Pehlivanköy, diğer ismi Pavli, Kırklareli ilinin bir ilçesidir. İl merkezine 62 kilometre uzaklıktadır. Deniz seviyesinden 25 metre yüksekliktedir. 5.000 civarında nüfusu olan (ilçe merkezinin köyler hariç nüfusu 2.063 olup, ilçe merkezinde 1.040 erkek 1.023 kadın bulunmaktadır.[3]) bu ilçe 1970'li yıllardan beridir göç vermektedir.
Ergene Nehri ilçenin içinden geçtiği için, nehirdeki kirlilik ilçeye zarar vermektedir. 1910 yılından itibaren her sene 18 Eylül' de başlayan ve 5 gün süren "Pavli Panayırı" aralıksız düzenlenmektedir.[4] Halk arasında “Sonbahar Panayırı”, ”Pomak Bayramı” gibi isimler de alır. Demiryolu ulaşımı olan ilçede Fransızlarca 1889 yılında inşa edilen târihî gar binası bulunmaktadır.
Tarihi
Pehlivanköy'de ilk yaşayanlar M.Ö. 700 yıllarında Ergene Nehri kıyılarına yerleşmiş olan Traklardı. M.Ö. 335 yıllarında Makedonyalılar topraklara sahip olmuştu.
Pavli'nin aslı Pavula'dır ve bu isim de Hristiyan azizlerden Aziz Pavulos'tan gelmektedir.[5] 46 yılında Roma topraklarına geçen bölge, daha sonra Bizans topraklarında yer almıştır. Yerleşimin adıyla ilgili olarak bir başka iddiaya göre 8. yüzyılın ortalarında dönemin Bizans İmparatoru Anadolu'da Sivas-Malatya arasında yaşayan ve kendisine zorluk çıkaran Pavlikan aşiretini bu bölgeye getirmiş ve bölge adını bu aşiretten almıştır.[kaynak belirtilmeli]
Osmanlı Devri
1363 yılında Hacı İlbey ve Evrenos Paşa yöreyi fethedip, Osmanlı Devleti sınırları içine soktu. Osmanlı döneminde de topraklarda Bulgarlar yaşadı. 1829'da Osmanlı - Rus savaşında Edirne'yi işgal eden Rus birlikleri Pehlivanköy'e de girmişlerdi. Topraklar 1877-1878 "93 Harbi"nde de bir yıl Rus işgali altında kaldı. Ayestefanos Antlaşması ile kurulacak Bulgaristan Prensliği'nin bir parçası oldu. Ancak bölgede kurulacak Rusya destekçisi bir devlete karşı çıkan İngilizler yüzünden imzalanan Berlin Antlaşması'nda Osmanlı topraklarına bırakıldı. 1864 itibarıyla Edirne vilayetinin Uzun Köy Kazâsina bağlı idi.
Daha sonraki yıllarda Lofça[6] bölgesinden büyük göç aldı ve bölge halkının çoğunluğunu Pomak grupları oluşturdu. Pomakça daha geçmiş yıllara kadar geçerliliğini koruyan bir dil olarak kaldı.
Balkan Savaşları sırasında da bir yıllık işgal altında kaldı ancak Bulgarlardan geri alındı ve Pehlivanköy'de yaşayan Bulgarlar Osmanlı Devleti sınırları dışına çıkarılıp dışarıda kalan Pomaklar yöreye yerleştirildi. I. Dünya Savaşı sonrasında da Yunanlar tarafından işgal altında kaldı. Yunan işgali de iki yıl sürdü. 9 Kasım da işgal sona erip Pehlivanköy, Türk toprakları arasına katıldı.
Cumhuriyet Dönemi
1935'ten 1941 arasında Trakya başmüfettişliği görevini üstlenen Kazım Dirik tarafından bölgeye çok yardım edildi. Halka hayvancılık konusunda eğitim sağladı, Macar mimarlar tarafından ilçedeki Atatürk Meydanı ve Mehmetçik parkı yaptırıldı ve halka spor malzemeleri sağladı. Bir süre Babaeski'ye bağlı bir bucak olan Pehlivanköy 1957'de ilçe olmuştur.
