα με νερό ταχύτερα από το ρυθμό που απομακρύνεται με την εξάτμιση. Στην περίπτωση που η λίμνη σχηματίζεται στις καλδέρες παλιών ηφαιστειακών κώνων τότε μπορεί να έχει σημαντικές διαστάσεις. Αν επαναληφθεί η ηφαιστειακή δραστηριότητα τότε ο νέος κώνος σχηματίζεται μέσα στη λίμνη ή το νέο ηφαιστειακό υλικό διαιρεί τη λίμνη σε μικρότερες. Οι λίμνες ηφαιστείων έχουν μικρές διαστάσεις, αλλά σχετικά μεγάλο βάθος.
• Φραγματογενείς λίμνες ή λίμνες απόφραξης, που δημιουργούνται από το φραγμό μιας κοιλάδας από οποιοδήποτε λόγο. Είναι πολυάριθμες και με τη σειρά τους κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με τον τύπο του φράγματος. Οι λίμνες που δημιουργούνται από φραγμό κοιλάδων που οφείλεται στις προσχώσεις των ποταμών λέγονται και ποταμολίμνες. Τέτοιες λίμνες βρίσκονται στις Άλπεις, στα όρη Ιούρα κ.λπ. Στις φραγματογενείς λίμνες που προέρχονται από λιθώνες δίνεται και το όνομα λιθωνολίμνες. Οι λίμνες που ανήκουν σ' αυτήν την κατηγορία είναι πολυάριθμες στις Άλπεις και στη Β. Ευρώπη. Σύμφωνα όμως με άλλους επιστήμονες, αυτές οι τελευταίες λίμνες υπάγονται στην κατηγορία των λιμνών παγετικής ανόρυξης. Λίμνες απόφραξης μπορούν να σχηματιστούν κι από ρεύματα λάβας, από αμμώδεις θίνες, παράκτιες λουρίδες που αποκόβουν μικρά τμήματα θάλασσας κατολισθήσεις ή και από ανθρωπογενή φράγματα. Στην τελευταία περίπτωση η λίμνη ονομάζεται τεχνητή.
• Λίμνες παγετωνικής ανόρυξης που σχηματίζονται στις κοιλάδες που έχουν διαβρωθεί από παγετώνες από την τήξη των πάγων. Τα νερά που συγκεντρώνονται έτσι δε βρίσκουν διέξοδο προς χαμηλότερα σημεία γιατί οι κοιλάδες προς τα κάτω φράζονται από τα υλικά που έχουν μεταφέρει οι παγετώνες. Άλλοι επιστήμονες, ως λίμνες παγετωνικής διάβρωσης χαρακτηρίζουν κι αυτές που σχηματίζονται στη ζώνη αρχικής συσσώρευσης του πάγου, οι οποίες είναι συνήθως στρογγυλές και περιορισμένης έκτασης. Τέτοιες λίμνες είναι το σύμπλεγμα των μεγάλων λιμνών στη Βόρεια Αμερική.
• Λίμνες προσχωσιγενών πεδιάδων που σχηματίζονται στα βαθύτερα σημεία των κοιλάδων των μεγάλων ποταμών και είναι μικρού βάθους και περιορισμένης έκτασης. Επίσης μπορεί να προέρχονται από την αποκοπή μαιάνδρων και σ' αυτήν την περίπτωση έχουν σχήμα πετάλων. Τέτοιου είδους λίμνες είναι πολύ συνηθισμένες στην πεδιάδα του Μισισιπή.
• Λίμνες - λείψανα: Σε αυτές κατατάσσονται οι λίμνες που κάποτε αποτελούσαν μια ευρύτερη θαλάσσια λεκάνη ή μια μεγαλύτερη λίμνη. Για τις λίμνες αυτές όπως π χ η Κασπία και η Αράλη που ήταν παλαιότερα ενωμένες με τη Μαύρη θάλασσα είχε προταθεί ο όρος θαλασσολίμνες σε αντίθεση με τις υπόλοιπες που λέγονταν χερσαίες. Σε πολλές χώρες σήμερα αυτές οι λίμνες λέγονται «λίμνες λείψανα». Επίσης, λίμνες λείψανα μπορεί να προέρχονται από τη συρρίκνωση μεγαλύτερων λιμνών.

