Karadağ ekonomisi

Karadağ ekonomisi
Para birimiEuro (EUR, €)
Mali yılCalendar year
İstatistikler
GSYİH büyüme
  • +13.0% (2021)[1]
  • +6.4% (2022)[1]
  • +3.2% (2023)[1]
Enflasyon (TÜFE)4.3% (2024 est.)[2]
İşsizlik
  • ▼ 16.1% (2017 est.)[3]
  • ▼ 30.7% youth unemployment (2018)[4]
Ortalama gayrisafi maaş€995 / $1053 monthly (August, 2023)
Ortalama net maaş€799 / $845 monthly (August, 2023)
Ana endüstrilersteelmaking, aluminum, agricultural processing, consumer goods, tourism
Dış ticaret
İhracatartış $2.502 billion (2021 est.)[5]
Ana ihracat ortakları
İthalat mallarıartış $3.637 billion (2021 est.)[7]
Ana ithalat ortakları
Kamu maliyesi
Kamu borçları▼ 65.76% of GDP (2023 est.)[9]
Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir.

Karadağ ekonomisi, Yugoslav Savaşlarının etkileri, Yugoslavya'nın dağılmasının ardından sanayinin gerilemesi ve Birleşmiş Milletler tarafından uygulanan ekonomik yaptırımlar nedeniyle şu anda bir geçiş sürecindedir. Karadağ, 29 Nisan 2012'de Dünya Ticaret Örgütü'ne,[10] 5 Haziran 2017'de Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne katılmıştır.[11]

Tarihi

1852'de kurulan nispeten küçük bir prenslik olan Karadağ'ın ekonomisi başlangıçta tamamen tarıma dayanmaktaydı. 20. yüzyılın başında endüstriyel bir ekonomi geliştirmeye başladı. Büyüme, küçük nüfusu, hammadde eksikliği, az gelişmiş bir ulaşım ağı ve nispeten düşük yerli ve uluslararası yatırım oranı nedeniyle sekteye uğramıştır.

Karadağ'da kurulan ilk sanayi kuruluşları odun fabrikaları, petrol rafinerisi, bira fabrikası, tuz fabrikaları ve elektrik santralleridir . Ekonomik kalkınma, Birinci Balkan Savaşı (1912-13), Birinci Dünya Savaşı (1914-18) ve İkinci Dünya Savaşı (1939-45) dahil olmak üzere birçok savaş nedeniyle kesintiye uğramış, 20. yüzyılın ilk yarısı boyunca tarım, Karadağ'ın ekonomik faaliyetlerine hakim olmaya devam etmiştir.

Yugoslav dönemi

Karadağ'ın ekonomisi, ülkenin Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti'ne entegre olması ve hızlı bir kentleşme ve sanayileşme dönemi yaşaması nedeniyle, II. Dünya Savaşı'ndan sonra önemli ölçüde gelişmiştir. Sanayi sektörü elektrik üretimi, çelik ve alüminyum üretimi, kömür madenciliği, ormancılık ve ağaç işleme, tekstil ve tütün imalatını içermekteydi; uluslararası ticaret, nakliye ve turizm ise 1980'lerin sonlarında giderek daha önemli hale gelmiştir.

Yugoslavya Sonrası

1990'ların başında Yugoslavya'nın dağılmasının ardından Karadağ'ın tüm endüstriyel üretim sistemi fiilen çökmüş, bu da birçok malın kıtlığına ve fiyatlarının hızla artmasına neden olmuştur. Sırbistan ile olan siyasi ittifakı ve elverişli coğrafi konumu, Adriyatik Denizi'ne erişimi ve Skadar Gölü üzerinden Arnavutluk'a nakliye bağlantısı nedeniyle Karadağ, 1990'larda kaçakçılık faaliyetleri için bir merkez haline gelmiştir. Özellikle petrol ve sigara kaçakçılığı ülke içinde fiilen yasallaştırılmış bir uygulama haline gelmiştir.[12]

