Hang

Bài này viết về một khái niệm địa chất. Đối với các định nghĩa khác, xem Hang (định hướng)
Động Sơn Đoòng, Quảng Bình, Việt Nam

Hang hay hang động là một khoảng trống tự nhiên đủ lớn trong lòng đất [1][2]. Không có ấn định chặt chẽ về kích thước của khoảng trống, nhưng người ta coi khoảng trống là hang khi một người có thể ra vào được, mặc dù không có chỉ định rõ ràng về tầm vóc người đó.

Hang hốc là từ được dùng để chỉ vùng đất có nhiều khoảng trống với kích thước của hang và nhỏ hơn hang - tức hốc.

Hang luồn là hang có các cửa ở ít nhất hai đầu hang, và có thể đi qua rồi thoát khỏi hang mà không cần quay lại.

Sự hình thành

Phần lớn các hang được hình thành do quá trình kiến tạo địa chất của Trái Đất từ cách đây hàng triệu năm. Do sự biến đổi của vỏ Trái Đất kéo theo hàng loạt sự đứt gãy và hoạt động tạo núi, cũng như sự phun trào của các núi lửa đã hình thành ra các dãy núi.

Trong các khối núi thì thành phần vật liệu có thể rất khác nhau, trong đó có những phần dễ bị phong hóa có thể hòa tan vào nước ngầm và bị cuốn đi, để lại khoảng trống giữa các phần chưa bị phong hóa. Qua hàng triệu năm, khoảng trống lớn dần, rồi tùy theo tình trạng kết cấu khối vòm mà vòm sụp xuống, hoặc đủ chắc để tạo ra hang đá.

Phân loại

  • Hang đá vôi ở Phong Nha - Kẻ Bàng
    Hang đá vôi: thường gọi là karst, là loại hang được hình thành trong các khối núi đá vôi do sự bào mòn hóa học, trong đó nước có chứa axit carbonic thấm hoặc chảy qua gây ra hòa tan calci trong đá vôi. Hầu hết hang trong tự nhiên là hang karst trong núi đá vôi.
  • Hang ống dung nham ở Hawaii
    Hang ống dung nham: là loại hang được hình thành do dung nham núi lửa khi phun trào bao phủ lên những lớp đất đá có trước thuộc loại dễ phong hóa hơn. Về sau đá dễ phong hóa bị rửa trôi, để lại những khoảng trống trong lòng nó.
  • Hang phong hóa: Loại hang được hình thành do sự xói mòn của các dòng chảy mang theo trầm tích qua các loại đá. Chúng có thể hình thành trong bất kỳ loại đá nào, kể cả đá cứng như đá granite. Dòng chảy ở đây thường là dòng nước hoặc dòng không khí. Sự xói mòn bởi gió thổi qua các khối đá có thể tạo ra hang gió.
  • Hang biển: Loại hang được hình thành do quá trình bào mòn của sóng biển lên những núi đá ở ven bờ biển.
  • Hang sông băng Perito Moreno
    Hang sông băng: Loại hang được hình thành bởi dòng chảy của nước làm tan băng trong và bên dưới các sông băng. Hang sông băng chỉ đến những hang động nằm hoàn toàn trong khối băng, khác với hang băng là những hang động có nền đá bị đóng băng quanh năm.
  • Hang Talus: Là khoảng trống được hình thành ngẫu nhiên bởi sự sụp đổ của một khối lượng đất đá lớn chồng lên nhau, thường thấy ở chân các vách đá cùng với đá vụn.
  • Hang Pha Lê, Bermuda là một anchialin
    Hang Anchialin: Đây là loại hang ở ven biển, không giáp biển nhưng được kết nối ngầm với đại dương, thường chứa nước lợ hoặc nước mặn.

Sự phân bố

Các hang động phân bố trên toàn thế giới, mặc dù mật độ các hang động đã được khám phá nghiêng nhiều về những quốc gia mà hoạt động thám hiểm hang động đã trở nên phổ biến. Do đó, các hang động đã khám phá tập trung nhiều ở Châu Âu, Châu Á, Bắc Mỹ và Châu Đại Dương, nhưng lại thưa thớt ở Nam Mỹ, Châu Phi và Nam Cực.