Με μια άλλη υποδιαίρεση οι λίμνες κατατάσσονται σε εξωγενείς και ενδογενείς όπου οι τελευταίες περιλαμβάνουν τις λίμνες που σχηματίζονται σε κοιλώματα που προέρχονται από ρήξεις πτυχές και ηπειρογενετικές κινήσεις δηλ. τις τεκτονικές λίμνες. Άλλοι μελετητές πάλι συνδυάζουν τα γεωγραφικά κριτήρια, δηλαδή τα χαρακτηριστικά των περιοχών όπου υπάρχουν λίμνες με τα γεωλογικά κριτήρια δηλαδή τον τρόπο προέλευσης των κοιλωμάτων όπου σχηματίζονται οι λίμνες. Έτσι διακρίνουν λίμνες παγετωνικής προέλευσης, λίμνες κοιλάδας, λίμνες πεδιάδας, λίμνες στεπών και ερήμων, λίμνες πηγών που αναβλύζουν, λίμνες ηφαιστείων, λίμνες υποπάγιες, λίμνες τεκτονικές και λίμνες παράκτιες. Τέλος οι λίμνες χωρίζονται σε ανοικτές και κλειστές. Αν τα νερά της λίμνης διαρρέουν προς μια χαμηλότερη περιοχή διαμέσου ενός ποταμού τότε η λίμνη λέγεται ανοιχτή. Αν αντίθετα οι μόνες απώλειες νερού της λίμνης είναι αυτές που οφείλονται στην εξάτμιση ή σε πιθανές διεισδύσεις του νερού στο έδαφος, τότε η λίμνη λέγεται κλειστή.

Ακολουθεί πίνακας με τις μεγαλύτερες σε έκταση λίμνες του κόσμου άνω των 10.000 τ.χλμ.:

1. Κασπία Θάλασσα (Ευρώπη-Ασία) 371.000 τ.χλμ.
2. λίμνη Μίσιγκαν-Χιούρον (Αμερική) 117.800 τ.χλμ.
3. Σουπίριορ (Αμερική) 82.100 τ.χλμ.
4. Βικτωρία (Αφρική) 68.422 τ.χλμ.
5. Αράλη (Ασία) 66.458 τ.χλμ.
6. Ταγκανίκα (Αφρική) 32.892 τ.χλμ
7. Βαϊκάλη (Ασία) 31.500 τ.χλμ.
8. Νυάσσα (Αφρική) 31.000 τ.χλμ.
9. Μεγάλη Λίμνη των Άρκτων (Β. Αμερική) 31.000 τ.χλμ.
10. Μεγάλη Λίμνη των Σκλάβων (Β. Αμερική) 27.000 τ.χλμ.
11. Ήρι (Β. Αμερική) 25.800 τ.χλμ.
12. Γουίνιπεγκ (Β.Αμερική) 24.600 τ.χλμ.
13. Μπαλκάς (Ασία) 20.600 τ.χλμ.
14. Οντάριο (Β. Αμερική) 18.750 τ.χλμ.
15. Λάντογκα (Ευρώπη) 18.130 τ.χλμ.
16. λίμνη Τσαντ (Αφρική) 18.000 τ.χλμ.
17. Λίμνη Ροδόλφου (Αφρική) 10.250 τ.χλμ.

Από ναυτιλιακής άποψης οι λίμνες (lakes), φυσικές ή τεχνητές (λόγω φράγματος) ανήκουν στη κατηγορία των εσωτερικών υδάτων και συνήθως γλυκέων υδάτων. Στις πλεύσιμες λίμνες ισχύουν ιδιαίτεροι κανόνες ναυσιπλοΐας (inland navigation). Η ναυσιπλοΐα στις λίμνες πραγματοποιείται από μικρά κυρίως σκάφη (με μικρό βύθισμα), τις λιμνόβαρκες (lake crafts, lakers), καθώς και με μεγαλύτερα σκάφη τα λεγόμενα λιμνόπλοια (lake ships), όπως για παράδειγμα στις λίμνες των ΗΠΑ και του Καναδά.