Sırbistan ile Devlet Birliğinin Dağılması

1997 yılında Milo Đukanović, Karadağ'ın iktidar partisi Karadağ Sosyalist Demokrat Partisi'nin başına geçti ve Sırbistan ile siyasi bağlarını koparmaya başladı. Karadağ ekonomisindeki genel düşüşten Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević'in politikalarını sorumlu tuttu. Enflasyonun yeniden canlanması Karadağ hükûmetinin ekonomiyi " dolarize etmesine " ve Alman markını baskın para birimi olarak benimsemesine yol açmıştır.[13] Bu ekonomi politikaları aynı zamanda 2003 yılında iki ülke arasındaki ilişkilerin federal bir cumhuriyetten, Karadağ hükûmetinin kendi ekonomi politikalarının sorumluluğunu üstlendiği daha gevşek bir siyasi birlik olan Sırbistan ve Karadağ'a doğru revizyonuna da yol açmıştır.

Birlik uzun sürmedi ve 21 Mayıs 2006'da Karadağ halkı referandumla Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etme yönünde oy kullandı.[14]

Turizm

Dağlarla desteklenen 300 kilometrelik kıyı şeridiyle Karadağ, arzu edilen bir tatil destinasyonu olduğunu kanıtlıyor ve Karadağ'ın GSYİH'sının yaklaşık %25'ini oluşturmaktadır. 2020'deki Kovid kısıtlamaları, Karadağ'ın 2021'de toparlanmadan önce GSYH'de %15'lik bir düşüşe ve turizm sektöründe yüksek işsizliğe maruz kalmasına neden olmuştur.[15] Karadağ, turist çekmek için lüks ve üst segment projeleri tercih etmektedir. Bu amaç doğrultusunda yabancı yatırımları teşvik etmektedirler.[16]

İthalat/İhracat istatistikleri

Ticaret anlaşmaları

Karadağ'ın birçok ülkeyle serbest ticaret anlaşması var ancak Rusya veya Beyaz Rusya ile anlaşmaları yoktur.[18]

  • Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Moldova, UNMIK/Kosova, Hırvatistan, Sırbistan ve Bosna-Hersek arasında serbest ticaret sağlayan Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması 2007'de imzalandı.
  • Türkiye serbest ticaret anlaşması 2010'da yürürlüğe girdi
  • Ukrayna 2011
  • Avrupa Serbest Ticaret Birliği 2011'de imzalanarak İsviçre, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn'ın yanı sıra AB ülkeleriyle serbest ticaret olanağı sağladı.
  • 2003'ten itibaren ABD'nin En Çok Kayrılan Ülke statüsü

Asgari ücret

Asgari ücretin ayda 288,10 avro olduğu yıllardan sonra, 2019'da küçük bir artışla 331,30 avroya çıktıktan sonra 2022'de 532,50 avroya sıçradı.[19]

Vergilendirme

KDV standart oranı AB yönergeleriyle uyumlu şekilde 2022'de %21, bazı kalemlerde ise %7'dir.[20]

2023'ten itibaren, aylık 700 Euro'nun üzerindeki kişisel brüt gelire %9'luk bir vergi oranı, aylık 1.000 Euro'nun üzerindeki gelire ise %15'lik bir vergi oranı uygulanmaktadır. Karadağ belediyeleri ayrıca ulusal vergi oranının %13-15'ine eşdeğer bir gelir vergisi ek ücreti uygulamaktadır. Sosyal güvenlik giderleri %15,5 olup %6'sı çalışanlar tarafından karşılanmaktadır.[21]

