Achilles (küçük gezegen tanımı : 588 Aşil, geçici adlandırması A906 DN), Jüpiter truvalılarının Yunan kampı olarak sınıflandırılan grubunda bulunan büyük bir Jüpitertruva asteroididir. Achilles, keşfedilen ilk Jüpiter truvalısıdır. 1906'da Heidelberg Gözlemevi'ndeMax Wolf tarafından keşfedilmiştir. Wolf, küçük gezegene Yunan mitolojisindeki efsanevi kahraman Aşil'in adını vermiştir.[1][2] Karanlık görünüşlü D-tipi asteroidin çapı yaklaşık 133 kilometre (83 mi) olup, en büyük 10 Jüpiter truvalısı arasındadır. 7,3 saatlik bir dönme periyoduna ve muhtemelen dairesel bir şekle sahiptir.[6]
Keşfi
Aşil, 22 Şubat 1906'da Alman astronom Max Wolf tarafından Almanya'nın güneyinde bulunan Heidelberg-Königstuhl Devlet Gözlemevinde keşfedilmiştir. Aslında o dönemlerde teknik olarak bu sınıflamaya dahil olmayan, ancak bir truvalı olan (12126) 1999 RM11, iki yıl önce A904 RD ismiyle gözlemlenmişti. Ancak, gözlem süresi yörüngesini hesaplamak için yeterince uzun olmadığından o dönemde truvalı olarak kabul edilmemiştir. Buna rağmen, Aşil keşfedilen ilk Jüpiter truvalısıdır. Wolf'un Heidelberg'deki bir meslektaşı olan August Kopff, Aşil'den sekiz ay sonra 617 Patroclus'u ve 1907 yılının başlarında ise tüm Jüpiter truvalılarının en büyüğü olan 624 Hektor'u keşfetmiştir.[12]
Yörünge ve sınıflandırma
Aşil, Güneş-Jüpiter Sistemi'nin L4Lagrange noktasında, her 11 yıl 11 ayda bir (4.343 gün; yarı büyük ekseni 5,21 AU) Güneş'e 4,4-6,0 AU mesafede Güneş'in yörüngesinde dolanır. Yörüngesi 0,15'lik bir dışmerkezlik ve ekliptik düzleminden 10 derecelik bir eğim gösterir.[3]
Aşil, 1772 yılında Fransız matematikçi Joseph Lagrange tarafından geliştirilen ve 1006 Lagrangea adlı küçük gezegene adını veren üç cisim probleminin kararlı çözümünün bilinen ilk örneğidir. Benzer yörünge özelliklerine sahip başka asteroitlerin keşfinden sonra ki bunlar da Truva Savaşı'ndaki kahramanların isimlerini almıştır, "Truva asteroitleri" veya "Jüpiter truvalıları" terimi yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.[2] Buna ek olarak, L4 noktasının "Yunan kampı"nda savaşan, L5 noktasının ise "Truva kampı"nda savaşan mitolojik karakterlerden ilhamla isimlendirilmesine dair bir kural oluşturulmuştur, ancak bu her iki kampta da bu kural öncesi adlandırması yapılmuş birer "casus" (Yunan kampında Hektor ve Truva kampında Patroclus) bulunmaktadır.
Aşil'in 7,3 saatlik dönme süresi, diğer büyük Jüpiter truvalarının çoğundan biraz daha kısadır, ancak benzer büyüklükteki 911 Agamemnon, 3451 Mentor ve 3317 Paris'inkine yakındır. Düşük parlaklık genliği oldukça küresel bir şekle işaret etmektedir.[6] Temmuz 2007'den Eylül 2008'e kadar Simeiz (Kırım), Rozhen (Bulgaristan), Maidanak (Özbekistan) ve Kharkiv (Ukrayna) gözlemevlerindeki astronomlar tarafından eşgüdümlü fotometrik gözlemler gerçekleştirilmiştir.[10][13] Elde edilen ışık eğrilerinin analizi sonucunda 7,306±0,002 saatlik bir süre ve 0,02-0,11 kadirlik bir parlaklık genliği (U=3/3/3/3) belirlenmiştir.[6] Cláudia Angeli (7,0 saat), Robert Stephens (7,312 saat), Stefano Mottola (7,32 saat) ve Vincenzo Zappalà (12 saat) tarafından yapılan alternatif dönem saptamaları çoğunlukla birbiriyle tutarlıdır (U=1/3-/3/1).[6][13][14][15][16]
Çap ve albedo
Kızılötesi Astronomik Uydu, IRAS, Japon Akari uydusu ve NASA'nın Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Kaşifi'ninNEOWISE misyonu tarafından yapılan araştırmalara göre, gövde yüzeyinin 0,0328 ila 0,043 aralığında çok düşük bir albedoya sahip olduğu ve bu nedenle yaklaşık 8,57 mutlak büyüklükğü bulunduğu anlaşılmış olup, bu değerler de yaklaşık 130,1 ila 135,5 kilometrelik bir çapa karşılık gelmektedir.[7][8][9]
En büyük 100 Jüpiter truvalısı
Largest Jupiter Trojans by survey(A) (kilometre cinsinden çap; KY: Keşif yılı)
Not: eksik veriler JPL SBDB'den (query 19 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) ve LCDB'dan (query form 10 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) ve sırasıyla WISE/NEOWISE ve SIMPS kataloglarından alınan rakamlarla tamamlanmıştır. Bu rakamlar italik olarak verilmiştir.
^abcdUsui, Fumihiko; Kuroda, Daisuke; Müller, Thomas G.; Hasegawa, Sunao; Ishiguro, Masateru; Ootsubo, Takafumi; Ishihara, Daisuke; Kataza, Hirokazu; Takita, Satoshi; Oyabu, Shinki; Ueno, Munetaka; Matsuhara, Hideo; Onaka, Takashi (October 2011). "Asteroid Catalog Using Akari: AKARI/IRC Mid-Infrared Asteroid Survey". Publications of the Astronomical Society of Japan. 63 (5): 1117-1138. Bibcode:2011PASJ...63.1117U. doi:10.1093/pasj/63.5.1117. (online 13 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., AcuA catalog p. 153 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
^abcdTedesco, E. F.; Noah, P. V.; Noah, M.; Price, S. D. (October 2004). "IRAS Minor Planet Survey V6.0". NASA Planetary Data System – IRAS-A-FPA-3-RDR-IMPS-V6.0: IRAS-A-FPA-3-RDR-IMPS-V6.0. Bibcode:2004PDSS...12.....T. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2018.
^abShevchenko, V. G.; Krugly, Yu. N.; Belskaya, I. N.; Chiorny, V. G.; Gaftonyuk, N. M.; Slyusarev, I. G.; Tereschenko, I. A.; Donchev, Z.; Ivanova, V.; Borisov, G.; Ibrahimov, M. A.; Marshalkina, A. L.; Molotov, I. E. (March 2009). "Do Trojan Asteroids Have the Brightness Opposition Effect?"(PDF). 40th Lunar and Planetary Science Conference: 1391. Bibcode:2009LPI....40.1391S. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2018.