Καταλαμβάνουν τους κρατήρες σβησμένων ηφαιστείων ή τα βυθίσματα εμβρυωδών ηφαιστείων. Στην περίπτωση που η λίμνη σχηματίζεται στις καλδέρες παλιών ηφαιστειακών κώνων τότε μπορεί να έχει σημαντικές διαστάσεις. Αν επαναληφθεί η ηφαιστειακή δραστηριότητα τότε ο νέος κώνος σχηματίζεται μέσα στη λίμνη ή το νέο ηφαιστειακό υλικό διαιρεί τη λίμνη σε μικρότερες. Οι λίμνες ηφαιστείων έχουν μικρές διαστάσεις, αλλά σχετικά μεγάλο βάθος. Συνήθως ο βυθός των λιμνών ηφαιστείων αποτελείται από ηφαιστειακούς τόφφους διαπερωτούς που μετατρέπονται σε υδατοστεγή πετρώματα από την εξαλλοίωση που προκαλούν τα νερά. Στις λίμνες ηφαιστείων, η κρατηρολίμνες ανήκουν οι λίμνες Μπρατσιάνο, Μπολσένα, Αλμπάνο, οι λίμνες της περιοχής Φλεγκραίας, της Οβέρν στη Γαλλία κ.λπ.

Σχηματίζονται στις κοιλάδες που έχουν διαβρωθεί από παγετώνες από την τήξη των πάγων. Τα νερά που συγκεντρώνονται έτσι δε βρίσκουν διέξοδο προς χαμηλότερα σημεία γιατί οι κοιλάδες προς τα κάτω φράζονται. Άλλοι επιστήμονες, ως λίμνες παγετωνικής διάβρωσης χαρακτηρίζουν κι αυτές που σχηματίζονται στη ζώνη αρχικής συσσώρευσης του πάγου, συνήθως στρογγυλές και περιορισμένης έκτασης, καθώς και τις λίμνες που σχηματίζονται στο εσωτερικό των αμφιθεάτρων από λιθώνες ή στα όρια του ενδοχωρικού πάγου. Ακολουθώντας αυτήν την τελευταία κατάταξη, τότε, ως λίμνες παγετωνικής διάβρωσης θεωρούνται και οι μεγάλες λίμνες της περιοχής των Άλπεων όπως η λίμνη του Κόμο, η λίμνη Γκαρντκ, η λίμνη της Γενεύης (Λεμάν), η λίμνη Ματζιόρε κ.λ.π καθώς και το σύστημα των πέντε Μεγάλων Λιμνών της Βόρειας Αμερικής.

Η θερμοκρασία των νερών των λιμνών βρίσκεται σε στενή σύνδεση με τις γενικές κλιματικές συνθήκες εξαρτάται όμως κι από άλλους παράγοντες όπως η καθαριότητα των νερών, η προέλευση τους επιφανειακά νερά με συνηθισμένη θερμοκρασία και υπόγεια με χαμηλότερη θερμοκρασία, η απόστασή τους από την όχθη το βάθος κλπ. Διακρίνουμε λίμνες τροπικού τύπου, λίμνες πολικού τύπου κι έναν ενδιάμεσο τύπο που ανήκει στις περιοχές με εύκρατο κλίμα. Στις λίμνες τροπικού τύπου όπου η θερμοκρασία είναι ανώτερη από τους 40C θερμοκρασία της μεγαλύτερης πυκνότητας του νερού η θερμοκρασία του νερού μεγαλώνει από τα κάτω προς τα πάνω. Στις λίμνες πολικού τύπου όπου η θερμοκρασία κατεβαίνει κάτω από τους 40C έχουμε αντίθετα το φαινόμενο να μειώνεται η θερμοκρασία από τα κάτω προς τα πάνω, κι αυτό γιατί τα επιφανειακά νερά είναι λιγότερο πυκνά από τα βαθύτερα που έχουν θερμοκρασία 40^ο C. Στις λίμνες των περιοχών με εύκρατο κλίμα η θερμική στρώση είναι κανονική το καλοκαίρι κι αντίστροφη το χειμώνα. Στις αλμυρές λίμνες ή στις λίμνες με θολά νερά από πολύ λεπτά υλικά παρατηρείται το φαινόμενο τα πυκνότερα και θερμότερα νερά από εξάτμιση ή από παρουσία των λεπτών υλικών, να κατεβαίνουν προς το βάθος. Γενικά οι εποχιακές διαφορές δε γίνονται αισθητές σε βάθος μεγαλύτερο από 150 μ. Τέλος οι λίμνες που βρίσκονται σε πολύ μεγάλο υψόμετρο όπου δεν λιώνουν τα χιόνια σύμφωνα με τους Τρένερ και Μοραντίν, λέγονται παγετικού τύπου και χαρακτηρίζονται από μέγιστες επιφανειακές θερμοκρασίες μικρότερες από 10-20 C, ελάχιστη επιφανειακή θερμοκρασία μικρότερη από 0,10^ο C και θερμοκρασία στο βάθος μικρότερες από 10 - 20^ο C.