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynakça

  1. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; IMFWEOME isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ "Estimated inflation rate Montenegro". IMF. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  3. ^ "The World Factbook". CIA.gov. Central Intelligence Agency. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2019. 
  4. ^ "Youth unemployment rate by sex, age (15-24) and country of birth". appsso.eurostat.ec.europa.eu. Eurostat. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019. 
  5. ^ "Montenegrin exports". CIA. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  6. ^ "Export partners of Montenegro". The Observatory of Economic Complexity. 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023. 
  7. ^ "Montenegrin imports". CIA. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  8. ^ "Import partners of Montenegro". The Observatory of Economic Complexity. 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023. 
  9. ^ "Montenegrin national debt to GDP". Statista. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  10. ^ "Members and Observers". World Trade Organization. 24 Ağustos 2012. 10 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2011. 
  11. ^ "Montenegro to Formally Join NATO on June 5 – Independent.mk". 12 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2017. 
  12. ^ "Cigarette Smugglers Find Safe Harbour in Montenegro, Again". 30 Mayıs 2019. 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  13. ^ Montenegro 1999, Currency Board and Dollarization: Crnogorska marka by Željko Bogetić and Steve Hanke
  14. ^ Montenegro declares independence 11 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC News, 4 June 2006
  15. ^ "Investment Climate Statement". 6 Ağustos 2022. 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  16. ^ "Tourism". 6 Ağustos 2022. 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  17. ^ a b "Imports of goods and services (current US$) - Montenegro". 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023. 
  18. ^ "Trade Agreements". 6 Ağustos 2022. 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  19. ^ "Montenegro repeats minimum wage". 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  20. ^ "Value-added tax (VAT)". 21 Nisan 2023. 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  21. ^ "Tax system in Montenegro". 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2023. 

Dış bağlantılar

Read other articles:

Yu Menglong

Alan Yu beralih ke halaman ini. Untuk chef, lihat Alan Yu (chef). Yu MenglongLahir15 Juni 1988 (umur 35)Ürümqi, Xinjiang, TiongkokKebangsaanTiongkokNama lainAlan YuAlmamaterInstitut Seni Pertunjukan BeijingPekerjaan Pemeran Penyanyi Sutradara video musik Tahun aktif2010–sekarangAgenEE-MediaKarier musik Yu Menglong (Hanzi: 于朦胧, lahir 15 Juni 1988), juga dikenal sebagai Alan Yu, adalah seorang pemeran, penyanyi dan sutradara video musik asal Tiongkok. Ia dikenal kar...

 

Willem Adriaan van Rees

Willem Adriaan van ReesW. A. van ReesLahir(1820-03-13)13 Maret 1820 ArnhemMeninggal4 Juli 1898(1898-07-04) (umur 78) Den HaagDinas/cabangKoninklijk Nederlandsch-Indische Leger (KNIL)Lama dinas1940-1864PangkatMayorPekerjaan lainAnggota Algemene Rekenkamer dan Penulis Willem Adriaan van Rees (13 Maret 1820 – 4 Juli 1898) adalah seorang perwira militer Hindia Belanda, penulis/jurnalis, dan politikus Belanda. Van Rees menjadi sosok terkenal bukan karena jasanya di b...

 

Kontroversi seputar Call of Duty: Modern Warfare 2

Call of Duty: Modern Warfare 2 adalah permainan video penembak orang pertama yang dikembangkan oleh Infinity Ward dan diterbitkan oleh Activision. Dirilis di seluruh dunia pada 10 November 2009, itu menimbulkan beberapa kontroversi. Salah satu kontroversi yang paling bisa dibilang terkenal ini ditemukan di level keempat permainan, No Russian, di mana pemain mengontrol agen CIA yang menyamar yang berpartisipasi dalam penembakan massal di bandara Moskow untuk mendapatkan kepercayaan dari kelomp...

Prospect State Scenic Viewpoint

Waterfall in Prospect, OregonProspect State Scenic ViewpointMill Creek FallsLocationProspect, OregonCoordinates42°44′16″N 122°29′43″W / 42.7378°N 122.4954°W / 42.7378; -122.4954TypePlunge[1]Total height173 ft (53 m)Number of drops1Averageflow rate100 cu ft/s (3 m3/s) Prospect State Scenic Viewpoint, is a state park south of the community of Prospect on Oregon Route 62 in Jackson County, in the U.S. state of Oregon. It was f...

 

Atria (company)

Finnish food industry company This article is about the Finnish food company. For other companies, see Atria § Companies and brands. Atria PlcNative nameAtria OyjCompany typePublic limited company (julkinen osakeyhtiö)Traded asNasdaq Helsinki: ATRAVIndustryFood industryFounded1903; 121 years ago (1903) in Kuopio, FinlandHeadquartersKuopio, Finland[1]Areas servedFinland, Sweden, Estonia, DenmarkProductsMeat productsBrandsAtriaSibyllaLönnebergaLithellsRidderhei...

