Balkan müziği, Balkanlar'da bulunan ülkelerin yaptığı müziklerin genel adıdır. Ezgiler, müzik eserleri bakımından Balkan halklarından birçoğu için ortak sayılabilecek bir Balkan müziği, Balkan ezgisi vardır.
Müziğe Genel Bakış
Balkan müzikleri hareketli ve armoni zenginliği açısından, farklı bir zevk verir. Bu müzik türünü halk oyunları festivallerine katılanlar çok iyi bilirler. Buna, etnik bir müzik türü de denebilir. Balkanlar'ın hemen hemen tüm ülkelerinde kulağa hitap eden melodiler çok benzer ve coşkuları da aynıdır. Balkan müziğinde Rumeli Türk müziğinin etkisi de vardır. Bunun gibi küçücük etnik grupların renkliliklerini kattıkları koca bir oluşumdur. Dikkat edilirse, yeryüzünün ürettiği müzik birikimlerinin içinde kendini hemen belli eden, hem melodilerinin hem de bunları yorumlayış biçimlerinin çok net karakteristikleri olan bir müzik geleneğidir. Bu özel oluşumun temelinde kabaca, geçmişi Hristiyanlık öncesi döneme denk gelen Slav geleneğiyle Doğu Roma (Bizans) ve Osmanlı'dan ögelerin bir bileşimi yer alır. Slav geleneği, Yunan ögeleri ve Osmanlı ile Bizans'ı kapsayan Anadolu renkleri, özgün bir etkileşim ile bugün Balkan müziği denilen zengin müzik birikimini oluşturmuştur.[1]
Balkan müziği, Türk kültürüne çok yakındır. Yıllarca aynı topraklarda yaşandığı ve benzer kültürler paylaşıldığı Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinin olduğu kadar, Türkiye'deki Çingenelerin de müziği budur. Balkanlar'daki müzik, Avrupa'nın geri kalanından epey farklılık göstermiştir çünkü Balkan halklarından hepsinin Osmanlı İmparatorluğu ile kültürel geçmişi mevcuttur ve bu müziğin en önemli özelliği karmaşık ritmidir.[2]
İletişim imkânların gelişmesiyle birlikte artık Amerika’daki veya Kuzey Avrupa’daki gruplar bile bu müziğin sıcaklığını anlamış olacaklar ki ellerine enstrümanları alıp Balkan folku yapmaya başladılar. Bunun yanında Bulgaristan’dan, Macaristan’dan veya Makedonya’dan gruplar da doğu-batı sentezini de gerçekleştirip bu müziği dünyaya tanıtmaya çalışmaktalar.[2]
Çok Kültürlülük
Balkan müziğinin kökenindeki ögelere daha ayrıntılı değinecek olursak; Yunanistan’da, Arnavutluk’ta, Slavların yaşadığı her yerde ve Bulgaristan’da 6. yüzyıldan itibaren hâkim olan kır kültürü, kapalı toplum özelliği, köy müziği geleneklerini ortaya çıkarmıştı. Balkanlar’ın her yanında türlü türlü çok sesli söyleme geleneği bulunur ve her yörenin kendine özgü makamsal karakteristiği ve çalgıları vardır. Balkan müziği diye görece homojen bir kavramdan söz ediliyorsa, bu kısmi standartlaşma büyük ölçüde Romanlarla ilgilidir. Romanların oluşturduğu ve yalnızca Roman müziği değil, pek çok halkın müziğini icra eden nefesli çalgı grupları, Balkan müziğinin batı tarafından en egzotik bulunan olgularındandır. Özümsenmiş bir müzik kültürüne sahip olan Balkan halkları, son yüz elli yıl içinde yeni çalgıları kısa zamanda geleneklerine adapte etmişlerdir. Bu adaptasyon, zengin bir Balkan şehir müziğini ortaya çıkarmıştır. Eski şehir şarkıları, Makedonca “Starogratski”, Yunanistan'da bu durumun karşılığı başlangıçta “Rebetiko” ve sonradan “ Laiko” dur.[1]
Demirbaş çalgıların başında trompet ve akordeon gelir; bu iki enstrümana ise klarnet, gitar, perküsyon ve daha nice alet eşlik eder. Harikulade melodileri barındıran bu tür, genel itibarıyla şarkılarda sırayla bir çalgının liderliğinde ilerler. Bu durum da dinleyeni; belki başka hiçbir türde bulamayacağı bir sıcaklığa kavuşturur.[2] Balkan müziğine son yüz elli yıl içinde yaygınlaşan klarnet, akordeon, keman, kontrbas, gitar ve mandolin gibi yeni çalgılar kısa zamanda adapte edilmiştir.[1]
![[icon]](Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}
