Düziçi,Merkez ilçe ve Kadirli'den sonra Osmaniye ilinin en büyük üçüncü ilçesidir. Düziçi Ovası'na kuruludur. Etrafı dağlarla çevrili olan ilçe Osmaniye il merkezine 32 kilometre mesafededir. Bölgede yapılan kazılarda Hititlere ait eserlere rastlanmıştır. İlk defa 8. yüzyılda Harun Reşit'in uç beyi Faraç Bey tarafından kurulan şehir, 1957 yılında belediye oldu ve 1996'da Osmaniye'ye bağlandı. İlçede Akdeniz iklimi görülmekte, bitki örtüsü olarak makiliklere rastlanmaktadır. Toprak türü olarak Terra rosa görülür. Harun Reşit Kalesi, Saman Kalesi, Kurtlar Kalesi, Taş Köprü, Haruniye Kaplıcaları ve Düldül Dağı ilçenin önemli turizm merkezleridir.
Tarihçe
Bölgede Hititlere ait eserlere rastlanmıştır.[2] Bu nedenle Düziçi ve çevresinin en eski dönemlerinin Hititlere dayandığı düşünülmektedir.[3]
Bugünkü Düziçi ilk defa 8. yüzyılda Abbasi Halifesi Harun Reşit'in uç beyi Faraç Bey tafarından kuruldu. Faraç Bey, bölgeye bir kale inşa ederek bu bölgeyi yerleşim yeri ilan etti. Bölgeye 797 yılında Horasan Türkleri iskan ettirilen Düziçi'nin 8.yüzyıldaki adı Şuguru Saimiye olmuştur.[2] 960 yılında şehir, Bizanslıların eline geçti. Sonrasında Hamdaniler tarafından işgal edildi.[3]
Selçuklu Devleti zamanında, Malazgirt Savaşı'ndan sonra bölge hızla Türkleşmeye başlamıştır. Buraya doğudan gelen Türk boyları yerleştirilmiştir. Büyük Selçuklu'nun zayıflamasının ardından doğu seferine çıkan Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Süleyman Şah, Düziçi'yi topraklarına katmıştır. Haçlı Seferleri sonrasında ise bölge kısa süreliğine Haçlıların egemenliğine girmiştir.[3]
20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
MS 5. yy'da yazan Kyrrhos'lu (Kilisli) Theodoret, daha önce imp. Neron onuruna Neroniás olarak adlandırılan kentin kendi çağında Eirenópolis (`barışkent`) olarak söylendiğini belirtir. Arap egemenliği döneminde Harûniya, Haçlılar döneminde Erm/Yun Xaronia kullanılmıştır. Halife Harunürreşid'e (h 786-809) atfedilmesi halk etimolojisidir. Kasabanın ermeni nüfusu 1909 olaylarında katliama uğramış, daha sonra burada Alman Misyonerleri tarafından Ermeni Yetimhanesi kurulmuştu.
Anadolu Selçuklu Devleti'nin Moğol istilası sonrasında 1308 yılında yıkılmasıyla Dulkadiroğulları Beyliği'nin eline geçmiştir. İlçe, 1516 yılında Osmanlı Hükümdarı Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'yle Osmanlı topraklarına katıldı. İdari yapı olarak Maraş Sancağı'na bağlı bir nahiye iken 1878'de Adana'ya bağlanmıştır.[3]I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919'da Fransız işgaline uğrayan ilçe, Kuvayımilliye'nin desteği ile 28 Mart 1920'de Fransızları yenmiştir.[2]
Coğrafya
Düziçi'nin en yüksek dağı olan Düldül Dağı'nın zirvesinin güneybatı yönünden bir görünümü.
Düziçi, Düziçi Ovası'nın kenarında kurulmuştur. Etrafı dağlar ile çevrilidir. Ovanın bulunduğu yerler hariç dağlık ve engebelidir. Osmaniye'nin en yüksek dağı olan Düldül Dağı[4] Düziçi'nde bulunur. İlçenin yüzölçümü 595 km²'dir.[5] En büyük akarsu ilçenin kuzey ve batısındaki sınırı çizen Ceyhan Nehri'dir. Sabun Çayı ile Kızılca, Deliçay, Bağlama, Üzümlü ve Çamiçi dereleri de ilçeden geçen diğer akarsulardır. İlçenin kuzeybatısında Kadirli, kuzeydoğusunda Andırın, doğusunda Amanos Dağları ve Bahçe, güneybatısında ise Merkez ilçe ile çevrilidir.[2][6]
2013 yılı itibarıyla ilçenin %49'u ormanlık alandır. Düziçi'nin doğal bitki örtüsünü genellikle makiler oluşturur. Rakımı 700-800 metreden fazla olan bölgelerde çam ve yayvan yapraklı ağaçların oluşturduğu ormanlarla karşılaşılır.[2][6]
Nüfus
Türkiye İstatistik Kurumunun güncel adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre Düziçi'ndeki toplam nüfus yaklaşık 85.499 olarak tespit edilmiştir. 2020 yılında yapılan son nüfus sayımına göre ilçede 42.964 erkek, 42.535 kadın yaşamaktadır. İlçede 4 belde, 25 köy, 41 mahalle bulunmaktadır.[9][10]