Η γεωμορφολογική σημασία των λιμνών είναι μάλλον περιορισμένη. Μεγαλύτερη σημασία αποκτά η έμμεση μορφολογική δράση τους στο βαθμό που επηρεάζουν το καθεστώς των υδάτινων ρευμάτων που εκβάλλουν σ' αυτές ή που είναι επιφανειακοί αγωγοί εκροής τους. Στις όχθες των λιμνών συναντούμε σωρούς από κροκάλες, χαλίκια και άμμους, ενώ τις παράκτιες βαθμίδες που δημιουργούνται από τα κύματα μπορούμε να τις βρούμε σε διαφορετικά ύψη, διαπιστώνοντας έτσι τις μεταβολές της επιφανειακής στάθμης των νερών τους. Τα λιμναία ιζήματα μπορεί να είναι κλαστικά χημικά και βιογενή. Τα μηχανικά ιζήματα μεταφέρονται από τα υδάτινα ρεύματα που εκβάλλουν στις λίμνες και αποτελούνται από κροκάλες που περνάνε σε άμμους και σε πηλίτες. Τα λιμναία δέλτα που σχηματίζονται, παρουσιάζονται κεκλιμένα στο κάτω μέρος και οριζόντια στο επάνω. Στις λίμνες που βρίσκονται στις περιοχές των παγετώνων κυριαρχούν οι αποθέσεις λιθώνων.

Από τα βιοχημικά ιζήματα αναφέρουμε τους ασβεστόλιθους που είναι διαδεδομένοι στα ημίξερα κλίματα τα σιδηρούχα και σιδηρομαγγανιούχα κοιτάσματα και τα στρώματα υδρόβιων και υδροχαρών φυτών που σχηματίζουν κοιτάσματα τύρφης και λιγνίτη. Τα κοιτάσματα ορυκτού άλατος είναι πιο χαρακτηριστικά της λιμνοθαλάσσιας φάσης.

Οι λίμνες καταλαμβάνουν περίπου το 2%, της έκτασης της χέρσου, με περιπτώσεις που ξεπερνούν και το 10% όπως στη Φινλανδία. Η ζωή όμως των λιμνών είναι μάλλον χρονικά περιορισμένη. Τα κυριότερα αίτια εξαφάνισης των λιμνών είναι η πρόσχωση από τα ποτάμια που εκβάλλουν σ' αυτές, η ισχυρή εξάτμιση, η διάβρωση της κοίτης του επιφανειακού αγωγού εκροής, η διεύρυνση των υπόγειων αγωγών διαρροής κλπ. Χαρακτηριστικές κινήσεις των νερών των λιμνών είναι οι ταλαντώσεις που δημιουργούνται είτε από ισχυρούς ανέμους που διαταράσσουν την ισορροπία της μάζας νερού, είτε από τη διαφορά ατμοσφαιρικής πίεσης στις άκρες της λίμνης.

Οι λίμνες έχουν αξιόλογη σημασία για τον άνθρωπο που συχνά τις διαλέγει για τόπο κατοικίας. Στις λίμνες αναπτύσσεται αλιεία, τα νερά τους χρησιμεύουν είτε σαν πόσιμα είτε για άρδευση, ακόμα μπορούν να χρησιμεύουν σαν πλωτοί δρόμοι συγκοινωνίας ή για την εξαγωγή χρήσιμων ορυκτών κλπ.

• Λιμνολογία
• Σύμβαση Ραμσάρ

• [1]. Λίμνη. Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Επιστήμη & Ζωή (2005), Εκδόσεις Επιστήμη & Ζωή
• [2]. Λίμνη. Εργασία μαθητή

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   λίμνη

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Λίμνες

• Lakes Database
• Lake Classification Systems

Αυτό το γεωγραφικό λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.