 

Carugate

CarugatecomuneCittà di Carugate LocalizzazioneStato Italia Regione Lombardia Città metropolitana Milano AmministrazioneSindacoLuca Maggioni (lista civica Pro Carugate) dal 6-6-2016 TerritorioCoordinate45°33′N 9°20′E / 45.55°N 9.333333°E45.55; 9.333333 (Carugate)Coordinate: 45°33′N 9°20′E / 45.55°N 9.333333°E45.55; 9.333333 (Carugate) Altitudine149 m s.l.m. Superficie5,39 km² Abitanti15 635[1&#...

Quartier des Enfants-Rouges

Enfants-RougesQuartier administratifQuartier des Enfants-RougesSquare du TempleKoordinat: 48°51′53″N 2°21′47″E / 48.86472°N 2.36306°E / 48.86472; 2.36306Koordinat: 48°51′53″N 2°21′47″E / 48.86472°N 2.36306°E / 48.86472; 2.36306Negara PrancisRegionÎle-de-FranceKomuneParisArondisemenke-3Luas • Total0,272 km2 (0,105 sq mi)Populasi (2016)[1] • Total8,996 • ...

 

Come from Away

Musical first produced in 2013 For the live film recording of the musical, see Come from Away (film). Come from AwayMusicIrene SankoffDavid HeinLyricsIrene SankoffDavid HeinBookIrene SankoffDavid HeinProductions2017 Broadway2018 North American tour2019 West End2023 US non-equity tour2024 UK tourAwardsDrama Desk Award for Outstanding MusicalDrama Desk Award for Outstanding Book of a MusicalLaurence Olivier Award for Best New MusicalLaurence Olivier Award for Outstanding Achievement in Music Co...

 

South Sulawesi campaign of 1946–1947

Battle between Indonesian and Dutch forces during the Indonesian National Revolution South Sulawesi CampaignPart of the Indonesian National RevolutionDate10 December 1946 – 21 February 1947(2 months, 1 week and 4 days)LocationSouth Sulawesi, Dutch East IndiesResult Dutch victoryBelligerents  Indonesia  NetherlandsCommanders and leaders Sam Ratulangi Andi Abdullah Bau Massepe  † Andi Mattalata Lieutenant Latief Captain Westerling Colonel De VriesUnits invo...

Antonov An-71

Antonov An-71 (NATO pelaporan nama: Madcap) adalah pesawat AWACS Soviet dimaksudkan untuk digunakan dengan VVS FA (Fighter Bomber) pasukan dari Angkatan Udara Soviet. Desainnya didasarkan pada An-72, dengan pesawat belakang sepenuhnya didesain ulang mendukung rotodome radar di atas akord yang luas sirip depan menyapu. Program ini dibatalkan, dengan jatuhnya Uni Soviet ketika masalah dengan RADAR yang [Vega-M Kvant] tidak bisa diselesaikan. Pada tahun 2010, salah satu contoh dipindahkan ke Ukr...

 

Antigua and Barbuda at the 2022 World Athletics Championships

Sporting event delegationAntigua and Barbuda at the2022 World Athletics ChampionshipsFlag of Antigua and BarbudaWA codeANTNational federationAntigua & Barbuda Athletic Associationin Eugene, United States15–24 July 2022Competitors2 (1 man and 1 woman)World Athletics Championships appearances1983198719911993199519971999200120032005200720092011201320152017201920222023 Antigua and Barbuda will compete at the 2022 World Athletics Championships in Eugene, United States, from 15 to ...

 

Dunbartonshire (UK Parliament constituency)

Parliamentary constituency in the United Kingdom, 1801–1950 DunbartonshireFormer County constituencyfor the House of CommonsSubdivisions of ScotlandCounty of Dumbarton1708–1950SeatsOneReplaced byEast Dunbartonshire West Dunbartonshire Dunbartonshire was a county constituency of the House of Commons of Great Britain (at Westminster) from 1708 to 1801 and of the House of Commons of the Parliament of the United Kingdom (also Westminster) from 1801 to 1950. Creation The British parliamentary ...

Puck (magazine)

United States humor magazine (1876–1918) For the 1990s publication, see Puck (literary magazine). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Puck magazine – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2008) (Learn how and when to remove this message) PuckCover of Puck (April 6, 1901): C...

