Didim

Didim
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAydın
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamCan Kazım Kuruca
 • Belediye başkanıHatice Gençay (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam402 km²
Rakım50 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam85.055
 • Kır
-
 • Şehir
90.427
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu09270
İl alan kodu0256
İl plaka kodu09
Resmî site
didim.bel.tr
Didim'de Apollon Tapınağı'ndaki Medusa kabartması
İlçede bulunan Didim Altınkum Plajı (Ocak 2022)
İlçede bulunan Hisar Camii (Nisan 2019)

Didim ya da eski ismiyle Yenihisar, Aydın'ın turistik bir ilçesidir. Doğuda Muğla il sınırı, Güllük Körfezi ve Akbük Koyu, batıda ve güneyde Ege Denizi, kuzeyde Bafa Gölü ve Büyük Menderes ile sınırlanmış bir yarımada şeklindedir. Yüzölçümü 402 km²dir. 2022 yılı nüfus sayımı sonuçlarına[2] göre 100.189 kişinin yaşadığı ilçede 16 mahalle bulunmaktadır.

Tarihçe

Didim ilçesinin ilk yerleşim izleri Neolitik Devre (MÖ 8000) uzanır. MÖ 16. yüzyılda Miken, Giritliler ve daha sonra da Aka kolonilerinin varlığı görülür. Persler, Romalılar ve Bizanslılardan sonra 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Anadolu'nun kapılarının Türklere açılmasından sonra ilk olarak Karia olarak anılan bu bölge Türklerin eline geçmiştir. 1. Haçlı Seferi'nin ardından yeniden Bizans'ın eline geçti. 1261 yılından sonra Karia'da Menteşe Beyliği'nin kurulmasıyla Didim ve çevresi bu beyliğin içine alınmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu zamanında varlığını "Yeronda - Yoran" ismi ile sürdürmüştür. 1924'ün 23 Mart'ında Lozan Antlaşması gereği Selanik'in Pravuşta bölgesi ve köylerinden (Kuçkar, Devekıran) gelen mübadiller Didim'in ilk sahipleri olmuşlardır. Yoran'dan giden Rumlar ise gittikleri yerde Nea Yeronda yani Yeni Yoran anlamına gelen bir köy kurmuşlardır.

Etimoloji

1955 depreminden sonra önceleri halk arasında "Hisar" olarak da adlandırılan Yoran, devlet tarafından yaptırılan afet evlerine taşındıktan sonra "Yenihisar" adını almıştır. 9 Mayıs 1990 tarihine kadar Didim ve çevresi Söke ilçesinin bir parçası iken bu tarihte yayınlanan bir kanunla Yenihisar merkez olmak üzere Akbük, Akyeniköy beldeleri ile Akköy, Balat, Batıköy, Denizköy ve Yalıköy köyleri ve Milas ilçesinden alınan Akbük ile ilçe olmuştur. 1999 yılında isim benzerliğine meyil vermemek için dünya üzerinde sadece bir yerde bulunan ve kök olarak "Didymaion"dan gelen Yenihisar ilçesinin ismi Didim olarak değiştirilmiştir.

Ekonomi

İlçe ekonomisi öncelikle turizme ve ikincil olarak tarıma dayalıdır. Geçmişte tarla ürünlerinden tütün birinci sırada iken tütün üretimine getirilen sınırlamalardan sonra halk tütün yetiştirmeyi bırakmıştır. Günümüzde zeytin ve incir birinci sırada yer almaktadır. Zeytinyağı üreticiliği son yıllarda fazlalaşmaktadır. Ayrıca üretimi için zeytinyağı fabrikaları bulunmaktadır.

Balıkçılık ilçede diğer bir geçim kaynağıdır. Ayrıca ilçede balık fabrikaları bulunmaktadır. Hayvancılık tüketim ihtiyacını karşılayacak kadar olup, özellikle küçükbaş hayvan yetiştiriciliği önde gelmektedir.

Yaz aylarında önemli sayıda turistin ziyaret ettiği ilçede, ekonomi olumlu yönde etkilenmektedir. Altınkum plajı ve Apollon Tapınağı bölgeye gelen turistler açısından oldukça popülerdir.

Türkiye'nin ilk ve tek vegan festivali olan "Didim VegFest" 2018 yılından bu yana ilçede kutlanmaktadır. Festival, Apollon Tapınağı'nın yanındaki tarihsel yolda yapılmaktadır. Vegan lezzetlerin yer aldığı festivalde, Türk kültürüyle iç içe pek çok gösteri ve etkinlik gerçekleştirilmektedir. Dünyanın pek çok yerinden ziyaretçi ağırlanarak ilçe ekonomisine ciddi katkı sağlanmaktadır.[kaynak belirtilmeli]

Nüfus

İlçeye bağlı 16 mahalleden oluşmaktadır. Ayrıca bölge büyük oranda göç almıştır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1990[3] 21.233 11.378 9.855
2000[4] 37.395 25.699 11.696
2007[5] 42.266 31.746 10.520
2008[6] 50.941 39.183 11.758
2009[7] 52.813 41.246 11.567
2010[8] 55.130 43.474 11.656
2011[9] 58.752 46.571 12.181
2012[10] 59.939 47.872 12.067
2013[11] 64.643 64.643 veri yok
2014[12] 73.385 73.385 veri yok
2015[13] 73.827 73.827 veri yok
2016[13] 77.164 77.164 veri yok
2017[13] 79.464 79.464 veri yok
2018[13] 85.055 85.055 veri yok
2019[13] 86.688 86.688 veri yok
2020[13] 90.427 90.427 veri yok
2021[13] 93.876 93.876 veri yok
2022[13] 97.000 97.000 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Eğitim

İlçede, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 4 anaokulu, 13 ilkokul, 11 ortaokul, 7 lise (4 Anadolu Lisesi, 2 Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, 1 Anadolu İmam Hatip Lisesi), 1 halk eğitim merkezi, 1 mesleki eğitim merkezi, 1 bilim ve sanat merkezi bulunmaktadır.[14]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020. 
  3. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  4. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  5. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  6. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  11. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  12. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  13. ^ a b c d e f g h
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Didim Nüfusu - Aydın". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Aydın Didim Nüfusu". nufusune.com. 
  14. ^ "Okullar ve Diğer Kurumlar". 26 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Didim ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de Didim ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

* Didim Kaymakamlığı15 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.