Những kỷ lục về hang

Hang dài nhất:

Hang sâu nhất:

  • Hang động sâu nhất tính từ điểm thấp nhất đến cửa cao nhất của hang là hang Veryovkina ở Abkhazia và Gruzia, với độ sâu lên đến 2.204 m[4].
  • Trục hang thẳng đứng sâu nhất được biết sâu 603 m thuộc hang động Vrtoglavica ở Slovenia.
  • Hố ngập nước sâu nhất từng được khám phá là vực Hranice ở Cộng hòa Séc sâu 404 m.

Hang lớn nhất:

Khảo cổ học và vai trò của Hang đối với xã hội

Xuyên suốt quá trình phát triển của lịch sử loài người, ngay từ buổi sơ khai, những con người nguyên thủy đã sử dụng các hang đông làm nơi ở, che chở cho bản thân trước mưa, gió, bão, để tránh thú dữ..., và họ cũng đã dùng hang làm nơi chôn cất những người chết.

Một minh chứng rõ ràng là nhiều người nguyên thủy đã dùng hang Niah (Sarawak, Malaysia) làm nơi cư ngụ của mình cách đây hơn 40.000 năm.[7]

Chính vì là nơi cư trú của loài người từ xa xưa cho nên hang động có thể là nơi lưu giữ nhiều chứng tích về loài người cổ đại. Cho nên hang là những di chỉ khảo cổ rất có giá trị.

Một số hang động nổi tiếng

Việt Nam

Thế giới

Tham khảo

  1. ^ Whitney, W. D. (1889). "Cave, n.1." def. 1. The Century dictionary: An encyclopedic lexicon of the English language (Vol. 1, p. 871). New York: The Century Co.
  2. ^ "Cave" Oxford English Dictionary Second Edition on CD-ROM (v. 4.0) © Oxford University Press 2009
  3. ^ a b www.caverbob.com https://www.caverbob.com/wlong.htm. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2022. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
  4. ^ www.caverbob.com https://www.caverbob.com/wdeep.htm. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2022. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
  5. ^ “Britons claim to find world's largest cave”. www.telegraph.co.uk. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2022.
  6. ^ “World's largest grotto unveiled in Vietnam | Look At Vietnam”. web.archive.org. 27 tháng 4 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 4 năm 2009. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2022.
  7. ^ National Geographic. James Shreeve. The Greatest Journey. tháng 3 năm 2006.
  8. ^ About Laos PDR Lưu trữ 2016-06-29 tại Wayback Machine, 2009. Truy cập 04/01/2019.
  9. ^ “Tham Khoun Xe Cave”. Amusingplanet. Truy cập 4 tháng 1 năm 2019.

Xem thêm

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Hang.

Liên kết ngoài

Read other articles:

James Edward Oglethorpe

James Oglethorpe Governatore coloniale della GeorgiaDurata mandato1732 –1743 Predecessorecolonia fondata SuccessoreWilliam Stephens Membro del ParlamentoDurata mandato1722 –1754 CollegioHaslemere Dati generaliPartito politicoTory UniversitàEton College ProfessioneMilitare James Edward Oglethorpe (Londra, 22 dicembre 1696 – Londra, 30 giugno 1785) è stato un generale e politico inglese, fondatore della colonia della Georgia. James Edward OglethorpeNasci...

 

Badan Survei Geologi India

Geological Survey of IndiaKantor Pusat. 27 JN Road, Kolkata.Informasi lembagaDibentuk1851Wilayah hukumIndia Britania (1851-1947) Republik India (dari tahun 1947)Kantor pusatKolkataPejabat eksekutifDr Dinesh Gupta, DG , GSISitus webhttps://www.gsi.gov.in/ Geological Survey of India atau Badan Survei Geologi India (GSI), yang didirikan pada tahun 1851, adalah sebuah organisasi Kementerian Pertambangan Pemerintah India, salah satu yang tertua dari organisasi serupa di dunia dan lembaga survei te...

 

Félix Ulloa

Dalam artikel ini, pertama atau paternal nama keluarganya adalah Ulloa dan nama keluarga maternal atau keduanya adalah Garay. Félix Ulloa Wakil Presiden El Salvador ke-37PetahanaMulai menjabat 1 Juni 2019PresidenNayib Bukele PendahuluÓscar OrtizPenggantiPetahana Informasi pribadiLahir6 April 1951 (umur 72)Chinameca, San Miguel, El SalvadorPartai politikGANASuami/istriLilian Alvarenga de Ulloa ​ ​(m. 1973)​Anak3PendidikanComplutense Univers...