1 Nisan 2016'da 750 kişilik Pehlivanköy Geri Gönderme Merkezi açıldı.[7] Türkiye'nin Avrupa Birliği ile imzaladığı Geri Kabul Antlaşması sonucu Yunanistan'ın Midilli adasındaki göçmenlerin bir kısmı önce İzmir'in Dikili ilçesine, oradan da Pehlivanköy'e getirildiler.[8]
Tarihi eserler ve önemli günler
Tarihi tren garı
Akarca Köprüsü: zunköprü-Pehlivanköy-Edirne yolu üzerinde, Pehlivanköy'e Uzunköprü tarafından girişte bulunan Ergene Nehri üzerinde bulunmaktadır. Osmanlı döneminde 16. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. URivayete göre köprünün orta kemeri bir türlü düzgün yapılmamıştır. Usta birinin kurban edilerek duvarın içine gömülmesi ile orta kemerin yerinde duracağını söyler. İşçilere yemek taşıyan kadınlar arasından ertesi gün yemek getiren kadın öldürülücektir. O kadın da yeni doğum yapmış, çocuğunu emzirmekte olan bir annedir. Ertesi gün kadın köprünün yerinde durması için kurban edilir ve kemer tamamlanır. Ancak kadın bir cuma günü öldürüldüğü için her cuma ağlayan bir kadın sesi duyulduğu ve orta kemerden süt aktığı söylenmektedir. Köprünün adı Akarca da süt akmasından gelir.
Akarca sırtlarında eski bir kale olduğu söylenen taş kalıntıları vardır.
Pehlivanköy Camii: 1901-1902 yıllarında inşa edilen tarihi cami, Pehlivanköy ilçesi girişinde Ergene Mahallesinde bulunmaktadır.
Sonbahar Hayvan ve Emtia Panayırı (Pavli Panayırı): 18 - 22 Eylül arasında yapılan panayırda birçok eşya ve hayvan satışa sürülürken, eğlenceler de bulunmaktadır. 1910 yılında beri sürdürülmektedir.
Asırlık Meşe Ağacı: 100 yaş civarında olduğu söylenmektedir. Ağaç, Kanal D'de yayınlanan Yaprak Dökümü dizisinin jeneriğinde ve son bölümünde yer alarak dizinin hayranları tarafından ziyaret akınına uğradı.[9] Dizinin yapımcılarının tarifi üzerine TCDD makinistleri tarafından yapımcılara önerilen ağaç, Pehlivanköy'ün Edirne tarafından girişinde bulunmaktadır.[10]
İlçede tarım ve hayvancılık başlıca geçim kaynağıdır. Ayçiçeği, buğday, mısır, kanola ekimi yaygındır. Tüm bunların yanında Ergene nehrinin sularıyla doldurulan tavalara ayrılmış topraklarında çeltik de yetiştirilmektedir. Meyvecilik ve arıcılık da yapılmaktadır.
Coğrafya
Pehlivanköy ilçesi yurdumuzun Trakya bölümünde ve Ergene Havzasındadır. Kırklareli ilinin güneybatı ucunda bulunmaktadır. Doğudan ve kuzeyden Babaeski, batıdan Edirne, güneyden Tekirdağ ili ile çevrelenmiştir. Yüzölçümü 114 km²'dir. İl merkezine uzaklığı 64 km'dir. Ergene Ovası nehrin taşması nedeniyle sık sık sular altında kalmaktadır. Kış ayları kuzey rüzgarlarına açık olduğundan soğuk, baharlar yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Pehlivanköy ilçesi demiryolu ile Edirne, Kırklareli, Babaeski, Lüleburgaz ve Uzunköprü'ye bağlıdır.
Su kaynakları
Ergene Nehri: İlçenin en önemli su kaynaklarının başında Ergene gelmekteydi. Ancak son yirmi yılda Çorlu ve Çerkezköy'deki çarpık sanayinin yarattığı kirlilik Ergene nehrini su kaynağı olmaktan çıkarıp zehir kaynağı haline getirmiştir.
Kuştepe Deresi: İlçe sınırları içinde kalan son temiz deredir. ilçe merkezi önlerine doğru geldiğinde kanlıdere adını alır.