İlçede buğday, mısır, zeytin, yer fıstığı, arpa, yulaf, fiğ, pamuk, tütün, ayçiçeği, nar ve narenciye üretimi yapılmaktadır.[23][24][25] Toplam tarım arazisinin çoğunluğunu tarla alanları oluşturmaktadır.[23][26] 2018 yılı itibarıyla sulanabilecek toplam 162.000 dekarlık tarım arazisinin 94.190 dekarı sulanmaktadır. Sulamanın 90.860 dekarını devlet, 3.330 dekarını ise halk yapmaktadır. Toplam tarım arazisi miktarı 202.341 dekar, çayır mera alanı ise 2.380 dekardır.[27] 2020 yılında ise Düziçi'nde kullanılabilecek toplam tarım arazisi miktarı 205.460 dekara çıkmıştır.[28]
Kültür ve Turizm
Berke Barajı - Düziçi
Düziçi ilçesindeki önemli yapılar Harun Reşit Kalesi,[3] Saman Kalesi, Kurtlar Kalesi ve Fettahoğluları ailesinden Mehmet Bey tarafından inşa edilen Taş Köprü'dür.[2][29]Düldül Dağı eteklerine kurulu olan Haruniye Kaplıcaları bölgedeki önemli termal turizm merkezlerindendir.[2][30] Karasu Şelalesi, Düldül Dağı ve Dumanlı Yaylası ise ilçenin önemli doğal güzellikleridir. Berke Barajı ise su tutma kapasitesi bakımından ilçenin en büyük,[31] ilin ise en büyük ikinci barajıdır.[32]
Önemli turizm merkezleri
Harun Reşit Kalesi: Düziçi ilçesinin 3 km kuzeydoğusunda Kurtbeyoğlu Mahallesi'nde bulunmaktadır. Kale, Faraç Bey tarafından bölgedeki önemli ticaret yollarını korumak amacıyla 799 yılında yaptırıldı. Askeri açıdan önem taşıyan kale, sırasıyla Bizanslıların, Selçukluların, Memlukların, Mısırların ve Osmanlıların eline geçmiştir. Doğal kayalıklar üzerine inşa edilmiştir.[33]
Haruniye Kaplıcaları: Düziçi ilçesinin 15 km kuzeyinde Kuşçu köyünde, Düldül Dağı eteklerinde yer almaktadır. Termal su; kalsiyum, magnezyum, bikarbonat gibi mineraller içermektedir.[34]
Düldül Dağı: 2448 metre yüksekliği ile Amanos Dağları'nın en yüksek zirvesidir. Dağa üç istasyonlu ve toplam 6 km uzunluğa sahip bir teleferik yapılmaktadır. Teleferik, şehir merkezinden 8 km uzaklıkta olacaktır.[35][36] Proje ile turizm potansiyelinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.[36]
Yönetim
İlçede belediye teşkilatı 1957 yılında "Haruniye Belediyesi" adıyla kurulmuştur. 1983 yılında Hacılar ile birleşerek Düziçi adını aldı. 1996'da Osmaniye'nin il olmasıyla Osmaniye'ye bağlandı.[3] Şu anda görevde bulunan Düziçi belediye başkanı ise AK Parti'li Mustafa İba'dır.
İlçe merkezinde 1 fen lisesi, 3 Anadolu lisesi, 1 Anadolu imam hatip lisesi, 4 mesleki ve teknik Anadolu lisesi, 6 özel lise; Ellek beldesinde 1 Anadolu lisesi ve 1 çok programlı Anadolu lisesi olmak üzere toplam 17 lise vardır. Ayrıca ilçede 3 anaokulu, 1 tanesi özel 41 ilkokul, 1 tanesi özel, 1 tanesi yatılı[48] 23 ortaokul da bulunmaktadır. İlçe genelinde özel okullar da dahil toplam 84 ilköğretim ve ortaöğretim okulu vardır.[49] 2000 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulan ve 2007'de Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi'ne bağlanan bir adet meslek yüksekokulu da mevcuttur.[50]
Sağlık
2019 yılı itibarıyla ilçede bir tanesi özel hastane, bir tanesi de devlet hastanesi olmak üzere toplam iki tane hastane vardır. Aynı zamanda 27 aile hekimliği birimi, 10 aile sağlığı merkezi, 9 sağlık merkezi de bulunmaktadır. İlçedeki eczane sayısı ise 26'dır.[51]
Altyapı
Ulaşım
İlçe kara yolu ile Osmaniye'nin merkezine 33 km, Adana'ya 117 km, Hatay'a 163 km, Gaziantep'e 115 km, Kahramanmaraş'a 87 km, Antalya'ya 672 km İstanbul'a 1053 km, Ankara'ya 588 km mesafededir.[52]
İlçeye ulaşım çoğunlukla D.400 kara yolu ve otoyolu ile yapılmaktadır. D-400 kara yolunun 21. bölgesinden ayrılan 80.01 kara yolu ile veya O-52 otoyolunun K10 kavşağı ile ilçeye ulaşım sağlanabilir. Onun dışında ilçeye havayolunu ile gelmeyi tercih edenler uçakla Kahramanmaraş Havalimanı (93 km) ve Adana Şakirpaşa Havalimanı'na (120 km) gelip ilçeye kara yolu ile ulaşımaktadır. Demiryolu ile ulaşımda ise Adana-Halep demiryolu'nun Yarbaşı Tren İstasyonu (6 km) kullanılmaktadır.
Notlar
^19 Haziran 2021 tarihinde CHP'den istifa ettiğini ve AK Parti'ye katıldığını açıkladı.[1]
"Merkezi Dağıtım Sistemi"(html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Düziçi Nüfusu - Osmaniye". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
"Osmaniye Düziçi Nüfusu". nufusune.com.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