Alifa Rifaat

Alifa RifaatLahir(1930-06-05)5 Juni 1930 Kairo, MesirMeninggal1 Januari 1996(1996-01-01) (umur 65) Kairo, MesirPekerjaanPengarangKebangsaan Mesir Alifa Rifaat (5 Juni 1930 – 1 Januari 1996) Fatimah Rifaat, lebih dikenal dengan nama pena Alifa Rifaat, adalah seorang penulis Mesir yang cerita pendeknya yang kontroversial terkenal karena penggambaran mereka akan dinamika seksualitas perempuan, hubungan, dan hilangnya budaya pedesaan Mesir. Karya Beberapa buku Alifa Rifaat antara lain: (Ar...

 

Vendemianus of Bithynia

Icon of Saint Vendimianus of Bythinia from the Menologion of Basil II. Vendemianus the Hermit of Bithynia was a solitary monk of the early sixth century. Vendemianus (Bendemianus) was a disciple of St. Auxentius and became known for his holiness of life and gift of healing. He dwelt for more than forty years on a mountain cliff near the hermitage of Auxentius in the region of Chalcedon in Asia Minor. Vendemianus the Hermit of Bithynia is commemorated on 1 February in the Eastern Orthodox and ...

 

Associazione Calcio Femminile Firenze 2009-2010

Voce principale: Associazione Calcio Femminile Firenze. A.C.F. FirenzeStagione 2009-2010Sport calcio Squadra Firenze Allenatore Francesco Ciolli Presidente Andrea Guagni Serie A22º posto nel girone B Coppa ItaliaQuarta fase Maggiori presenzeCampionato: 3 giocatrici (21) Miglior marcatoreCampionato: Guagni (16) StadioImpianto sportivo San Marcellino, Firenze 2008-2009 2010-2011 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce raccoglie le informazioni riguardanti l'Associazione Calcio...

Gabi Tóth

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Gabi Tóth – new...

 

Fremantle War Memorial

War memorial and park in Fremantle, Western Australia Fremantle War Memorialoperated by the City of FremantleFor Fremantle servicemen and servicewomenUnveiledArmistice Day (11 November), 1928Location32°03′08″S 115°45′26″E / 32.05229°S 115.757237°E / -32.05229; 115.757237near Fremantle, Western AustraliaDesigned byJ. F. Allen and C. H. Nicholas; constructed by Pietro Porcelli Western Australia Heritage RegisterTypeState Registered PlaceDesignated28...

 

Eschatologie

Ne doit pas être confondu avec Scatologie. Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article ne cite pas suffisamment ses sources (janvier 2011). Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les références utiles à sa vérifiabilité et en les liant à la section « Notes et références ». En pratique&#...

Jim Bittermann

Jim Bittermann (right) with Betty E. King (2011) Jim Bittermann is Senior European correspondent for CNN since 1996. Career Bittermann graduated with a Bachelor of Science degree from Southern Illinois University in 1970 and began in print journalism from 1965 to 1970 as a reporter for the Waukegan News-Sun in Waukegan, Illinois. His television career began at WTMJ-TV in Milwaukee from 1970 to 1972. From 1972 to 1973 he worked at WQED-TV in Pittsburgh and 1973 to 1975 he was as a reporter for...

 

Chargers–Chiefs rivalry

National Football League rivalry Chargers–Chiefs rivalry Los Angeles Chargers Kansas City Chiefs First meetingSeptember 10, 1960:Chargers 21–Texans 20Latest meetingJanuary 7, 2024:Chiefs 13–Chargers 12Next meeting2024StatisticsMeetings total128 (including the playoffs)All-time seriesChiefs: 69–58–1 (including the playoffs)Postseason resultsChargers: 1–0 January 2, 1993:Chargers 17, Chiefs 0Largest victoryChargers: 31–0 (2010); Chiefs: 49–6 (1964)Longest win streakChargers: 6 (...

 

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

內閣總理大臣

  关于与「內閣總理大臣」標題相近或相同的条目页，請見「內閣總理大臣 (消歧義)」。 日本國內閣總理大臣內閣總理大臣紋章現任岸田文雄自2021年10月4日在任尊称總理、總理大臣、首相、阁下官邸總理大臣官邸提名者國會全體議員選出任命者天皇任期四年，無連任限制[註 1]設立法源日本國憲法先前职位太政大臣（太政官）首任伊藤博文设立1885年12月22日，...