 

Suquamish

Native American tribe in Washington (state), U.S. For other uses, see Suquamish (disambiguation). Not to be confused with Squamish people or Squamish (disambiguation). Ethnic group SuquamishSuquamish woman photographed by Edward S. Curtis in 1913.Total population~6,500Regions with significant populationsUnited States (Washington)LanguagesEnglish, LushootseedRelated ethnic groupsCoast Salish, Nlaka'pamux, Bitterroot Salish The Suquamish (Lushootseed: xʷsəq̓ʷəb)[1] are a Lushootsee...

 

Pembantaian Ogossagou

Pembantaian OgossagouBagian dari Konflik Mali UtaraPemukiman Fulani di Mali (2008)Peta Wilayah Mopti, Mali diberi warna merahLokasiOgossagou dan Welingara, Wilayah Mopti, MaliTanggal23 Maret 2019 (2019-03-23)Sasaranwarga desa FulaniJenis seranganPembantaian, pembersihan etnis, penembakan, serangan golok , pembakaranSenjataSenjata api, golok, apiKorban tewas160[1][2]Pelakumilisi pemburu Dozo DogonMotifTuduhan bahwa para warga desa yang terdampak terlibat dalam mendukung te...

Perang Ningxia (1934)

Perang di NingxiaBagian dari Dasawarsa NanjingPasukan kavaleri Kelompok Ma sekitar tahun 1933TanggalJanuari – April 1934LokasiNingxia, Republik TiongkokHasil Kelompok Ma dan aliansinya menang Angkatan darat ke-41 dibubarkan dan sisa-sisanya diserap ke dalam Tentara Yan Xishan di ShanxiPihak terlibat Kelompok Ma Tentara Ningxia Tentara Qinghai Tentara Gansu Tentara Shanxi Pemerintahan nasionalis Tiongkok Kekaisaran Jepang Angkatan darat ke-41 (Tentara swasta Sun Dianying)Tokoh dan pemimpin K...

 

Massachusetts Route 32

North-south state highway in Massachusetts, US Route 32Route 32 highlighted in red, Route 32A highlighted in blueRoute informationMaintained by MassDOTLength60.686 mi[1] (97.665 km)Major junctionsSouth end Route 32 in MonsonMajor intersections I-90 / US 20 in Palmer Route 9 in Ware Route 122 in Barre US 202 / Route 2 in Athol North end NH 32 in Royalston LocationCountryUnited StatesStateMassachusettsCountiesHampden,...

 

Looting of Battleford

Looting of BattlefordPart of the North-West RebellionFort Battleford National Historic SiteDateMarch 30, 1885Location52°44′17″N 108°18′54″W / 52.738°N 108.315°W / 52.738; -108.315Battleford, North-West Territories vteNorth-West Rebellion Duck Lake Battleford (Looting) Battleford (Siege) Frog Lake Fort Pitt Fish Creek Cut Knife Batoche Frenchman's Butte Loon Lake Duck LakeBattlefordFrog LakeFort PittFish CreekCut KnifeBatocheButteLoon Lakeclass=notpageimage...

1835

Der Titel dieses Artikels ist mehrdeutig. Für das gleichnamige Spiel siehe 1835 (Spiel). Portal Geschichte | Portal Biografien | Aktuelle Ereignisse | Jahreskalender | Tagesartikel ◄ | 18. Jahrhundert | 19. Jahrhundert | 20. Jahrhundert | ► ◄ | 1800er | 1810er | 1820er | 1830er | 1840er | 1850er | 1860er | ► ◄◄ | ◄ | 1831 | 1832 | 1833 | 1834 | 1835 | 1836 | 1837 | 1838 | 1839 | ► | ►► Staatsoberhäupter · Wahlen · Nekrolog ...

 

College of Navarre

College of the University of Paris College of Navarre as it appeared in 1440(19th-century engraving) The College of Navarre (French: Collège de Navarre) was one of the colleges of the historic University of Paris, rivaling the Sorbonne and renowned for its library. History It was founded by Queen Joan I of Navarre in 1305, who provided for three departments, the arts with 20 students, philosophy with 30 and theology with 20 students.[1] The queen bequeathed part of her fine hôtel de...