Amatör balıkçılığın yapılabileceği DSİ'nin yaptığı Hıdırca yolunda 1 adet gölet bulunmaktadır.
Orman, koruluk ve yeşil alanları
Katırkulu, Gustil ve Koca orman mevkilerinde Pehlivanköydeki doğal ormanların son kalıntıları bulunmaktadır. Yöre halkının sürekli yeni tarla açmak istemesi yüzünden ve kaçak oduncular yüzünden bu son kalan doğal alanlar da yok olmaktadır.
Mezarlığın yanında Kazım Dirik tarafından diktirilen Akasyalık adıyla anılan ağaçlık bulunmaktadır.
Eğitim
Bir ilköğretim okulu bir de çok programlı lise vardır. 2008-09 öğretim yılında Kırklareli üniversitesine bağlı yüksekokul açılması planlanmaktadır.
İlköğretim
Pehlivanköy'de bir ilköğretim okulu vardır adı Atatürk İlköğretim okulu'dur. Öğrencilerin bir bölümü ilçe merkezinden, bir bölümü ise çevre köylerden taşımalı olarak gelmektedir.
Ortaöğretim
İlçede Atatürk ortaokulu ile Pehlivanköy Çok Programlı Anadolu Lisesi bulunmaktadır.
Siyaset
Pehlivanköy'ün belediye başkanlığı seçimlerini genellikle merkez sağ partiler kazanmaktadır. 1963 - 1989 yılı arası düzenlenen seçimleri üçünü Adalet Partisi, birini ANAP, birini ise bağımsız aday kazanmıştır. 1989'da belediye başkanlığı seçimlerini SHP adayı Mustafa Gür kazandı ve bu başarıyı 1994 ve 1999 yıllarında (ikincisinde CHP adayı olarak) tekrarladı. 2004 yılından itibaren ise belediye başkanlığı seçimlerini Adalet ve Kalkınma Partisi kazanmakta, belediyeyi üç dönem üst üste Hüseyin Açıkel yönetmekteydi. Açıkel; üçüncü dönem belediye başkanlığı görevini sürdürmekteyken, sağlık sorunları nedeniyle kaldırıldığı hastanede 5 Mayıs 2023'te öldü.[28]
İlçenin futbol takımı Pehlivanköyspor, Kırklareli Bölgesi 1. Amatör Küme'de oynamaktadır.
Ulaşım
Pehlivanköy, İstanbul'u Avrupa'ya bağlayan tren yolu hattının üstünde bulunmaktadır. Osmanlı zamanında inşa edilen Şark Demiryolları Pehlivanköy'den sonra kuzeye ve güneye giden iki hatta ayrılırken, Edirne'ye giden kuzey yolunun küçük bir kısmı Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra Yunanistan sınırları içinde kalmıştı. 1971'de Pehlivanköy - Edirne arasında inşa edilen 68 km'lik yeni hat ile bu sorun çözülmüştür. Bulgaristan'a giden trenler de böylece Pehlivanköy'den Edirne'ye giden bu hat üzerinden devam etmektedir.[29] 2000'li yıllarda rayların değişimi ve Marmaray projesi nedeniyle kapatılan hat dolayısıyla Pehlivanköy'ün İstanbul ve Edirne'ye tren bağlantısı kesilse de 2016 yılında tren seferleri tekrar başladı.[30] Öte yandan Babaeski'den Pehlivanköy'e minibüs seferleri bulunmaktadır.
Mahalleleri
Kazımdirik Mahallesi
Ergene Mahallesi
Kurtuluş Mahallesi
Meydanları
94 meydanı (Pomaklar ilk olarak bu meydanın çevresine yerleşmişlerdir. Adı da 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonucunda hicri takvime göre yerleşim tarihi meydana adını vermiştir.)
Zübeyde Hanım meydanı (23 nisan, 9 kasım kurtuluş, 29 ekim Cumhuriyet bayramı etkinlikleri burada düzenlenir.)
İstasyon meydanı
Atatürk meydanı (Çelenk koyma törenleri burada yapılır.)
"Merkezi Dağıtım Sistemi"(html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Pehlivanköy Nüfusu - Kırklareli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
