Güzelbahçe, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Narlıdere ve Karabağlar, batısında ve güneybatısında Urla, güneyinde Seferihisar ilçeleri, kuzeyinde ise İzmir Körfezi bulunmaktadır. 29 Aralık 1993'te eski Narlıbahçe ilçesinden ayrılarak ilçe olmuştur. On iki mahallesi bulunan ilçenin yüz ölçümü 77 km2'dir. 2022 itibarıyla nüfusu 37.753 kişidir. İlçe ekonomisinin temelini balıkçılık ve tarım oluşturur.
Tarihçe
En eski adı Kilizman olan Güzelbahçe 1936'da Kızılbahçe adını alarak Urla'ya bağlı bucak merkezi olmuş, 1954'te belediyeye kavuşmuş, 6 Temmuz 1957'de bugünkü adını almış ve Urla'dan ayrılarak Merkez ilçeye bağlı bucak merkezi olmuştur.[4][5]12 Eylül 1980 ihtilali sonrasında belediyenin lağvedilerek İzmir Belediyesi'ne mahalle olarak bağlanması Güzelbahçe'nin gelişimini durdurmuştur.[6] 26 Mart 1984 tarihinde oluşan 3030 sayılı yasa sonucu İzmir Büyükşehir Belediyesi kurulmuş, Güzelbahçe büyükşehire bağlı Merkez ilçe belediyesine dahil edilmiştir. 1988 yılında Merkez ilçe belediyesi Konak Belediyesi olarak değişime uğramıştır. 1988-1992 yılları arasında Güzelbahçe Konak ilçe belediyesine bağlı olarak kalmış; 3 Haziran 1992 tarih ve 3806 sayılı yasayla Narlıdere ile birleştirilerek Narlıbahçe adını almıştır. Daha sonra 27 Aralık 1993 gün ve 3949 sayılı yasa ile Narlıbahçe ilçesinin bölünmesiyle ilçe hüviyetini kazanmıştır.[7] Mayıs 1994'te Kavacık'ın Konak ilçesine, Ekim 2001'de Çamtepe'nin Seferihisar ilçesine bağlanmasıyla Güzelbahçe'nin bugünkü sınırları oluştu.[8][9]
29 Mart 2009 yerel seçimleri sonucunda ilçeye bağlı olan Yelki Beldesi kapatılmış; Yelki Mahallesi ve Mustafa Kemal Paşa Mahallesi olarak ilçe merkezine dahil edilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi adayı Mustafa İnce Güzelbahçe'nin yeni belediye başkanı olmuştur. 2014 yerel seçimlerinden sonra ilçeye bağlı Çamlı, Payamlı ve Küçükkaya köyleri mahalleye dönüştürüldü.
Coğrafya
Güzelbahçe'nin yüzölçümü 77 km2'dir.[1] İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 50 m'dir.[10] İlçedeki iklim tipi Akdeniz iklimidir.[3] İlçenin doğusunda Narlıdere ve Karabağlar, batısında ve güneybatısında Urla, güneyinde Seferihisar ilçeleri, kuzeyinde İzmir Körfezi bulunmaktadır. Sahil bandı Limanreis, Narlıdere ile Çamlıçay, Urla arasında kalan bölümdür. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina'nın döneminde ilçede kıyı düzenlemesi yapılmış, plaj ve yürüyüş alanı düzenlenmiştir. İlçe sahilinde biri Mavi Bayraklı sekiz adet plaj mevcuttur.[11][12]İnkaya Mağarası ilçede yer almaktadır. Ayrıca ilçede üç tabiat anıtı bulunmaktadır.[13] Çamlı Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Çamlı Deresi'ne bir içme suyu barajı inşa edilecektir.[14]
Nüfus
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin 2021 verisine göre 37.572 kişilik nüfusuyla Güzelbahçe, İzmir'in otuz ilçesi arasında yirmi altıncı sıradadır.[15] İlçenin en fazla nüfusa sahip olan mahallesi 6.249 kişiyle Yalı olup ardından 5.682 kişi ile Yelki ve 5.589 kişi ile Kahramandere gelmektedir.[16] En az nüfusa sahip olan mahallesi ise 265 kişilik nüfusu ile Küçükkaya'dır.[16] İlçenin net nüfus artışı 845 kişi seviyesindedir.[17] Yıllık nüfus artış hızı %2,3 ile İzmir ortalamasının üzerindedir.[17] Nüfus yoğunluğu km2 başına 487,9 kişidir. İlçe nüfusunun 19.091'ini kadınlar, 18.481'ini erkekler oluşturmaktadır.[17]
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi
İlçede bir balık pazarı bulunmaktadır.[28] Siteler ve Yalı mahallelerinde balık lokantaları mevcuttur. Çamlı, Yaka ve Yelki mahallelerinde haftada bir gün üretici pazarları, Yalı Mahallesi'nde ise yaz aylarında her akşam gece pazarı kurulmaktadır.[29][30][31][32][33] 2015 itibarıyla ₺2.847 ortalama hane halkı gelirine sahip olan Güzelbahçe, İzmir'in ortalama hane halkı geliri en yüksek ilçesidir.[34] 2017 yılı İnsani Gelişme Endeksi verisine göre Güzelbahçe, elde ettiği ve yüksek kategorisinde değerlendirilen 0,534 puanla İzmir'in ilçeleri arasında onuncu sırada yer aldı.[2]
Kültür
İlçede 2013'ten beri her yıl Payamlı Bardacık Festivali, 2014'ten beri de Geleneksel Türk El Sanatları Festivali düzenlenmektedir.[35][36][37]
"Merkezi Dağıtım Sistemi"(html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Güzelbahçe Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)