Cendere Sanat Müzesi

Cendere Sanat Müzesi
Harita
Eski ad(lar)Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu
Genel bilgiler
DurumMüze olarak kullanılıyor
TürPompa istasyonu
KonumSarıyer
AdresHuzur Mah. Cendere Cad. No:128 Sarıyer/İstanbul
Şehirİstanbul
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar41°06′31″K 28°59′21″D / 41.10861°K 28.98917°D / 41.10861; 28.98917
Açılış
  • 31 Ağustos 1902 (pompa istasyonu)[1]
  • 24 Ekim 2022 (müze)[2]
Yenileme
  • 2006-2009 (İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi)[3]
  • 2022 (Cendere Sanat Müzesi)[4]
Sahipİstanbul Büyükşehir Belediyesi
Yükseklik25 metre
Ölçüler
Genişlik35 metre
Teknik ayrıntılar
MalzemeAhşap, demir, mermer, taş, tuğla[5]
Kat sayısı1[3]

Cendere Sanat Müzesi veya eski adıyla Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, içerisinde bulunan haznelerde toplanan memba sularının İstanbul'a aktarılması amacıyla, 1902 yılında Fransa'dan getirtilen usta ve mühendisler tarafından yapılmıştır.[6]

Tarihçe

İstasyonun 1900'lü yıllara ait bir fotoğrafı

Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, tesisteki haznelerde biriken memba sularının İstanbul'a dağıtılması amacıyla İstanbul'un Şişli ilçesindeki[6] (günümüzde Sarıyer) Huzur mahallesinde[7] inşa edilmiş ve 31 Ağustos 1902 tarihinde faaliyete geçmiştir.[6] 35 metre genişlik ve 25 metre yüksekliğe sahip yapının inşası için Fransa'dan usta ve mühendisler getirtilmiştir. İstasyon içerisindeki kazanlar, İsviçre merkezli Escher-Wyss & Cie. tarafından üretilmiştir.[6] 1960'lı yıllarda buharlı makinelerin Terkos Eski Su Pompa İstasyonu'na taşınmış olduğu belirtilmiş,[7] Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu'na elektrikli su pompaları yerleştirilmiştir.[6][7] Açıldığı zaman günde 1200 m3 suyu[8] şehirdeki 126 çeşmeye[7] pompaladığı belirtilen istasyon, 1990'lı yıllarda 4 çeşmeye su vermiştir.[7] Zamanla bacası da yıkılan yapıda,[6] İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) tarafından yapılan analizlere göre suyun giderek kirlendiği belirlenmiştir.[7] Bu gibi sebeplerden dolayı 1999 Gölcük depremi sonrasında İSKİ, istasyonun işlevini sürdürmesi, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir tesis olarak yeniden yapılandırılması üzerinde çalışmıştır.[6]

Restorasyon çalışmaları

Restorasyon çalışmaları sonrasında yapının görünümü, 2022

İSKİ'nin isteğine bağlı olarak, istasyonda yer alan su depolarının tamirleri, yapının güçlendirilmesi ve sonradan yapılan eklerin kaldırılması gibi çeşitli restorasyon çalışmaları, İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 31 Ekim 2001 tarihli 13319 sayılı kararı ile onaylanmıştır.[6] Bu proje kapsamında; ana bina sergi, seminer, harita ve kütüphane odaları ile idare birimleri içeren bir ana yapıya dönüştürülmüştür.[6] Ekim 2006 tarihinde, İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi adıyla başlayan restorasyon çalışmaları 2009 yılında sona ermiştir.[9] Bahçesinde bulunan 933 numaralı Batı çınar gibi bazı ağaçlar ise anıt ağaç olarak tescillenmiştir.[6] Ancak restorasyonu tamamlanan ve müze izni alınan yapı 2022 yılına kadar açılmamıştır.

2022 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı İBB Miras tarafından yeniden restore edilen yapı, Cendere Sanat Müzesi olarak açılmıştır.[10][11]

Galeri

  • Yapının sanat müzesine dönüştürülen içi
    Yapının sanat müzesine dönüştürülen içi
  • Müzenin arka bahçesi
    Müzenin arka bahçesi
  • Yapının genel görünümü
    Yapının genel görünümü
  • Anıt Doğu Çınarı
    Anıt Doğu Çınarı

Kaynakça

  1. ^ Tanyeli, Gülsün. Kargir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri II (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. s. 86. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  2. ^ Yıldırım, Oktay (24 Ekim 2022). "İBB, Tarihi Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu'nu Kültür Merkezine Dönüştürdü. İmamoğlu: "Geçmiş Zihniyet, Vatandaşa Ait Alanları Kendisinin Zannediyor"". ankahaber.net. Anka Haber Ajansı. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  3. ^ a b Uğuryol, Drahşan (16 Kasım 2020). "Hamidiye Suyu Tesislerine Ait Yapıların ve Çeşmelerin Günümüzdeki Durumu ve Koruma Önerileri". Sanat Tarihi Dergisi. 29 (2). ss. 425-453. doi:10.29135/std.638640. 
  4. ^ "İstanbul'un 120 yıllık mirası Cendere Sanat'a dönüştürüldü". www.milligazete.com.tr. Millî Gazete. 24 Ekim 2022. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  5. ^ Kaya, Nurdan (Haziran 1998). Cendere Pompa İstasyonu Restorasyon Projesi (PDF). Yükseköğretim Kurulu. s. 74. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  6. ^ a b c d e f g h i j Tanyeli, Gülsün. Kargir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri II (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. s. 86. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  7. ^ a b c d e f Kaya, Nurdan (Haziran 1998). Cendere Pompa İstasyonu Restorasyon Projesi (PDF). Yükseköğretim Kurulu. ss. 55, 74, 96 - 97, 99, 105. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  8. ^ "Cendere Sanat Müzesi". ataturkkitapligi.ibb.gov.tr. Atatürk Kitaplığı. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  9. ^ Yazman, Derya (17 Temmuz 2012). "Orada bir Su Medeniyetleri Müzesi var, açılmadan eskiyor!". Arkitera. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  10. ^ "İBB, 120 yıllık mirası 'Cendere Sanat'a dönüştürdü - Diken". www.diken.com.tr. 24 Ekim 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  11. ^ "Haliç Tersanesi'nden sonra bir tarihi alan daha sanat müzesi oluyor". Independent Türkçe. 3 Nisan 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022.