 

Ensemble Citoyens

Artikel ini bukan mengenai Ensemble!, sebuah partai politik dengan nama yang sama. Ensemble ! Ketua umumRichard Ferrand (LREM)Sekretaris JenderalStanislas Guerini (LREM)Wakil PresidenFrançois Bayrou (MoDem)Édouard Philippe (Horizons)Dibentuk29 November 2021 (2021-11-29)IdeologiLiberalisme[1]Posisi politikTengah[1] ke kanan tengah[2]AnggotaRenaissanceGerakan DemokratikHorizonsAgirWilayah KemajuanPartai RadikalEn CommunFederasi ProgresifWarna  Hitam...

 

You Are (Lionel Richie song)

1983 single by Lionel RichieYou AreSingle by Lionel Richiefrom the album Lionel Richie B-sideYou Mean More to MeReleasedJanuary 1983Recorded1981Genre Funk[1] pop[2] Length5:054:05 (7)LabelMotownSongwriter(s)Lionel RichieBrenda Harvey RichieProducer(s)Lionel RichieJames Anthony CarmichaelLionel Richie singles chronology Truly (1982) You Are (1983) My Love (1983) AudioYou Are on YouTube You Are is a song released as a single in 1983 by American singer-songwriter Lionel Richie. ...

James William Dodd

English actor For other people named James Dodd, see James Dodd (disambiguation). James William Dodd (1740?–1796) was an English actor, one of David Garrick's picked company. James William Dodd, 1779 engraving by Robert Laurie after Robert Dighton Early life Born in London about 1740, he is said to have been the son of a hairdresser. He was educated at the grammar school in Holborn. A success in a school performance of the Andria of Terence decided him to become an actor.[1] Aged 16...

 

Texas wine

Wine made from grapes grown in Texas, United States TexasWine regionA vineyard in the Texas Hill Country AVA near Johnson City.Official nameState of TexasTypeU.S. stateYear established1845Years of wine industry1650-presentCountryUnited StatesSub-regionsBell Mountain AVA, Escondido Valley AVA, Fredericksburg in the Texas Hill Country AVA, Mesilla Valley AVA, Texas Davis Mountains AVA, Texas High Plains AVA, Texas Hill Country AVA, Texoma AVAClimate regionHumid subtropical, also continental in ...

 

Rubini Atmawidjaja

Prof. Dr. Ir.Rubini AtmawidjajaM.Sc. Rektor Universitas Cenderawasih ke-6PendahuluSoekisno HadikoemoroPenggantiRudy Tarumingkeng Informasi pribadiLahir(1932-04-24)24 April 1932Garut, Jawa BaratMeninggal29 Juli 2002(2002-07-29) (umur 70)JakartaAlma materInstitut Pertanian BogorNew York UniversityPekerjaanDosenSunting kotak info • L • B Prof. Dr. Ir. Rubini Atmawidjaja, M.Sc. (24 April 1932 – 29 Juli 2002)[1] adalah akademisi dan tokoh lingkungan h...

Договір про дружбу, співробітництво і партнерство між Україною і Російською Федерацією

Договір про дружбу, співробітництво і партнерство між Україною і Російською ФедерацієюТип міжнароднийПідписано 31 травня 1997Місце Київ, УкраїнаЧинність  Україна —14.01.1998[1], Росія —17.02.1999[2][3]Закінчився 01.04.2019Підписанти Леонідом Кучмою та Борисом Єль...

 

Kota Zamboanga

Lokasi Kota ZamboangaZamboanga City merupakan kota yang terletak di sebelah selatan Filipina. Penduduknya berjumlah 644.000 jiwa (2005). Pranala luar All About Zamboanga City Official government website of the City of Zamboanga Diarsipkan 2012-11-10 di Wayback Machine. Zamboanga.com - Zamboanga City's original Web Portal City of Flowers Zamboanga Today Daily Newspaper Diarsipkan 2012-07-31 di Wayback Machine. Zamboanga Times Daily Newspaper Hola Zamboanga Diarsipkan 2015-02-27 di Wayback Mac...