Wojtek (Lehçe: Wojtek; 1942–1963), Polonya ordusunda II. Dünya Savaşı'nda savaşmış bir boz ayı.[1][2][3] Erzak ve mermi taşıması, ajanları keşfetmesi ve sigara içmesi ile ünlü olmuş ve onbaşı rütbesine terfi edilmiştir.[4]
Yaşamı
Wojtek, II. Kolordu'nun büyük bir bölüğü 22. Topçu İkmal bölüğü ile birlikte İtalya'ya kadar eşlik etti. 1944'te İtalya'daki Monte Cassino Savaşı sırasında, mühimmat sandıklarının taşınmasına yardımcı oldu ve Müttefik generalleri ve devlet adamlarını ziyaret ederek ünlü oldu. Savaştan sonra Polonya Ordusu'ndan kaçan Wojtek, hayatının geri kalanını İskoçya'da Edinburgh Hayvanat Bahçesinde yaşadı. 1942 baharında, yeni kurulan Anders'in Ordusu, binlerce Polonyalı sivilin eşliğinde İran'a gitmek üzere Sovyetler Birliği'nden ayrıldı. 1939’da Doğu Polonya’nın Sovyet istilasının ardından Sovyetler Birliği’ne sürgün edildi. 8 Nisan 1942'de İran'ın Hemedan kentinde bir demir yolu istasyonunda Polonyalı askerler, annesi avcılar tarafından vurulmuş bir ayı yavrusu bulan genç bir İranlı çocuğa rastladı. Sivil mültecilerden biri olan General Bolesław Wieniawa-Długoszowski'nin büyük yeğeni olan on sekiz yaşındaki Irena (Inka) Bokiewicz yavru ayıyı çok sevdi. Teğmen Anatol Tarnowiecki'ye, ilk üç ayını Tahran yakınlarında kurulan Polonyalı bir mülteci kampında, esasen Irena'nın gözetiminde geçirdiği genç ayıyı almaya yönlendirdi.[5] Ağustos ayında, ayı daha sonra 22. Topçu ikmal bölüğü olan 2. Nakil bölüğü'ne bağışlandı ve askerler tarafından Wojtek ismi verildi. Wojtek adı, Polonya'da hala yaygın olarak kullanılan eski bir Slav adı olan "Wojciech" (Mutlu Savaşçı) 'nın takma adı, küçültücü şekli ile ikiyüzlüdür.
Wojtek başlangıçta yutma problemleri yaşadı ve eski bir votka şişesinden yoğunlaştırılmış süt verildi. Daha sonra meyve, marmelat, bal ve şurup verildi ve çoğu zaman en sevdiği içki olan bira ile ödüllendirildi. Daha sonra, sabahları kahve içmenin yanı sıra sigara içmekten (veya yemek yemekten) hoşlanırdı. Ayrıca, geceleri üşüdüğünde, diğer askerler ile yatardı.[6][7] Askerlerle güreşmekten zevk alırdı ve karşılandığında ona selam vermesi öğretildi. Hem askerler hem de siviller tarafından ilgi odağı haline geldi ve kısa sürede yakınlardaki tüm birimlerin maskotu oldu. 22. bölük ile birlikte Irak'a, ardından Suriye, Filistin ve Mısır'a gitti.[8] Wojtek diğer askerleri taklit ederek, bira ve sigara içer ve hatta arka ayakları üzerinde yanlarına yürürdü. Wojtek'in kendisine bakması için kendi bakıcısı vardı. Yavru ayı, muharebe sırasında büyüdü ve Monte Cassino Savaşı sırasında 200 kilo (14; 91 kg) ağırlığındaydı.[9]
Savaş sonrası
1945'te II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, Wojtek 22. tümenin geri kalanı ile İskoçya'nın Berwickshire kentine taşındı. İskoç Sınırları Hutton köyü yakınlarındaki Sunwick Çiftliği'nde Winfield Havaalanı'nda konuşlanmışlardı. Wojtek kısa süre sonra orada yaşayan yerel siviller ve basın mensupları arasında popüler oldu ve Polonya-İskoç Derneği onu fahri üye yaptı.
15 Kasım 1947'de ordudan terhis olan Wojtek, hayatının geri kalanını geçirdiği Edinburgh Hayvanat Bahçesi'ne verildi ve burada gazeteci ve eski Polonyalı askerler tarafından ziyaret edildi.[10] Medyanın ilgisi Wojtek'in popülaritesine katkıda bulundu. BBC televizyonunun çocuklar için yayın yapan Blue Peter isimli programına sık sık konuk oldu.[11]
Wojtek Aralık 1963'te 21 yaşında öldü. Ölümünde yaklaşık 220 kg ağırlığındaydı ve 1,80 cm'in üzerindeydi.[8]
Kaynakça
^Martin Williams (2017). From Warsaw to Rome: General Anders' Exiled Polish Army in the Second World War. Pen & Sword Military. ISBN978-1-47389-488-4. One of the most popular recollections of the Polish Army in the East is that of Wojtek, the Syrian Brown Bear who became the mascot of 22 General Transport Company.
^Mansolas, Angelos (2017). Monte Cassino January-May 1944: The Legend of the Green Devils. Fonthill Media. ISBN978-1-78155-602-3. The most unusual soldier of the Battle of Monte Cassino, or any other battle for that matter, was a bear named 'Wojtek'. He was a Syrian brown bear found in Iran in April 1942 by the troops of the newly formed Polish II Corps during their long journey out of the Siberian labour camps through Middle East en route to Egypt.
^"O niedźwiedziu, który był polskim żołnierzem" [The bear who was a Polish soldier]. Polonia Włoska — Biuletyn Informacyjny (Lehçe). 18 (1–2). 17 Temmuz 2013. s. 24. 30 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2015.
^"Wojtek wraca" [Wojtek returns]. Polityka (Lehçe). 2 Şubat 2008. s. 11.